سوگیری شناختی

سوگیری‌های شناختی (به انگلیسی: Cognitive bias) یا خطاهای شناختی، خطاهایی هستند ذهنی که به صورتی نظام‌مند به گرایش، نگرش، وهم یا باوری غلط منجر می‌شوند و در تصمیم‌گیری، استدلال، ارزیابی، یادآوری، ادراک و شناخت افراد تاثیر می‌گذارند. سوگیری‌ شناختی یکی از مباحث مهم علوم شناختی است. علوم شناختی تعداد زیادی از این خطاهای ذهنی را شناسایی کرده و زوایای متفاوتی از شرایط ظهور و بروزشان را بررسی کرده است. فهرست انواع خطاهای شناختی بسیار طولانی است.[1]

روان‌شناسی
The Greek letter 'psi', a symbol for psychology
شاخه‌های پایهٔ روان‌شناسی
شاخه‌های کاربردی
رویکردهای روان‌شناسی
  • درگاه روان‌شناسی

سوگیری‌های شناختی مبتنی بر تمامی الگوها و الگوریتم‌های ابداعی است که از بدو تولد بجهت یادگیری، حل مسئله و تصمیم‌گیری در انسان به‌وجود می‌آید و باعث ایجاد انحراف از واقعیت می‌گردد که به موجب آن، نتیجه‌گیری‌هایی که در فرایند مرتبط با تصمیم‌گیری (به انگلیسی: Decision-Making) دارد[2] ممکن است به شکلی غیرمنطقی صورت گیرند. اساس و تاریخچه سوگیری شناختی توسط جان فون نویمان و اسکار مورگنشترن[3] برای اولین بار بیان کردند که افراد همیشه یک سری ترجیحات مشخص دارند و سعی می‌کنند در تصمیم‌گیری مسائل را ساده‌تر کنند و معمولاً از یک سری الگوها و الگوریتم‌های از پیش تعیین شده ابداعی بهره می‌جویند.

برخی از انواع سوگیری ها

ویژگی‌های عمده یک سوگیری شناختی

۱- همیشه در انحراف از واقعیت بروز پیدا می‌کند.[4]

۲- به‌طور سازمان یافته در گروهی از افراد جامعه رخ می‌دهد و نه توسط فقط یک نفر

۳- اجتناب از آن بسیار دشوار است حتی اگر به افراد گفته شود![5]

۴- در این حالت مسیر تصمیم‌گیری کاملاً متمایز از مسیر درست پردازش اطلاعات در مغز است.[6]

افراد، «واقعیت اجتماعی ذهنی» شان را از طریق مشاهده ورودی‌ها شکل می‌دهند که این مسئله مبتنی بر ادراک است. شکل‌گیری «واقعیت اجتماعی» یک فرد، رفتار وی در جامعه را دیکته می‌کند و نه ورودی‌های عینی او؛ بنابراین، سوگیری شناختی، در نهایت ممکن است به تحریف درک، قضاوت نادرست، تفسیر غیرمنطقی یا آنچه که به‌طور گسترده، بی‌خردی نامیده می‌شود، منجر شود.

جستارهای وابسته

منابع
  1. بهمن شهری (۶ دی ۱۳۹۷). «چرا دانستن سوگیری‌های شناختی مهم است؟». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۶ دی ۱۳۹۷.
  2. علیرضا امیدوند (۳۱ شهریور ۱۳۹۹). «مهم‌ترین خطاهای شناختی که روی تصمیمات شما تاثیر می‌گذارند». مجله موفقیت تارنوشت. دریافت‌شده در ۳۱ شهریور ۱۳۹۹.
  3. John Von Neumann and Oskar Morgenster
  4. M. L. Graber, S. Kissam, V. L. Payne, A. N. Meyer, A. Sorensen, N. Lenfestey, E. Tant, K. Henriksen, K. LaBresh, and H. Singh, “Cognitive interventions to reduce diagnostic error: a narrative review,” BMJ Quality & Safety, pp. bmjqs–2011, 2012.
  5. B. Fischhoff, “Debiasing/kahneman, d. , slovic, p. and tversky, a,” in Judgment Under Uncertainty: Heuristics and Biases, D. Kahneman, P. Slovic, and A. Tversky, Eds. Cambridge University Press, 1982.
  6. [1] R. F. Pohl, Cognitive illusions: Intriguing Phenomena in thinking, judgement and memory. Psychology Press, 2016.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.