ولایت دایکندی

دایکندی یکی از سی‌وچهار ولایت افغانستان است که به مرکزیت نیلی در مرکز افغانستان موقعیت دارد. اکثریت جمعیت این ولایت را هزاره‌ها شامل می‌شوند. دایکندی با ولایات بامیان، غور، غزنی، ارزگان و هلمند متصل است. این ولایت، در مدار عرض البلد ۳۳۵۵۰۰ و طول البلد ۲۵۵۵۰۰ واقع است و ۲۴۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.

دایکُندی
ولایت
کجران، ولایت دایکندی
موقعیت دایکندی در نقشه
مختصات: ۳۳٫۷۵°شمالی ۶۶٫۲۵°شرقی / 33.75; 66.25
مختصات: ۳۳٫۷۵°شمالی ۶۶٫۲۵°شرقی / 33.75; 66.25
کشورافغانستان
تأسیس‌شده۲۰۰۴ (میلادی)
پایتختنیلی
مدیریت
 • والیرشیده شهیدی
مساحت
 • کل۱۸۰۸۸ کیلومتر مربع (۷۰۰۰ مایل مربع)
بلندی
۲۴۰۰ متر (۷۹۰۰ پا)
جمعیت
 (۲۰۱۲ میلادی)
 • کل۷۲۳٬۹۸۰
منطقه زمانی+ ۴٫۳۰
کد ایزو ۳۱۶۶AF-DAY
زبان‌های افغانستانفارسی (گویش هزارگی)
وبگاه

جغرافیا
منطقه سوختگ نیلی ولایت دایکندی

این منطقه دارای آب و هوای متنوع، گرم و سرد، ارتفاعات و پستی‌های اندک و جلگه‌های سرسبز و به‌طور مجموع کوهستانی است. دایکندی دارای مساحت ۱۸٬۰۸۸ کیلومتر مربع و ۲۸۴۶ قریه و هم‌چنین دارای بالاتر از ۶۳۰۰۰۰ نفر نفوس می‌باشد.

فرهنگ

این ولایت دارای ۳رادیوی محلی با موج FM به نام‌های رادیو نسیم ۸۹٫۸ اف ام و رادیو دایکندی ۸۸٫۹ اف ام و رادیو آفتاب است که مرکز ولایت و چندین منطقه دیگر از ولسوالی‌های دیگر این ولایت را تحت پوشش قرار می‌دهند. اولین جریده یا نشریهٔ چاپی به نام «هفته‌نامه صبح دایکندی» به مدیر مسئولی علی پیام در نیلی مرکز ولایت دایکندی در سال ۱۳۸۵ راه‌اندازی گردید که بعد از سیزده شماره متوقف شد. همچنین در این ولایت نهاد «انجمن ژورنالیستان دایکندی» نیز شروع به کار کرد.

ترابری

از لحاظ راه‌های مواصلاتی و سرک اکثر روستاها و ولسوالی‌ها فاقد راه‌های ارتباطی سالم و مناسب است. در طول سال به مدت ۵ ماه جاده‌های نیلی به کابل و به ولسوالی‌ها باز است ولی به دلیل ناهمواری، بارش شدید برف، نبود پل و پلچک بسته می‌گردد.

بهداشت

در ولایت دایکندی در حدود ۴۲ مرکز صحی (بهداشتی و درمانی) فعال وجود دارد که مصروف (مشغول) عرضه خدمات صحی برای شهروندان ان ولایت می‌باشد.

مردم

جمعیت این ولایت را هزاره‌ها شامل می‌شوند. بر اساس برآورد سال ۲۰۰۸م (۱۳۸۷ش) نرخ باسوادی ۲۸٪ (مردان ۳۸٪ و زنان ۱۸٪) است و تنها ۲۵٪ به آب لوله‌کشی دسترسی دارند.[1]

اقتصاد

ریاست زراعت، آبیاری و مالداری ولایت دایکندی، از فعالیت‌هایش در عرصه‌‌های مختلف زراعتی، باغداری و مالداری در یک کنفرانس گزارش‌دهی که از سوی دفتر والی آن ولایت برگزار شده بود، گزارش داد. براساس گزارش این ریاست، در سال ۱۳۹۹ خورشیدی، ۵۰ ذخیره‌گاه پیاز در شش ولسوالی دایکندی با هزینه ۲۲ میلیون ۱۵۵هزار و ۲۱۰ افغانی، ۱۹۹ ذخیره‌گاه کچالو در هشت ولسوالی با هزینه ۱۱۰ میلیون و ۲۳۸هزار ۴۳۸ افغانی، ۲۱ سردخانه صفر انرژی سیب با هزینه ۴۹ میلیون و ۵۷۰هزار و ۴۳۷ افغانی ساخته و همین‌طور ۳۲۶ تُن تخم گندم به ارزش یک میلیون و ۵۶ هزار افغانی به ۶هزار و ۵۲۰ دهقان در ده ولسوالی توزیع شده است.[2]

