وزارت نیروی ایران

شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران با هدف به فعل درآوردن بخش قابل توجهی از پتانسیل‌های کشور در زمینه انرژی برق‌آبی (به خصوص سدهای بزرگ) و توسعه تأسیسات ذخیره و انتقال آب تأسیس شده‌است. این شرکت که از لحاظ ساختاری زیر مجموعه وزارت نیرو محسوب می‌شود کارفرمای اصلی طرح‌های برق‌آبی بزرگ، متوسط و کوچک است و از زمان تأسیس در سال ۱۳۶۸ تاکنون توانسته بیش از ۶۵۰۰ مگاوات به ظرفیت نیروگاه‌های برق‌آبی کشور اضافه کند. این در حالی است که کل ظرفیت فعلی برق‌آبی کشور حدود ۹۳۹۹ مگاوات است.[2]

اولین فعالیت شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران که در سال ۱۳۶۹ به انجام رسید ترمیم بدنه سد سفیدرود بود که به علت زلزله رودبار شکاف خورده بود و به این ترتیب امکان بهره‌برداری مجدد از سد سفیدرود فراهم شد. پس از اجرای این پروژه، فعالیت شرکت معطوف به اجرای بزرگترین طرح‌های برق‌آبی تاریخ ایران شد و این شرکت توانست عملیات احداث چهار طرح بزرگ برق‌آبی مسجدسلیمان، کرخه، کارون ۳ و کارون ۴ که از شاهکارهای مهندسی معاصر ایران به‌شمار می‌آیند و همچنین طرح متوسط کوهرنگ، لوارک و شهید رجایی وچندین طرح کوچک را به پایان برد. ظرفیت تولید انرژی این نیروگاه‌ها ۶۹ درصد کل ظرفیت برق‌آبی کشور است.[2]

سد و نیروگاه‌های گتوندعلیا، سیمره، سیاه‌بیشه، رودبار لرستان، بختیاری، خرسان۳، تنگ معشوره، چم شیر، پارسیان و دو طرح کوچک برق‌آبی طرح‌های در حال احداث شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران هستند که هم‌اکنون مراحل اجرایی آن‌ها در حال انجام است و با اتمام این طرح‌ها ۵۱۹۳ مگاوات دیگر به ظرفیت تولید برق کشور افزوده خواهد شد. شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران همچنین بیش از ۵۰ طرح سد و نیروگاه از نوع مخزنی، جریانی و تلمبه ذخیره‌ای را در دست مطالعه دارد که پس از اجرا و بهره‌برداری از این طرح‌ها حدود ۱۶ هزار مگاوات به ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های کشور اضافه شده و به موجب آن حدود ۲۱۳۰۰ گیگاوات ساعت در سال به تولید انرژی برق آبی کشور اضافه خواهد شد. همچنین با اجرای این طرح‌های مطالعاتی بیش از ۲۶ میلیارد متر مکعب به حجم آب مخازن سدهای کشور اضافه خواهد شد.

شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران به عنوان کارفرمای اصلی پروژه‌های برق‌آبی به دنبال گسترش حضور بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری این بخش در این عرصه است. این شرکت در حال حاضر زمینه‌های این مشارکت را فراهم آورده و آماده است طی قراردادهای B.O.T, B.O.O و فاینانس بتواند اجرای طرح‌های برق‌آبی خود را به بخش خصوصی ایرانی یا خارجی واگذار کند. همچنین شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران برای اجرای مأموریت خود و ایفای نقش در جهت افزایش ظرفیت‌های صنعت برق‌آبی کشور در نقش یک نهاد توسعه‌ای توانمند ظاهر شده و ضمن ایجاد ارتباط مؤثر و هماهنگ با سایر نهادهای مرتبط به یکپارچه‌سازی تصمیم‌ها در حوزه مطالعات، توسعه سازه‌ها و تأسیسات برق‌آبی، مدیریت مستقیم طرح‌های اجرایی، بهبود ظرفیت‌های بخش خصوصی از طریق توسعه بخش‌های مهندسی و اجرایی و ارتقاء سطح مدیریت در صنعت آب و برق کشور همت گماشته‌است.[3]

چشم‌انداز شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران به فعلیت درآوردن تمامی ظرفیت‌های برق آبی و مهار آب‌های مشترک غرب ایران در افق چشم‌انداز بیست ساله کشور با رویکرد مدیریت یکپارچه منابع آب و سازگار با شرایط اقلیمی و زیست‌محیطی است. در این راستا، شرکت به گونه‌ای عمل خواهد کرد تا در نقش یک بنگاه توسعه‌ای توانمند و سرآمد در جلب سرمایه و مشارکت بخش خصوصی، مدیریت پروژه و بهره‌برداری از سد و نیروگاه‌های برق آبی در سطح ملی و منطقه‌ای ظاهر شود.[4]

شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران وظیفه خود را بالفعل کردن پتانسیل‌های کشور در زمینه تولید انرژی برق‌آبی و توسعه تأسیسات ذخیره و انتقال آب با هدف مهار آب‌های مشترک و انتقال آب‌های بین حوزه‌ای و همچنین مدیریت بهره‌برداری از تأسیسات ایجاد شده می‌داند. برای اجرای این مأموریت، شرکت در نقش یک نهاد توسعه‌ای ظاهر شده و با شناسایی و جذب سرمایه‌های خصوصی به توسعه ظرفیت بخش خصوصی در این حوزه کمک خواهد کرد. برای اجرای رسالت فوق، شرکت آب و نیرو نقش کلیدی در توسعه پایدار و یکپارچه‌سازی تصمیمات در حوزه مطالعات و توسعه نیروگاه‌های برق‌آبی و سازه‌ها و تأسیسات مدیریت منابع آب کشور را با اولویت مطالعه و اجرای طرح‌های آب‌های مشترک بر عهده خواهد داشت. شرکت علاوه بر مدیریت طرح‌ها و پروژه‌ها، از طریق توسعه و ارتقای پیمانکاران و مشاورین به بهبود ظرفیت‌های مدیریتی و مهندسی در داخل کشور و صدور خدمات فنی و مهندسی به خارج از کشور و در نتیجه ارتقای سطح مدیریت صنعت آب و برق کشور کمک خواهد کرد. شرکت آب و نیرو در بخش بهره‌برداری با استفاده از تجربه و توان مدیریتی متخصصین خود ضمن مدیریت بهره‌برداری بهینه، در عرصه برق و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر فعالیت می‌کند. شرکت آب و نیرو در راستای سیاست‌ها و مأموریت‌های تعیین شده در بخش آب و برق در زمینه راهبری و مدیریت دستیابی، بومی‌سازی و به‌کارگیری فناوری‌های نوین در صنعت برق‌آبی با شناخت نیازهای کشور و منطقه و نگاه به آینده از طریق جلب مشارکت کارکنان، پیمانکاران و مشاوران و مراکز علمی و دانشگاهی اقدام می‌کند.[3]

1. شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران به توسعه ظرفیت‌های بخش خصوصی داخلی اعم از مشاوران، پیمانکاران، سازندگان و سرمایه‌گذاران مرتبط با طرح‌ها در حوزه منابع آب و برق‌آبی اعتقاد داشته و در این راستا بر توسعه شبکه‌ای از شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران‌های صلاحیت‌دار تأکید خواهد کرد.
2. شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران به جامعه محلی طرح‌های خود توجه داشته و برای کمک به توسعه محلی در منطقه اجرای طرح‌ها اهتمام می‌ورزد. شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران می‌کوشد ضمن توجیه تأثیرات مثبت طرح بر جامعه محلی، مشارکت آن‌ها را برای اجرای هر چه بهتر طرح جلب نماید.
3. شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران به حفظ محیط زیست و میراث فرهنگی متعهد بوده و طرح‌ها و پروژه‌های خود را با رعایت استانداردهای مرتبط مطالعه و اجرا می‌نماید.
4. شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، شرکت‌های آب و برق منطقه‌ای را همکار خود تلقی می‌کند. عملکرد شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران باید به گونه‌ای باشد که سایر نهادهای مرتبط در نظام مدیریت منابع آب و برق کشور، آب و نیرو را به عنوان یک همکار و حامی خود تصور کنند.
5. شیوه اداره شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران باید بر اساس الگوهای کارآمد با محوریت فناوری اطلاعات باشد. در این رابطه اثربخشی، کارایی اقتصادی، توان رقابتی، شکستن انحصار و انعطاف‌پذیری باید به اصول مورد باور در تمامی سطوح شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران تبدیل شود.
6. شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، دانش شکل گرفته در بخش‌های مختلف خود را سرمایه ملی به‌شمار آورده و در این زمینه به شیوه ارتباطات باز، سریع و ایمن با سایر نهادهای خصوصی و دولتی عمل می‌نمایند.
7. شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در تعامل با طرف‌های قراردادی خود به صورت شفاف و قانونمند عمل می‌نمایند.
8. نگاه به تولید داخل در ارجاع بخش‌های فنی - اجرایی پروژه و جلب سرمایه و دانش فنی خارجی مورد توجه شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران قرار دارد.
9. شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، نیروی انسانی را سرمایه اصلی خود تلقی کرده و به توسعه قابلیت‌ها و مهارت‌های ایشان پایبند است.
10. شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، تعالی سازمانی را به عنوان یک آرمان در اهداف و برنامه‌های خود مورد نظر قرار داده‌است.[2][3][4]

شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران خط مشی خود را در چارچوب نظام اقتصادی و مالی؛ توسعه فعالیت‌ها و افزایش مشارکت بخش غیردولتی؛ تحقیقات و منابع انسانی؛ مدیریت اجرا و بهره‌برداری از طرح‌های برق‌آبی و ذخیره‌سازی و انتقال آب؛ مطالعات پایه و طراحی؛ و بهبود سیستم‌ها، روش‌ها و ارتقای سازمانی به شرح زیر تعریف نموده‌است.[2][3][4]

1. مدیریت کارآمد و مؤثر منابع مالی از طریق تنوع بخشی، تأمین و تخصیص به موقع و بهینه منابع موردنیاز و افزایش نقدینگی جهت اجرای طرح‌های شرکت
2. استفاده حداکثری از منابع عمومی و داخلی و تمامی ظرفیت‌ها و نهادهای بازار پول و سرمایه و بهره‌گیری از روش‌های نوین تأمین و تجهیز منابع مالی داخلی و خارجی برای تولید انرژی پاک
3. مدیریت هزینه و کاهش هزینه‌های اجرای طرح‌ها و پروژه با رویکرد مهندسی ارزش و مدیریت بهینه منابع مالی[2][3][4]

1. اتخاذ روش‌های مناسب در خصوص مدیریت ریسک منابع مالی و سرمایه‌گذاری‌ها در طرح‌های شرکت
2. ارتقاء، بهبود و توسعه سیستم‌های مالی
3. جلب مشارکت‌های مردمی و واگذاری فعالیت‌ها در حوزه سرمایه‌گذاری، طراحی، اجرا و بهره‌بردای از پروژه‌های آبی و برق‌آبی به بخش خصوصی
4. حضور مؤثر در بازار برق به منظور فروش برق نیروگاه‌های برق‌آبی و سایر خدمات جانبی آن
5. توسعه فعالیت‌های شرکت در خارج از کشور در راستای اجرای موافقتنامه‌های دولت و پشتیبانی از صادرات و مبادله آب، انرژی برق‌آبی و صدور خدمات فنی و مهندسی[2][3][4]

1. ارتقای توانمندی‌ها و توسعه قابلیت‌های منابع انسانی موردنیاز شرکت از طریق طراحی و استقرار و بهبود زیر نظام‌های منابع انسانی و جذب نخبگان علمی و اجرایی برای انجام فعالیت‌های شرکت
2. راهبری و مدیریت دستیابی، بومی‌سازی و بکارگیری دانش و فناوری‌های نوین در ابعاد مغزافزاری، نرم‌افزاری و سخت‌افزاری در صنعت برق‌آبی و انتقال تکنولوژی با شناخت نیازهای کشور و منطقه و نگاه به آینده
3. توسعه پژوهش‌های کاربردی در صنعت برق آبی و مباحث مدیریتی و اقتصادی آن مطابق با اهداف و نیازهای کشور و شرکت[2][3][4]

1. اولویت دهی به شروع عملیات اجرای طرح‌ها و پروژه‌های برق‌آبی و ذخیره‌سازی و انتقال آب براساس معیارهای اقتصادی و تأمین منابع مالی و توان ظرفیت اجرایی و با تأکید بر کاهش زمان اجرای پروژه‌ها و تحقق کیفیت طراحی و اجرا براساس استانداردها و مشخصات فنی موردنظر در چارچوب هزینه‌های تعیین شده
2. حفظ سهم انرژی برق‌آبی از کل تولید انرژی نیروگاه‌های کشور تا پایان برنامه پنجم
3. طراحی و اجرای الگوی بهینه و کارآمد مدیریت بهره‌برداری و نگهداری سد و نیروگاه‌های برق‌آبی
4. توسعه فعالیت‌های شرکت به عنوان محور توسعه منطقه‌ای و ایفای مسئولیت‌های اجتماعی در محل اجرای طرح‌ها و در راستای به حداقل رساندن آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مرتبط با اجرای طرح‌ها و تملک اراضی[2][3][4]

