کلاغ (فیلم ۱۳۵۶)

کلاغ فیلمی به کارگردانی و نویسندگی بهرام بیضایی با بازی حسین پرورش، آنیک شفرازیان و پروانه معصومی است که – پس از کوشش نافرجام برای ساختنِ فیلمِ حقایق درباره‌ی لیلا دختر ادریس – در سالِ ۱۳۵۶ ساخته شد.[1]

کلاغ
پوستر فیلم
کارگردانبهرام بیضایی (دستیار: واروژ کریم‌مسیحی)
تهیه‌کنندهبهمن فرمان‌آرا
نویسندهبهرام بیضایی
بازیگرانحسین پرورش
منوچهر فرید
پروانه معصومی
گلچهره سجّادیه
موسیقیشیدا قراچه‌داغی
تدوین‌گربهرام بیضایی
تاریخ‌های انتشار
۳ آبانِ ۱۳۵۷
کشورایران
زبانفارسی
از سلسله مقالات دربارهٔ
فهرست‌های کارها
دیـگر
  • گروه لیسار

خلاصهٔ داستان
سنگلج تهران در اوایل قرن چهاردهم هجری خورشیدی - محله مادربزرگ فیلم

اصالت (حسین پرورش) در جستجوی موضوعی برای ساختنِ یک برنامهٔ تلویزیونی است که یک آگهی در روزنامهٔ عصر می‌بیند که نوشته دختر جوانی گم شده و یابنده با نشانی مندرج در آگهی تماس بگیرد. عکس دختر گمشده به نظر اصالت آشنا می‌آید، و می‌کوشد به یاد آورد که او را کجا دیده‌است. شب‌هنگام آسیه (پروانه معصومی) به دورهٔ هفتگی همکاران می‌رود، و موضوع دختر گمشده را به‌طور شوخی‌آمیز به میان می‌آورد. آسیه آموزگار مدرسهٔ کر و لال‌هاست و در منزل خاطرات مادرشوهرش را می‌نویسد، که از خانوادهٔ اصیل و متجدّدی بوده‌است. اصالت به نشانی داده شده در آگهی می‌رود و متوجه می‌شود که نشانی مربوط به سی سال پیش است. آسیه نیز به موضوع دختر گمشده علاقه نشان می‌دهد. همکارانِ اصالت موفق می‌شوند با یک تلفن دروغین او را به تهیهٔ گزارشی از آلودگی هوا بکشانند. مادر در بازگفتنِ خاطراتش آسیه را به دوره‌ای دور می‌برد، به دیدار جاها و مردمی که دیگر نیستند. مادر در جوانی نامزدش را از دست داده و به ازدواجی کوتاه و بی‌عشق تن در داده، و اصالت را، که فرزندخوانده‌اش است، در شلوغی زمانِ جنگ در بیمارستان یافته‌است. چندی بعد مادر با شنیدنِ خبرِ دروغِ پیدا شدنِ دختر گمشده منقلب می‌شود، و آسیه که بو برده که همهٔ این مسائل با هم مربوط است به جستجو می‌پردازد و در اتاق مادر عکس دختر گمشده را می‌یابد و می‌فهمد که گمشده همانا جوانیِ مادر است.[2]

ساخت

با کار در فیلم کلاغ پی‌بردم که یک چیزهایی را باید از نو یادبگیرم و به فکر و نگاهم باید شکل و عمق بدهم.

در جریانِ فیلمبرداری سکانسِ نهایی نزاعی میانِ کارگردان و پروانه معصومی درگرفت، که با میانجی‌گری همکاران برطرف شد.[4]

بازیگران
پروانه معصومی در نمایی از فیلم
بازیگر گوینده نقش
پروانه معصومیژاله کاظمیآسیه
حسین پرورشناصر طهماسباصالت
آنیک شفرازیانفهیمه راستکارمادر اصالت
منوچهر فریدحسین عرفانیآقای دبیری
جمشید لایقعزت‌الله مقبلیآقای ابتکار
محمّد مطیعمنوچهر والی‌زادهآقای دیم‌کار
شهرام گلچینآرشاک قوکاسیانکارگردان
میراحمد ایروانلومحمدباقر توکلیکلنل
آقاجان رفیعیبدری نوراللهیدکتر
سامی تحصّنیمحمدباقر توکلیپدر آسیه
فرّخ‌لقا هوشمندبدری نوراللهیمادر آسیه
یاسمن مسعودیمهوش افشاریخدمتکار
ملیحه نظریبدری نوراللهیمهمان
ولی گودرزی
ماگروهی پطروسیان
واچیک مانگاساریان

دربارهٔ فیلم

خاطره شیبانی بر این باور بوده است که مسئلهٔ بنیادین در فیلم‌های بیضایی این است که آدمی جهان را چگونه می‌بیند؛ و بدین ترتیب بیضایی را پیشگام برتری دادن به درونیّات قهرمان در سینمای ایران می‌داند.[5] وی توضیح می‌دهد که روی همین اصل، دوربین بیضایی به زاویهٔ دید آسیه، قهرمان فیلم، نزدیک می‌شود.[6]

در فرهنگِ عامّه

سالِ ۱۳۹۵ دامون نوردین ترانه‌ای به نامِ «رگبار» خوانده که در آن به فیلم‌های بیضایی، از جمله کلاغ و شخصیتِ آسیه، اشاره می‌شود.

جستارهای وابسته

پانویس
  1. «کلاغ». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ مارس ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۲۰. بیش از یک پارامتر |بازیابی= و |accessdate= داده‌شده است (کمک)
  2. فیلم کلاغ در وبگاه سوره
  3. ساعتی و طوسی، «عکسهایی که جان می‌گیرند»، ۱۵۶.
  4. پروانه معصومی، در پادکستِ ابدیت و یک روز
  5. Sheibani، «The Outcry of The Crow»، ۹۸.
  6. Sheibani، «The Outcry of The Crow»، ۱۰۴.

منابع
  • Sheibani، Khatereh (۲۰۱۱). «The Outcry of The Crow: Localizing Modernity in Iran». Canadian Journal of Film Studies (۲): ۹۵-۱۱۰.

پیوند به بیرون
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به کلاغ (فیلم ۱۳۵۶) در ویکی‌گفتاورد موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.