گون

گَوَن (نام علمی: Astragalus) نام یک سرده از تیره باقلاییان است. گون‌ها گیاهانی یک‌ساله یا دائمی هستند. در ایران بیش از ۸۰۰ گونه گون می‌روید.[1]

گون
A. lentiginosus
آرایه‌شناسی
فرمانرو: گیاهان
(طبقه‌بندی‌نشده): گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده): دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده): رزیدها
راسته: باقلاسانان
تیره: باقلاییان
زیرخانواده: باقالی‌ها
سرده: گون‌ها
کارل لینه
نوع گونه
Astragalus onobrychis
مترادف
  • Acanthophaca Nevski
  • Aragallus Neck. ex Greene
  • Astenolobium Nevski
  • Astracantha Podlech
  • Atelophragma Rydb.
  • Barnebyella Podlech
  • Batidophaca Rydb.
  • Biserrula L.[Note 1]
  • Brachyphragma Rydb.
  • Cnemidophacos Rydb.
  • Contortuplicata Medik.
  • Cryptorrhynchus Nevski
  • Ctenophyllum Rydb.
  • Cystium Steven
  • Didymopelta Regel & Schmalh.
  • Diholcos Rydb.
  • Diplotheca Hochst.
  • Erophaca Boiss.[Note 1]
  • Geoprumnon Rydb.
  • Gynophoraria Rydb.
  • Hamosa Medik.
  • Hedyphylla Steven
  • Hesperastragalus A. Heller
  • Hesperonix Rydb.
  • Holcophacos Rydb.
  • Homalobus Nutt.
  • Jonesiella Rydb.
  • Kentrophyta Nutt.
  • Kiapasia Woronow ex Grossh.
  • Lonchophaca Rydb.
  • Microphacos Rydb.
  • Myctirophora Nevski
  • Mystirophora Nevski
  • Neodielsia Harms
  • Oedicephalus Nevski
  • Onix Medik.
  • Orophaca (Torr. & A. Gray) Britton[Note 1]
  • Oxyglottis (Bunge) Nevski
  • Phaca L.
  • Phacomene Rydb.
  • Phacopsis Rydb.
  • Phyllolobium Fisch. ex Spreng.[Note 1]
  • Pisophaca Rydb.
  • Poecilocarpus Nevski
  • Pterophacos Rydb.
  • Sewerzowia Regel & Schmalh.
  • Thium Steud.
  • Tragacantha Mill.
  • Xylophacos Rydb.
Astragalus hamosus
نمونه گون‌های روستای زالی
گل دهی گون در ارتفاعات روستای زالی

گون گیاهی است چندساله که ارتفاع آن تا ۷۵ سانتیمتر می‌رسد. از خانواده باقلاییان که تولید مثل آن از طریق بذر صورت می‌گیرد. ساقه‌های رشد یافته آن به رنگ بنفش تیره‌است. برگ‌های آن مرکب از برگچه‌هایی است که به صورت متقابل به تعداد ۱۱ تا ۳۰ جفت در محور هر برگ قرار گرفته‌اند. گل‌های آن معمولاً به رنگ ارغوانی، گاهی آبی یا سفید بوده، نزدیک به انتهای شاخه‌های گل دهنده قرار دارند.

کتیرا محصول اصلی گیاه گون است. کتیرا عبارت است از ترشحات صمغی خشک شده حاصل از گیاه آستراگالوس گومی فرا که آن را تحت عنوان گوم تراگاکانت یا گون می‌شناسند. گیاه مولد کتیرا گیاه کوچکی است به ارتفاع یک متر بومی آسیای صغیر، ایران، سوریه و یونان. در اثر خراش دادن ساقه گیاه جدار سلول‌های اشعه مرکزی و سلول‌های پارانشیمی با جذب آب به تدریج بدل به صمغ می‌شود، فشار تولید شده سبب رانده شدن صمغ به طرف شکاف می‌گردد. صمغ در مجاورت هوا در اثر تبخیر آب به تدریج سخت می‌گردد. شکل محصول خشک شده بستگی به نوع شکافی که بر روی ساقه ایجاد شده‌است دارد.


گونه‌ها

  • گون سفید Astragalus gossypinus
  • گون قشلاقی Astragalus arpilobus
  • گون گزی Astragalus brachycalyx
  • انزروت Astragalus sarcocolla

جستارهای وابسته

منابع

  1. گون های ایران http://www.astragalusofiran.com/ بایگانی‌شده در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
  1. This may actually be a valid genus.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.