گون

گَوَن (نام علمی: Astragalus) نام یک سرده از تیره باقلاییان است. گون‌ها گیاهانی یک‌ساله یا دائمی هستند. در ایران بیش از ۸۰۰ گونه گون می‌روید.[1]

گون
A. lentiginosus
آرایه‌شناسی
فرمانرو:	گیاهان
(طبقه‌بندی‌نشده):	گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده):	دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده):	رزیدها
راسته:	باقلاسانان
تیره:	باقلاییان
زیرخانواده:	باقالی‌ها
سرده:	گون‌ها کارل لینه
نوع گونه
Astragalus onobrychis کارل لینه
مترادف
Acanthophaca Nevski Aragallus Neck. ex Greene Astenolobium Nevski Astracantha Podlech Atelophragma Rydb. Barnebyella Podlech Batidophaca Rydb. Biserrula L.[Note 1] Brachyphragma Rydb. Cnemidophacos Rydb. Contortuplicata Medik. Cryptorrhynchus Nevski Ctenophyllum Rydb. Cystium Steven Didymopelta Regel & Schmalh. Diholcos Rydb. Diplotheca Hochst. Erophaca Boiss.[Note 1] Geoprumnon Rydb. Gynophoraria Rydb. Hamosa Medik. Hedyphylla Steven Hesperastragalus A. Heller Hesperonix Rydb. Holcophacos Rydb. Homalobus Nutt. Jonesiella Rydb. Kentrophyta Nutt. Kiapasia Woronow ex Grossh. Lonchophaca Rydb. Microphacos Rydb. Myctirophora Nevski Mystirophora Nevski Neodielsia Harms Oedicephalus Nevski Onix Medik. Orophaca (Torr. & A. Gray) Britton[Note 1] Oxyglottis (Bunge) Nevski Phaca L. Phacomene Rydb. Phacopsis Rydb. Phyllolobium Fisch. ex Spreng.[Note 1] Pisophaca Rydb. Poecilocarpus Nevski Pterophacos Rydb. Sewerzowia Regel & Schmalh. Thium Steud. Tragacantha Mill. Xylophacos Rydb.

Astragalus hamosus

نمونه گون‌های روستای زالی

گل دهی گون در ارتفاعات روستای زالی

گون گیاهی است چندساله که ارتفاع آن تا ۷۵ سانتیمتر می‌رسد. از خانواده باقلاییان که تولید مثل آن از طریق بذر صورت می‌گیرد. ساقه‌های رشد یافته آن به رنگ بنفش تیره‌است. برگ‌های آن مرکب از برگچه‌هایی است که به صورت متقابل به تعداد ۱۱ تا ۳۰ جفت در محور هر برگ قرار گرفته‌اند. گل‌های آن معمولاً به رنگ ارغوانی، گاهی آبی یا سفید بوده، نزدیک به انتهای شاخه‌های گل دهنده قرار دارند.

کتیرا محصول اصلی گیاه گون است. کتیرا عبارت است از ترشحات صمغی خشک شده حاصل از گیاه آستراگالوس گومی فرا که آن را تحت عنوان گوم تراگاکانت یا گون می‌شناسند. گیاه مولد کتیرا گیاه کوچکی است به ارتفاع یک متر بومی آسیای صغیر، ایران، سوریه و یونان. در اثر خراش دادن ساقه گیاه جدار سلول‌های اشعه مرکزی و سلول‌های پارانشیمی با جذب آب به تدریج بدل به صمغ می‌شود، فشار تولید شده سبب رانده شدن صمغ به طرف شکاف می‌گردد. صمغ در مجاورت هوا در اثر تبخیر آب به تدریج سخت می‌گردد. شکل محصول خشک شده بستگی به نوع شکافی که بر روی ساقه ایجاد شده‌است دارد.