دریای مرکز ولایت دایکندی - نیلی

هم‌چنین ساخت ۱۴ مزرعه‌ی نمایشی گندم، توزیع ۱۹هزار و ۵۰۰ کیلوگرام پیاز زعفران برای احداث ۳۹ مزرعه نمایشی زعفران با هزینه سه میلیون و ۸۳۹هزار و ۳۳۰ افغانی، آموزش ۱۳۴ زعفران‌کار، توزیع ۱۰۱ گل‌خانه به ابعاد چهار در ۱۲ مترمربع به هزینه شش میلیون افغانی به زنان سبزی‌کار، دواپاشی بیش از ۱۹۰هزار نهال، آموزش ۲هزار و ۵۵۰ دهقان در باره چگونگی کنترول و مبارزه با آفات نباتی، توزیع ۳۳۰ لیتر دوای زراعتی، مصرف ۷۰۰ کیلوگرام کود سفید به منظور اسپری درختان و احداث چهار قطعه نمایشی مکتب مزرعه در سه ولسوالی نیز شامل فعالیت‌های سال جاری خورشیدی ریاست زراعت دایکندی می‌شود.[2]

در عین حال، این ریاست توانسته که در سال جاری خورشیدی ۷۵۳ جریب باغ سیب، بادام، انار، شفتالو، آلو، زردآلو و غیره با هزینه سه میلیون و ۸۰ هزار افغانی بسازد و ۸۰۰ هزار نهال را شاخه‌بُری کند و شش‌هزار نهال دیگر نیز برای ادارات دولتی توزیع کند.[2]

معادن

نظر به سروی های انجام شده توسط سروی جیولوجی افغانستان و ریاست های معادن، این ولایت دارای معادن و ظواهر معدنی متعدد بوده و الی اکنون ٣٣ ساحه‌ آن تثبیت گردیده است که شامل معادن سرب، جست، تنگستن، قلعی، سیماب، لیتیم، تنتالیم، نیوبیم، تورمالین، ابرک، مس، گالن، مرمر، گرانیت، گچ و سنگ چونه میباشد.[3]

آموزش

ولایت دایکندی دارای یک پوهنتون خصوصی، چهارلیسۀ شبانه، پنج انستیتيوت زراعتی و حسابداری و ٣٣٩ مکتب است ١٩۰ باب آن لیسه میباشد. ١٧١ هزار دانش آموزان و چهار هزار دانشجو در انستیتیوت ها دانشگاه ها و مکاتب مشغول تحصیل اند که ۴۴ درصد آنان را دختران تشکیل میدهند. بيش از ۴۰۰  معلم وکارمند معارف نیز در اين ولایت مصروف تدريس و خدمت در بخش آموزش هستند.[4]

تقسیمات اداری

ولایت دایکندی به تاریخ بیست‌وهفت حوت/ اسفند ۱۳۸۱ خورشیدی طی حکم شماره ۶۹۵۷ حامد کرزی رئیس دولت انتقالی افغانستان از بدنهٔ ولایت ارزگان جدا و به عنوان ولایت جدید ایجاد شد.

تعداد ولسوالی
ولسوالی‌های دایکُندی
ولسوالی‌های دایکُندی
  1. نیلی • مرکز ولایت.
  2. اَشتَرلَی • به مرکزیت بندمزار قوچنقی.
  3. خِدیر • به مرکزیت خدیر.
  4. سنگ تخت و بندر • به مرکزیت «دهن سیلبیتو»
  5. شهرستان • به مرکزیت القان.
  6. کِجران • به مرکزیت کجران.
  7. گیتی به مرکزیت گیتی.
  8. میرامور به مرکزیت میرامور.

دایکندی فعلاً ۹ ولسوالی دارد. مرکز این ولایت شهر نیلی است. دایکندی پیش از تبدیل به ولایت، چند ولسوالی از ولسوالی‌های ولایت اُرزگان بود. پس از تشکیل ولایت دایکندی، ولسوالی‌های دایکندی، شهرستان و کجران از ولایت ارزگان جدا شدند. ولسوالی دایکندی به چهار ولسوالی سَنگ‌تَخت و بندر، اَشتَرلی، خِدیر و نیلی تقسیم شد. ولسوالی شهرستان به دو ولسوالی شهرستان و میرامور، و ولسوالی کجران به کجران و گیتی تقسیم گشت. همچنین قرار شد که ولسوالی گیزاب که اداره آن با مشکلات بسیاری مواجه شده‌است، به دو ولسوالی تقسیم گردد و ولسوالی پاتو به ولایت دایکندی داده شد. ولسوالی ناوه میش نیز از ولایت هلمند جدا شده و در تشکیلات ولایت دایکندی اضافه شد.

والی‌ها (استانداران)

اولین والی دایکندی سرور دانش بود. سپس جان‌محمد اکبری، سلطان‌علی اروزگانی، قربان‌علی اروزگانی، عبدالحق شفق، معصومه مرادی، محمود بلیغ، سید انور رحمتی و محمد ضیا همدرد در این ولایت حکومت کرده‌اند و اکنون خانم رشیده والی دایکندی است.

جستارهای وابسته

منابع

پانویس
  1. چشم غمداز ولایت دایکندی
  2. «ریاست زراعت دایکندی از فعالیت‌هایش در ۱۳۹۹ گزارش داد». هفته نامه دهقان. ٢ ژانویه ٢۰٢١. دریافت‌شده در ٢٥ آوریل ٢۰٢١.
  3. ظواهر معدنی ولایت دایکندیوزارت معادن و پترولیم
  4. معرفی ولایت دایکندی، خبرگزاری پژواک

پیوند به بیرون

https://web.archive.org/web/20160110205541/http://daikondi.com/

ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای ولایت دایکندی دارد.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ ولایت دایکندی موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.