برم

در سال ۱۸۲۶ بالار کشف جدیدی را اعلام کرد، مایعی بود به رنگ سرخ تیره، با بویی زننده که از تأثیر کلر بر آبهای شور مونت پلیه به دست می‌آمد. در این ناحیه قبلاً نمک را نخستین بار استخراج کرده بودند.

برم عنصر غیر فلز هالوژن با عدد اتمی ۳۵ است که در گروه VIIA و در دوره چهارم جدول تناوبی قرار دارد. جرم اتمی آن ۷۹٫۹۰۷ است. دارای ظرفیت‌های ۱، ۳، ۵ و ۷ می‌باشد دارای دو ایزتوپ پایدار است. از نظر فراوانی چهل و ششمین عنصر حساب شده و در مقایسه برابر هر اتم برم ۶۶۰ اتم کلر موجود است.

مایع ای قهوه‌ای متمایل به سرخ، تیره رنگ، دودکننده با بوی زننده و خفقان‌آور، دود آن محرک و سوزش‌آور است. در حلالهای آلی معمولی حل می‌شود؛ بسیار جزئی در آب حل می‌شود. بر بیشتر فلزها مانند پلاتین و پالادیم اثر می‌گذارد؛ با آلومینیوم به شدت واکنش می‌دهد و واکنش آن با پتاسیم انفجاری است. برم خشک بر سرب، نیکل، منیزیوم، تانتالیم، آهن، روی و سدیم در زیر ۳۰۰ درجه سانتی گراد اثر نمی‌کند. نقطه جوش: ۵۸٫۸ درجه سانتی گراد؛ نقطه انجماد: ۷٫۳- درجه سانتی گراد؛ چگالی: ۳٫۱۱ گرم بر سانتیمتر مکعب؛ گرمای ویژه: ۰٫۱۰۷ کالری بر گرم؛ ضریب شکست: ۱٫۶۴۷؛ ثابت دی الکتریک: ۳٫۲ است.

از آب دریا و آب نمک طبیعی به کمک اکسایش نمکهای برم با کلر؛ تبخیر خورشیدی استخرهای نمک؛ از بسترهای خشک شده رودخانه‌های نمک و دریاهای خشک شده به دست می‌آید. منابع اصلی این عنصر ایالات متحده و اسرائیل می‌باشند.

همچنین می‌توان با اثر دادن گاز کلر بر محلول پتاسیم برمید آن را تهیه کرد

بلع و تنفس آن به شدت سمی است؛ تماس برم خالص با پوست سوختگی‌های شدید و عمیق و دردناک شیمیایی ایجاد می‌کند؛ برم به حالت مایع یا گاز شدیداً سمی و خطرناک می‌باشد. از تنفس و دست زدن به آن جداً پرهیز باید کرد. آزمایش‌ها با این عنصر حتماً زیر هود انجام شود. تماس با برم در مقادیر بیش از ۰/۱ppm می‌تواند باعث مشکل سلامتی آنی و مرگ شود و تماس و استنشاق بخارات آن در مقادیر بسیار کم در طولانی مدت باعث تغییر کروموزومی به خصوص کروموزوم‌های جنسی می‌شود که عقیم شدن و سرطان‌های گوناگون به خصوص لوسمی (سرطان خون) به علت جهش در سلول‌های مغز استخوان را دربردارد. ترکیبات معدنی برم نیز مانند یون برمید یا برمات سمّی اند اما سمی‌ترین ترکیبات آن ترکیبات آلی برم دار نظیر برموآلکان‌ها هستند که به شدّت سرطان زا هستند مثلاً از ترکیبات برمومتان CH3Br سالیان طولانی برای کشتن حشرات موذی و آفت گیاهان نظیر اسکلوریت استفاده می‌شد ولی به خاطر سمیت فوق‌العاده و اثبات سرطان زا بودن استفاده از آن ممنوع شد (برم به مراتب از کلر سمی تر و خطرناک تر است).

در ساختن برومید اتیلن، سنتز مواد آلی، رنگ بری، خالص‌سازی آب، حلال، مایع آتش خاموش کن، کندکننده آتش برای پلاستیکها، رنگها(ارغوانی سلطنتی، بروموتیمول آبی)، مواد دارویی، گندزدایی، صنایع فیلم و عکاسی، انواع آفت کشها (علف کش، قارچ کش، نماتدکش) استفاده می‌شود.

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ برم موجود است.

• کتاب فرهنگ عناصر نوشته سید رضا آقاپور مقدم