محمد محمدی ریشهری
محمد محمدی نیک با نام قبلی محمد درونپرور[1] و معروف به محمد محمدی ریشهری (زادهٔ ۷ آبان ۱۳۲۵ در شهر ری) نماینده تهران در دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری است. او حاکم شرع دادگاههای انقلاب اسلامی، دادگاه انقلاب ارتش، وزیر اطلاعات بین سالهای ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۸، دادستان کل کشور، دادستان دادگاه ویژه روحانیت و سرپرست حجاج ایرانی بود. وی همچنین نایب تولیه شاهعبدالعظیم و رئیس مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث و دانشگاه قرآن و حدیث است.
محمد ریشهری | |
---|---|
نماینده مجلس خبرگان رهبری دوره پنجم | |
آغاز به کار ۴ خرداد 1396 | |
حوزه انتخاباتی | استان تهران |
اکثریت | ۱,۹۵۲,۵۶۳ (%۴۳.۳۸) |
وزیر اطلاعات | |
مشغول به کار ۲۷ مرداد ۱۳۶۳ – ۱۰ مرداد ۱۳۶۸ | |
رئیسجمهور | سید علی خامنهای |
نخستوزیر | میرحسین موسوی |
پس از | تشکیل وزارتخانه |
پیش از | علی فلاحیان |
دادستان کل کشور | |
مشغول به کار ۳۰ مرداد ۱۳۶۸ – ۱۲ خرداد ۱۳۷۰ | |
گمارنده | محمد یزدی |
پس از | سید محمد موسوی خوئینیها |
پیش از | سید ابوالفضل موسوی تبریزی |
اطلاعات شخصی | |
زاده | محمد محمدی نیک ۷ آبان ۱۳۲۵ (۷۴ سال) شهر ری، شاهنشاهی ایران |
حزب سیاسی | جمعیت دفاع از ارزشهای انقلاب اسلامی (۱۳۷۴-۱۳۷۶) |
محل تحصیل | مدرسه حقانی حوزه علمیه مشهد |
پیشه | سیاستمدار |
دین | اسلام، شیعه |
تحصیلات
محمد درونپرور در آبان سال ۱۳۲۵ در شهرری به دنیا آمد. پس از پایان تحصیلات ابتدائی وارد حوزه علمیه شهرری شد و در سال ۱۳۴۰ برای ادامه تحصیل به قم رفت. در قم در مدرسهٔ حقانی در کلاسهای درس علی مشکینی (که بعدها با دختر وی ازدواج کرد)، محمد فاضل لنکرانی، سید محمدباقر طباطبائی، محمدعلی اراکی، حسین وحید خراسانی، جواد تبریزی، سید محمدرضا گلپایگانی و شیخ مرتضی حائری ادامه تحصیل داد.[2]
ازدواج
ریشهری در سن ۲۰ سالگی زمانی که در نجف بود با وساطت مرتضی تهرانی از دختر دوم علی مشکینی که ۹ سال داشت خواستگاری کرد. مشکینی بعد از خوب آمدن استخاره این اجازه را به او داد. مادر و عمه ریشهری راهی قم شدند تا دختر علی مشکینی را ببینند. سپس خانواده برای ریشهری مینویسند که «خوب است، ولی بچّه است». او نیز پاسخ میدهد که «صبر میکنم تا بزرگ شود». تصمیم بر این شد که بهطور خصوصی صیغه عقد اجرا شود، اما جشن ازدواج تا آمادگی یافتن وی به تأخیر افتد. با این حال او پس از مدت کمی از مشکینی میخواهد که زندگی مشترک با همسرش را آغاز کند و در نهایت این زندگی در حالی آغاز میشود که همسرش کمتر از ۱۱ سال سن داشته است. ری شهری در اینباره گفته است: «البتّه قرار ما این بود که بگذارم همسرم بزرگتر بشود ، ولی من احساس کردم که باید زودتر ازدواج کنم و بالاخره با اصرار زیاد من، موافقت کردند».[3][4]
فعالیتهای پیش از انقلاب
