کتیبه نادری

کتیبه نادری سنگ نوشته‌ای به زبان ترکی در مدخل دربند ارغون شاه در شهرستان درگز کنونی، ملک پدری نادر شاه افشار واقع در کلات خراسان، و پیش از آبادی دربند می‌باشد. اشعار به زبان ترکی به سال ۱۱۵۵–۱۱۵۷ بر روی صخره بزرگی حک شده است. ارتفاع کتیبه از سطح رودخانه ۱۵ متر بوده دارای ۲۴ بیت شعر ترکی است. اشعار متعلق به گلبن افشار از شاعران دربار نادر شاه افشار است. درباره وی معلومات گسترده‌ای وجود ندارد.

محتویات کتیبه

شعر در ستایش نادر است و با حمد خدا شروع می‌شود و همچون دیگر آثار نادر با مرگ او ناتمام مانده است. حکاک این سنگ نوشته همانند اکثر کتیبه ها شناخته شده نیست.

ابتدا حمد خدای احد و فرد و قدیم

قادر لم یزل و عالم دانا و حکیم

او کی بو کون و مکانی یاراتوب قدرتدن

او کی بو بحر و بری خلق ایدوب شوکتدن

ایکی عالمده اودور بنده لره یاور و یار

حکمتدن گورونور بنده لره هر آثار

خلق عالمی هامی محتاج دور او درگاهه

او وروب نور و ضیا کوکبه مهر و ماهه

حمد حق دن سوره الدی قلمم نور افشان

به ثنا گستری ختم رسل فخر جهان

نبی هاشمی اول احمد و محمود صفات

کیم خدادن اوله دایم له سلام و صلوات

آل اصحا بنه هم رحمت بسیار اوله

اله حق یاوری هر کیم اولاره یار اوله

حمد حق نعت نبی دن صوره با صدق زبان

فرض دور بنده لره مدح شهنشاه جهان

او شهنشاه فلک مرتبه چرخ سریر

شاه نادر که آدی تک اونا یوق مثل و نظیر

دیمک اولماز بو شهنشاه که اولا پیغمبر

یا مقرب ملکی دور اولوب از نوع بشر

لیک چون قدرت حق ظاهر ایدوب بیش از بیش

نظر حق اونا هر کیمسه دیسه حقی دیمیش

نسب ایله شرف و فخر اجاق تیمور

حسب ایله به جهان شاه شهان دور مشهور

مصطفی خلقت و عیسی دم و یوسف طلعت

بوعلی دانش و حاتم کف و لقمان حکمت

قابلیت له اونا وردی خداوند کریم

تاج و تخت شهی و عدل و کرم خلق عظیم

هر شرافت که دیسم شاه شهان دور کامل

مرحمتدن اونا الطاف خدا دور شامل

اعتقادی بیویور اول شه پاکیزه نهاد

باقلیمیش صدق خداونده ایدر له بیله یاد

اله گیرمز بیله دولت به سپاه و شمشیر

اوله بیلمز بیله اقبال به فضل و تدبیر

سن ویروب سن اونا بو سلطنت و تخت و سپاه

سن ویروب سن اونا بو تاج و کمر فر و کلاه

دولتیم منکرینی سن ایلدون خوار و ذلیل

دشمنیم کورلوقینه یاور اول ای رب جلیل

چون که صدقی بیله دور حقنه از روی یقین

بو سبب دن اونا الطاف خدا اولدی معین

النی دوتدی خداوند جهان قدرت دن

کامیاب ایتدی اونی معدلت و شوکتدن

بخت و اقبال ایله هیچ کیم بیله اولمز باقی

گون کیمی دولتینه عالم روشن طاقی

شاخ گل نشو و نما بولسه نم فیضدن

که بو اشعار اولوب مدح سرا «گلبن» دن

ترجمه شعر

[1]


اول ستایش خدای یکتا، آن کس که زمین و زمان را با قدرتش آفرید - خدایی که قادر و ازلی و عالم و دانا و حکیم است.

آن کسی که هر دو عالم را با قدرت خود آفرید – آن کسی که این دریا و خشکی را با شوکتش خلق کرد.

او در هر دو عالم یار و یاور بنده هایش است - از روی حکمتش برای بنده هایش همه آثارش دیده می شود

همه مردم عالم محتاج درگاه اویند. او نور داده است به مینا و مهر و ماه

بعد از ستایش خدا، قلم نور افشان شد - برای ستایش آخرین فرستاده و فخر جهان .

پیامبری از بنی هاشم که صفات او احمد و محمود است – کسی که برای خداست، دائم برای او سلام و صلوات بفرست .

بر آل و اصحاب او، هم درود زیاد بفرست – حق، کسانی را که یار آن ها باشند، یاری می کند .

با خلوص و نیت و صداقت، حق را ستایش و پیامبر را مدح کن - رواست که بنده ها ستایش شهنشاه جهان کنند.

آن شهنشاه فلک چرخ و تخت جهانی، صاحب تخت و سریر سمآانی – نادر شاه که نامش تک است و مانند و نظیر اندرد .

نمی توان گفت که این شاه، پیامبر است یا یک فرشته مقرب از جنس بشر،

لکن چون قدرت خدا بیش از پیش آشکار شد - نظر او شامل هر کس که حق گو باشد می شود.

نسبش را بدان که از دودمان امیر تیمور است - حسب و منزلت این ایل و شاه شاهان در جهان مشهور است .

اخلاق مصطفی، دم مسیحا و چهره یوسف دارد - علم ابوعلی سینا، بخشش حاتم و حکمت لقمان دارد

همه این نعمت ها را خداوند کریم به او داده و او قابلیت و شایستگی تمام این نعمت ها را دارد - تاج و تخت پادشاهی و عدل و کرم و اخلاق نیکو .

تمام شرافت ها به صورت کامل به شاه شاهان داده شده است - مرحمتی بوده از الطاف بی پایان خداوند.

آن شاه پاکیزه سرشت، به خداوند اعتفادی پاک و صادق دارد و با صداقت، امیدش را به خدا بسته و همیشه در ذکر و یاد خداست

و این طور دولتی با سپاه و شمشیر به دست نمی آید - و این طور اقبالی به فضل و تدبیر حاصل نمی شود.

تو دادی به او سلطنت و تخت و سپاه تو دادی، به او تاج و کمر و فر و کلاه داده ای.

حافظ دولتم تویی و امیدم به توست ، من از سر صداقت به تو دلبسته ام و این است علت تاییدم

منکرین دولتم را تو خوار و ذلیل کرده ای برای کوری چشم دشمنان، یاورم باش خداوند جلیل.

چون که صداقتش اینگونه و از روی یقین است - به همین دلیل ، الطاف خدا شامل حال او شد .

خدای جهان با قدرتت دستش را گرفت، او را با عدل و شوکتش کامیاب کرد .

بخت و اقبال اینطور برای هیچ کس باقی نخواهد ماند - چون مانند آفتاب بر دولتش و جهان می تابد .

رویش شاخ و گل از فیض و برکت اوست - این اشعار از قریحه مدیحه سرا گلبن است.

منابع

  • کلات نادری، محمد رضا خسروی، انتشارات آستان قدس رضوی ۱۳۶۷.
  • کتیبه نادری
  1. https://www.dana.ir/news/687710.html/%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C-%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1 شبکه اطلاع رسانی دانا
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.