کاخک

عده‌ای معتقدند که چون کاخک دارای درختان فراوان بوده‌است به آن «کاخَک» گفته‌اند و بر اثر کثرت استعمال تلفظ به شکل امروزی درآمده‌است که فتحه به سکون تبدیل شده‌است.

لکن این اعتقاد نیز وجود دارد یکی از پادشاهان ایران باستان در منطقه ییلاقی که امروز کاخک نامیده می‌شود کاخ باشکوهی بنا کرده که آن را «کاخ کی» نامیده‌اند.[2]

در کاخک (کاخک در گذشته کاخ بوده که با ورود اعراب حرف کاف جر به آن افزوده شده است. کاخ به معنای خانه های روی هم برافراشته و پلکانی می باشد و حرف کاف به معنای مثل و مانند است.کاخک یعنی خانه های برافراشته روی هم و بهم پیوسته مثل یک کاخ ) دو آسیاب آبی وجود داشته که متعلق به دوره قاجاریه است و تا ۴۰ سال پیش نیز کاربری داشته اند. این دو آسیاب در بین ساکنان محلی کاخک به آسیاب بالا و پایین معروف بوده اند. در گذشته آسیاب های بسیاری در گناباد وجود داشته که به مرور تخریب شده¬اند. همچون سه آسیاب قصبه که آنها را آسیاب بالا، پایین و میانه می¬نامیده¬اند و همچنین آسیاب گزافشوی شوراب، آسیاب های سرآسیاب زیبد و....

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۴٬۶۲۵ نفر (در ۱٬۵۴۹ خانوار) بوده‌است.[3]

• سلطانحسین تابنده گنابادی، تاریخ و جغرافیای گناباد. چاپ دوم ۱۳۷۹ شمسی، انتشارات حقیقت. تهران
• موسوی شهری، سید رضا. فرهنگ واژگان گویش گنابادی به همراه (اتیمولوژی برخی واژه ها).انتشارات ایرانا 1397 خورشیدی