محمد ریشهری طی جریانات ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ با اهداف و دیدگاههای روحالله خمینی آشنا شد.[5] در تیر ماه ۱۳۴۴ توسط ساواک مشهد دستگیر و به زندان محکوم شد. سپس در سال ۱۳۴۵ ضمن تمرّد از شرکت در جلسه دادگاه تجدید نظر ساواک به شهر نجف رفت. وی در سال ۱۳۴۶ بعد از ۱۳ ماه[3] به ایران بازگشت و در حوزه علمیه مشهد به تحصیل پرداخت. در همین مدت مجدداً تحت تعقیب ساواک قرار گرفت و در دادگاه تجدید نظر بار دیگر به زندان محکوم شد.[5]
فعالیتهای پس از انقلاب
قضاوت در دادگاه انقلاب
ریشهری در اواسط سال ۱۳۵۸ به ریاست دادگاه انقلاب ارتش منصوب شد و مهمترین مسایلی که در طول تصدی او مورد بررسی قرار گرفت عبارتاند از:[2]
- رسیدگی به اتهامات متهمین حزب خلق مسلمان در پایگاههای هوایی
- محاکمه متهمین به شرکت در کودتای نوژه
- رسیدگی به ماجرا و اعدام قطب زاده
- رسیدگی به اتهامات سران نظامی حزب توده
احکام اعدام صادره
پس از اعدامهای آغازین انقلاب به قضاوت صادق خلخالی، ری شهری مسئولیت محاکمه افراد سرشناس را به عهده داشت که برخی افرادی که به حکم محمد ریشهری اعدام شدهاند عبارتند از:[6][7]
- صادق قطبزاده
- تیمسار محققی
- فرماندهان ارتش جمهوری اسلامی در جنگ ایران و عراق، به اتهام عضویت در حزب توده ایران: بهرام افضلی، حسن آذرفر، هوشنگ عطاریان و بیژن کبیری
- ۱۲۱ نفر از افسران و درجهداران ارتش در ماجرای کودتای نوژه
- ۱۰ نفر از افسران و درجهداران ارتش در ماجرای حزب خلق مسلمان
مناصب
حاکم شرع دادگاههای انقلاب اسلامی، ریاست دادگاه انقلاب ارتش، وزیر اطلاعات، دادستان کل کشور،[1] دادستان ویژه روحانیت، تولیت شاهعبدالعظیم، نمایندگی مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری، نمایندگی ولی فقیه و سرپرست حجاج دبیر کلّی جمعیت دفاع از ارزشهای انقلاب اسلامی را در سوابق خود دارد و هماکنون، رئیس مؤسسه فرهنگی دارالحدیث است.[5]
آخرین سمت رسمی وی سرپرستی حجاج ایرانی بود که در دی ۱۳۸۸ از آن استعفا کرد. وی با حکم رهبری سیدعلی خامنهای عهدهدار این مقام شده بود و پیش از وی مهدی کروبی و محمد موسوی خوئینیها با حکم روحالله خمینی عهدهدار این سمت بودند و پس از وی نیز علی قاضی عسگر عهدهدار این منصب شد.[8]
انتخابات هفتمین دورهٔ ریاست جمهوری (۱۳۷۶)
او در این دوره کاندید ریاست جمهوری شد و پس از احراز صلاحیت توسط شورای نگهبان، با سید محمد خاتمی، علیاکبر ناطقنوری و سید رضا زوارهای به رقابت پرداخت. انتخابات هفتمین دورهٔ ریاست جمهوری ایران در ۲ خرداد ۱۳۷۶ برگزار شد که به پیروزی غیرمنتظرهٔ سید محمد خاتمی انجامید. ری شهری در این انتخابات با کسب ۲٫۵۵٪ آرا در مکان چهارم ایستاد. نفرات دوم و سوم این انتخابات به ترتیب علیاکبر ناطقنوری و سید رضا زوارهای بودند.
نمایندهٔ پنجمین دورهٔ مجلس خبرگان رهبری (۱۳۹۴)
وی در انتخابات پنجمین دورهٔ مجلس خبرگان در لیست اعتدالگرایان به نام «خبرگان مردم» که مورد حمایت هاشمی رفسنجانی اعلام شد جای گرفت،[9] و توانست با کسب رای مردم وارد پنجمین دورهٔ مجلس خبرگان رهبری شود.
