تلوریم

تلوریم شبه فلزی با عدد اتمی ۵۲ میباشد، این عنصر درصد فراوانی کمی در پوسته زمین دارد و ریشه نام آن تلور در زبان یونانی به معنای زمین یا نشأت گرفته از زمین میباشد.

تلوریم، 52Te
تلوریم
تلفظ‎/tɪˈljʊəriəm/‎ ​(tə-LEWR-ee-əm)
ظاهرنقرهy lustrous gray
جرم اتمی استاندارد (Ar، استاندارد)۱۲۷٫۶۰(۳)[1]
تلوریم در جدول تناوبی
Se
↑
Te
↓
Po
آنتیموان ← تلوریم → ید
عدد اتمی (Z)52
گروهگروه ۱۶ (کالکوژن)
دورهدوره 5
بلوکبلوک-p
دسته Metalloid
آرایش الکترونی[Kr] 4d10 5s2 5p4
2, 8, 18, 18, 6
ویژگی‌های فیزیکی
فاز در STPجامد
نقطه ذوب722.66 K ​(449.51 °C, ​841.12 °F)
نقطه جوش1261 K ​(988 °C, ​1810 °F)
چگالی (near r.t.)6.24 g/cm3
در حالت مایع (at m.p.)5.70 g/cm3
حرارت همجوشی17.49 kJ/mol
آنتالپی تبخیر 114.1 kJ/mol
ظرفیت حرارتی مولی25.73 J/(mol·K)
فشار بخار
فشار (Pa) ۱ ۱۰ ۱۰۰ ۱ K ۱۰ K ۱۰۰ K
در دمای (K)     (775) (888) 1042 1266
ویژگی‌های اتمی
عدد اکسایش−2, −1, +1, +2, +3, +4, +5, +6 (یک اکسید اسیدی ملایم)
الکترونگاتیویمقیاس پائولینگ: 2.1
انرژی یونش
  • 1st: 869.3 kJ/mol
  • 2nd: 1790 kJ/mol
  • 3rd: 2698 kJ/mol
شعاع اتمیempirical: 140 pm
شعاع کووالانسی pm 138±4
شعاع واندروالسی206 pm
Color lines in a spectral range
خط طیف نوری تلوریم
دیگر ویژگی ها
ساختار بلوری ​hexagonal[2]
[[File:hexagonal[3]|frameless|alt=Hexagonal[4] crystal structure for تلوریم|upright=0.23|Hexagonal[5] crystal structure for تلوریم]]
سرعت صوت thin rod2610 m/s (at 20 °C)
رسانندگی گرمایی(1.97–3.38) W/(m·K)
رسانش مغناطیسیدیامغناطیس[6]
مدول یانگ43 GPa
مدول برشی16 GPa
مدول حجمی65 GPa
سختی موس2.25
سختی برینل180 MPa
شماره ثبت سی‌ای‌اس13494-80-9
ایزوتوپ‌های تلوریم
ایزوتوپ فراوانی نیمه‌عمر (t۱/۲) حالت فروپاشی محصول
120Te 0.09% >2.2×1016y ε ε 1.701 120Sn
121Te syn 16.78 d ε 1.040 121Sb
122Te 2.55% 122Te ایزوتوپ پایدار است که 70 نوترون دارد
123Te 0.89% >1.0×1013 y ε 0.051 123Sb
124Te 4.74% 124Te ایزوتوپ پایدار است که 72 نوترون دارد
125Te 7.07% 125Te ایزوتوپ پایدار است که 73 نوترون دارد
126Te 18.84% 126Te ایزوتوپ پایدار است که 74 نوترون دارد
127Te syn 9.35 h β− 0.698 127I
128Te 31.74% 2.2×1024 y β−β− 0.867 128Xe
129Te syn 69.6 min β− 1.498 129I
130Te 34.08% 7.9×1020 y β−β− 2.528 130Xe

تاریخچه

در سال ۱۷۸۲ رایش اشتاین بازرس معادن تراسیلوانیا از یک کانی ِ طلا ماده‌ای استخراج کرد که شبیه آنتیموان بود. برگمان که این کانی را آزمایش کرد ثابت کرد که این ماده انتیموان نیست لیکن با مقداری از این ماده که در اختیار داشت، نتوانست چیز بیشتری درباره این عنصر به ظاهر جدید کشف کند. به سال ۱۷۸۹ کیتابل نیز این عنصر را کشف کرد به سال ۱۸۹۸ کلاپروت به این کشف‌ها توجه کرد و وجود این عنصر را تأیید و آن را تلوریم نامید.

نام

از آنجا که تعدادی از عناصر از روی جرم‌های سماوی نامگذاری شده بود، کلاپروت اندیشید که حالا نوبت زمین است که باید به افتخارش عنصری نامگذاری کند نام تلوریوم از نام لاتین تلوس، تلوریس به معنی زمین گرفته شده‌است

مشخصات

VIA تلوریوم عنصری غیر فلزی با خواص بسیاری شبیه به سلنیم و گوگرد با عدد اتمی ۵۲؛ در گروه دوره پنجم جدول تناوبی جای دارد. جرم اتمی ۱۲۷٫۶۰؛ ظرفیتها ۴ و ۶ دارای هشت ایزتوپ پایدار است. از شبه‌فلزات کمیاب است.

خواص

سفید نقره‌ای شکننده، جامد جلادار با مشخصات فلزی. چگالی ۶٫۲۴ گرم بر سانتیمتر مکعب(۳۰ سانتی گراد) سختی ۲٫۳ مو، نقطه ذوب ۴۵۰ درجه سانتی گراد، نقطه جوش ۹۹۰ درجه سانتی گراد.با اسید سولفوریک، اسید نیتریک، هیدروکسید پتاسیم و محلول سیانید پتاسیم واکنش می‌دهد؛ در آب نامحلول است.بوی آن نظیر سیر است؛ می‌تواند سبب ریزش مو شود. از نیم رسانای نوع پی است و رسانایی آن نسبت به نور حساس است.

منبع تولید

از لایه‌ای که در تصفیه الکترولیتی مس و سرب حاصل شده‌است.

طرز تهیه

احیای اکسیدتلوریک با دی‌اکسید گوگرد؛ به کمک حل کردن اکسید در محلول هیدروکسید سدیم و به صورت روکش در آوردن فلز.

احتیاط

تنفس آن سمی است.خورنده ۰٫۱ میلی گرم در متر مکعب هوا

کاربرد

آلیاژ ها؛ عامل سخت‌کننده ثانوی لاستیک؛ تولید آهن و فولاد ضد زنگ ریختگی؛ عامل رنگ‌کننده در سرامیک و شیشه؛ دستگاه‌های ترموالکتریک؛ کاتالیزور؛ باتری‌های ذخیره در سفینه‌ها

منابع
  1. Meija, J.; et al. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". شیمی محض و کاربردی(نشریه). 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.
  2. Tellurium, mindat.org
  3. Tellurium, mindat.org
  4. Tellurium, mindat.org
  5. Tellurium, mindat.org
  6. Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.

کتاب فرهنگ عناصر نوشته سید رضا آقاپور مقدم

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ تلوریم موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.