1. شناسایی، ارزیابی و مطالعه تمامی ظرفیت‌های انرژی برق‌آبی و تلمبه‌ذخیره‌ای در سطح کشور با اولویت‌دهی به زمان و کیفیت مطالعات با توجه به ساختگاه‌های موجود
2. انجام مطالعات سیستمی و جامع با نگرش برنامه‌ریزی، طراحی و بهره‌برداری از حوضه آبریز و اولویت‌دهی اجرای طرح‌های توسعه در حوضه آبریز با توجه به اهداف آمایش سرزمین، محدودیت‌ها و منابع موجود
3. لحاظ نمودن اثرات تغییر اقلیم و استراتژی‌های مدیریت خشکسالی بر طرح‌های در دست مطالعه، اجرا و بهره‌برداری و ارائه راهکارهای کاهش اثرات منفی در جهت توسعه پایدار ملی و منطقه‌ای[2][3][4]

1. طراحی و استقرار نظام جامع مدیریت پروژه بر مبنای استاندارد PMBOK در سطح شرکت با تمرکز بر حوزه‌های زمان، هزینه و کیفیت و یکپارچگی
2. توسعه و بهبود سیستم‌های مدیریتی شرکت در راستای افزایش ظرفیت‌های مدیریتی و جلب رضایت و حمایت ذی نفعان با اولویت بکارگیری و بومی‌سازی استانداردهای بین‌المللی در زمینه مدیریت کیفیت، ایمنی، بهداشت و محیط زیست
3. بهبود مستمر سیستم‌ها و فرایندهای شرکت با محوریت فناوری اطلاعات و طراحی و استقرار نظام جامع فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT Master Plan) در سطح شرکت
4. طرح‌ریزی و پیاده‌سازی نظام مدیریت عملکرد به منظور ارتقای بهره‌وری و بهبود مستمر فعالیت‌های شرکت
5. توسعه سیستم‌های اطلاع‌رسانی داخل و خارج شرکت با هدف اطلاع‌رسانی سریع، امن و مطمئن در سطح شرکت و ذینفعان آن
6. متناسب نمودن تشکیلات و ساختار شرکت و طرح‌های آن براساس مأموریت، اهداف و چرخه حیات شرکت و طرح‌ها با هدف بهینه نمودن فعالیت‌ها، کاهش هزینه و افزایش بهره‌وری نیروی انسانی
7. ارتقاء سطح خدمات کارفرمایی و بهبود کیفی و کمی شبکه پیمانکاران و مشاوران و توسعه ارتباطات و تعاملات سازنده و خلاق بین کارفرما، مشاور و پیمانکار[2][3][4]

شرکت طی سالیان فعالیت خود در موضوعات و موارد زیر به ایفای نقش پرداخته‌است؛ از جمله:

• تأمین، انتقال و ذخیره‌سازی آب پایدار برای شرب، کشاورزی و صنعت
• تولید انرژی الکتریکی پاک از منابع تجدیدپذیر
• مهار سیلآبهای مخرب
• ایجاد رونق در عرصه کشاورزی
• انتقال فناوری و تکنولوژی روز دنیا به داخل کشور و ساخت و اجرای داخلی
• توسعه ظرفیت‌های فنی مهندسی و اجرایی شرکت‌های مشاور و پیمانکار داخلی
• ایجاد توسعه منطقه‌ای
• پرورش مدیران، کارشناسان و توسعه نیروی انسانی
• ایجاد منافع زیست‌محیطی و صرفه‌جویی حاصل از عدم مصرف سوخت‌های فسیلی در تولید انرژی
• ایجاد اشتغال
• ایجاد پایداری بیشتر در شبکه برق منطقه
• ایجاد راه‌ها و جاده‌های استاندارد برای روستاها و شهرهای منطقه احداث طرح‌ها
• ایجاد رونق اقتصادی در حین اجرای پروژه و در دوران پس از آن
• ایجاد جاذبه‌های گردشگری در منطقه
• ساخت و احداث بناهای عمومی در منطقه مانند موزه، مسجد، مدرسه و غیره[2][3][4]

طرح‌های این شرکت بدین شرح می‌باشند:[2][3][4]

1. سد کارون۳
2. سد کارون۴
3. سد کرخه
4. سد مسجد سلیمان

1. سد بختیاری
2. سد پارسیان
3. سد چم‌شیر
4. سد خرسان۳
5. سد رودبار لرستان
6. سد سیاه‌بیشه
7. سد سیمره
8. سد گتوند

1. اجرایی
   1. سد تاریک
   2. سد زایندرود
2. آماده اجرایی
3. بهره‌برداری