کتابها
- دانشنامه امام حسین[10]
- دانشنامه امام مهدی
- دانشنامه امیرالمؤمنین
- سنجه انصاف، بررسی برههای حساس از تاریخ رهبری نظام جمهوری اسلامی ایران[11]
- میزان الحکمة (عربی) ترجمه شده در چهارده جلد
- مبانی شناخت
- مبانی خداشناسی
- عدل در جهان بینی توحید
- فلسفه وحی و نبوت
- رهبری در اسلام
- خاطرات سیاسی
- جشن تکلیف، ویژه دختران
- جشن تکلیف، ویژه پسران
- جشن تکلیف ویژه مسئولان امور تربیتی و جوانان
- بحثهایی دربارهٔ خدا
- آگاهی و مسئولیت
- شهادت در نهج البلاغه
- فلسفه امامت و رهبری
- رمز تداوم انقلاب در نهج البلاغه
- تداوم انقلاب اسلامی ایران، تا انقلاب جهانی مهدی (عج)
- مقدمهای بر سیستم قضاء اسلامی
- رمز موفقیت در زندگی.[5]
- تندیس اخلاص - زندگینامهٔ مرحوم شیخ رجبعلی خیاط (نکوگویان)
- کیمیای محبت - یادنامهٔ مرحوم شیخ رجبعلی خیاط (نکوگویان)
- تحکیم خانواده
- شناخت پیامبران و پیام[12]
- تبلیغ در قرآن و حدیث
- مناظره در رابطه با مسائل ایدئولوژیک[13]
- خاطرههای آموزنده.
جستارهای وابسته
منابع
- محمدی ریشهری، محمد، خاطرهها، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ دوم ۱۳۸۳، ص۱۶.
- «سوابق و فعالیتها». پایگاه اطلاعرسانی محمد ریشهری. دریافتشده در ۱۷ آبان ۱۳۸۶.
- http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=233037
- «کودک همسری و زنان مقامات جمهوری اسلامی». رادیو فردا. دریافتشده در ۲۰۲۰-۰۸-۲۶.
- «گذری کوتاه بر زندگی استاد». پایگاه اطلاعرسانی محمد ریشهری. دریافتشده در ۱۷ آبان ۱۳۸۶.
- «موسوی تبریزی: شروع اعدامهای ۶۷ از نامه ریشهری بود». BBC farsi. ۲۰۱۹-۰۸-۱۶. دریافتشده در ۲۰۱۹-۰۸-۱۷.
- «موسوی تبریزی: دربارهٔ اعدامهای سال 67 باید از آقای ریشهری سؤال بپرسید». اعتمادآنلاین. ۲۵ مرداد ۱۳۹۸. دریافتشده در ۲۰۱۹-۰۸-۱۷.
- <span-style=color#991515>ری-شه<span-style=color#991515>ری-کناره-گی<span-style=color#991515>ری-من-سیاسی-نبود/01/100110_l08_new_haj_askar.shtml فردانیوز
- «فهرست «خبرگان مردم»، مورد حمایت هاشمی منتشر شد». www.entekhab.ir. ۲۳ بهمن ۱۳۹۴. دریافتشده در ۲۰۱۹-۰۸-۱۷.
- دانشنامه امام حسین علیهالسلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ: فارسی - عربی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران
- «مجله محدث بهمن و اسفند 1386، شماره 15 و 16 کتاب سنجه انصاف» منتشر شد». پایگاه اطلاعرسانی حوزه. ۱۳۸۶. دریافتشده در ۱۳۹۹. کاراکتر line feed character در
|عنوان=
در موقعیت 43 (کمک); تاریخ وارد شده در|تاریخ بازبینی=
را بررسی کنید (کمک) - «کتابشناسی حجتالاسلام ری شهری». hawzah.net. دریافتشده در ۲۰۱۹-۰۶-۰۱.
- «دانشگاه قرآن و حدیث». qhu.ac.ir. دریافتشده در ۲۰۱۹-۰۶-۰۱.
پیشین: تشکیل نشده بود |
وزیر اطلاعات ایران ۱۳۶۳–۱۳۶۸ |
پسین: علی فلاحیان |