سارین

سارین (به انگلیسی: Sarin یا GB) یک ترکیب شیمیایی فُسفُری مخرب سیستم اعصاب و ماده‌ای بسیار سمی و مرگبار با فرمول شیمیایی C4H10FO2P است. شکل ظاهری این ترکیب، مایع بی‌رنگ شفاف و در شکل خالص بی‌بو است. سارین در طبقه‌بندی جنگ‌افزارهای شیمیایی در دسته عوامل عصبی و جزو عوامل سری G قرار می‌گیرد. این ماده عضلات قلب و سیستم تنفسی را از کار می‌اندازد و قرارگرفتن در معرض گاز آن در چند دقیقه می‌تواند منجر به مرگ ناشی از خفگی شود.[4]

Sarin[1]
Preferred IUPAC name

(RS)-propan-2-yl methylphosphonofluoridate

دیگر نام‌ها

(RS)-O-isopropyl methylphosphonofluoridate; IMPF;
GB;[2]
2-(Fluoro-methylphosphoryl)oxypropane;
Phosphonofluoridic acid P-methyl- 1-methylethyl ester;

شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس ۱۰۷-۴۴-۸ Y
پاب‌کم ۷۸۷۱
کم‌اسپایدر ۷۵۸۳ Y
UNII B4XG72QGFM N
ChEMBL CHEMBL۵۰۹۵۵۴ Y
جی‌مول-تصاویر سه بعدی Image 1
خصوصیات
فرمول مولکولی C4H10FO2P
جرم مولی 140.09 g/mol
شکل ظاهری Clear colorless liquid. Odorless in pure form.
چگالی 1.0887 g/cm³ at 25 °C
1.102 g/cm³ at 20 °C
دمای ذوب −۵۶ درجه سلسیوس (−۶۹ درجه فارنهایت؛ ۲۱۷ کلوین)
دمای جوش ۱۵۸ درجه سلسیوس (۳۱۶ درجه فارنهایت؛ ۴۳۱ کلوین)
انحلال‌پذیری در آب miscible
خطرات
طبقه‌بندی ئی‌یو Extremely Toxic (T+)[3]
لوزی آتش
Error: imagemap_invalid_title
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
 N (بررسی) (چیست: Y/N؟)
Infobox references

تاریخچه و موارد کاربرد

سارین در سال ۱۹۳۸ میلادی در ووپرتال توسط تیمی از دانشمندان آلمانی به رهبری گرهارد شرادر که سعی در ایجاد آفت‌کش‌های قوی داشتند، کشف شد.[5] این ترکیب، به افتخار کشف‌کنندگان آن نامگذاری شده‌است:

Schrader، Ambros، Gerhard Ritter، و von der Linde.[6]

موارد قابل توجه استفاده از این عامل عبارتند از:
  • در ۱۶ مارس ۱۹۸۸ میلادی (۲۵ اسفند ۱۳۶۶ خورشیدی) هواپیماهای جنگی عراق شهر کردنشین حلبچه واقع در نزدیکی مرزهای این کشور با ایران را با بمبهای شیمیایی مورد هدف قرار دادند که منجر به مرگ ۵۰۰۰ نفر و مصدومیت ۷۰۰۰ نفر دیگر شد.[7] ارتش عراق در این حمله از عوامل شیمیایی مختلفی شامل وی ایکس، تابون، سارین، و خردل استفاده کرد.[8]
  • در ۲۷ ژوئن ۱۹۹۴ فرقه مذهبی اوم‌شینریکیو مقداری سارین غیر خالص را در ماتسوموتوی ژاپن رها کرد که به مرگ هفت نفر و مسمومیت چندصد نفر دیگر انجامید.[9]
  • در ۲۰ مارس ۱۹۹۵ فرقه مذهبی اوم‌شینریکیو با پخش مقداری سارین غیر خالص در متروی توکیو باعث مرگ ۱۳ نفر و مسمومیت هزاران نفر دیگر شد.[9]
  • در ۲۱ اوت ۲۰۱۳ در جریان جنگ داخلی سوریه مناطقی در حومه دمشق توسط گاز سارین مورد هدف قرار گرفت که به کشته شدن چند صد نفر انجامید.[10] علاوه بر آن گزارش شده که در این جنگ بارها از سارین استفاده شده‌است.[4]

آثار

سارین هم از طریق تنفس و هم از راه پوست جذب بدن می‌شود. استنشاق بخار سارین در عرض چند دقیقه موجب ایجاد تلفات می‌شود. دوز متوسط کشنده سارین برای افرادی که مشغول کار عادی هستند ۷۰ میلی‌گرم در یک متر مکعب در دقیقه است. این مقدار برای کسانی که فعالیت بیشتری دارند و در نتیجه سریعتر تنفس می‌کنند کمتر است و به ۲۰ میلی‌گرم در یک متر مکعب هوا در دقیقه کاهش می‌یابد. علائم از دست دادن قابلیت رزمی بر اثر استنشاق سارین شامل به هم خوردگی معده، تهوع، اسهال و اشکال در دید و بلافاصله بعد از آن انقباض عضلانی و تشنج و احیاناً حالت فلج است. آن مقدار از سارین که کمتر از دوز لازم برای از بین بردن قابلیت رزمی باشد باعث کم شدن کارایی، سستی، گیجی، تندمزاجی، سردرد شدید، فقدان هماهنگی در اعضای بدن و تار دیدن اشیاء به علت ایجاد سوزش در حدقه چشم می‌شود.
جذب مقدار کافی از مایع سارین از راه پوست می‌تواند قابلیت رزمی را کاهش داده یا مرگ ایجاد کند. مقدار جذب بستگی به مقدار عامل شیمیایی، مقدار سطحی از پوست که در معرض عامل قرار گرفته، زمان در معرض قرار گرفتن، مقدار و نوع لباس، سرعت رفع آلودگی بدن، تجهیزات و محیط دارد.[11]

درمان

درمان مسمومیت با گاز سارین همانند درمان مسمومیت با سایر عوامل عصبی است.

جستارهای وابسته

منابع
  1. "Material Safety Data Sheet -- Lethal Nerve Agent Sarin (GB)". 103d Congress, 2d Session. United States Senate. May 25, 1994. Retrieved 2004-11-06.
  2. "Sarin". National Institute of Standards and Technology. Retrieved 2011-03-27.
  3. Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen. "", GESTIS Substance Database. Retrieved on November 15, 2011.
  4. شرکت‌های بریتانیایی به سوریه مواد اولیه گاز سارین داده‌اند، بی‌بی‌سی فارسی
  5. Richard J. Evans (2008), The Third Reich at War, 1939-1945, Penguin, pp. 669–, ISBN 978-1-59420-206-3، به نقل از مقاله Sairn در ویکی‌پدیای انگلیسی، بازدید شده در 25 آگوست 2013.
  6. Richard J. Evans (2008). The Third Reich at War, 1939–1945. Penguin. p. 669. ISBN 978-1-59420-206-3. Retrieved January 13, 2013.
  7. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۵ اوت ۲۰۱۳.
  8. http://www.bbc.co.uk/persian/world/2012/12/121205_an_saddam_halabja_chemical_weapons.shtml
  9. http://isna.ir/fa/news/9008-20149/در-پرونده-حمله-به-متروي-توكيو-دادگاه-عالي
  10. http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-23806491
  11. تاکتیک جنگ نوین، محمد تقی امینی، انتشارات دانشگاه امام حسین، چاپ اول، ۱۳۷۴، ص ۱۷.

(eo:Sarino (gaso

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.