ولسوالی پنجاب

نام پنجاب از یکجا شدن رود های غرغری، تگاب برگ، نرگس، مهر و ترپس که در این ناحیه یکجا شده دریای پنج آب را می‌سازد، گرفته شده است.[2]

پنجاب مرکز منطقۀ دایزنگی قدیم است، اما براساس تقسیمات اداری سال ۱۳۴۳ جزئی از ولایت بامیان شد. مرکز این ولسوالی هم پنجاب نام دارد. شاهراه‌های کابل-هرات از راه هزاره‌جات و بلخ-قندهار از راه بامیان و دایکندی از پنجاب عبور می‌کنند.

این ولسوالی در نقطه ۳۴°۲۳′۰۰″ شمالی ۶۷°۰۱′۰۰″ شرقی

قرار دارد. پنجاب در ۱۳۵ کیلومتری جنوب غرب ولایت بامیان قرار دارد. از طرف شرق با ولسوالی حصه دوم بهسود ولایت میدان وردک و بخشی از ولسوالی یکاولنگ بامیان، از طرف غرب با ولسوالی های اشترلی ولایت دایکندی و ورس ولایت بامیان، از طرف شمال با ولسوالی یکاولنگ بامیان ولعل سرجنگل ولایت غور و از طرف جنوب با ولسوالی ورس بامیان و ولسوالی حصه دوم بهسود ولایت میدان وردک هم سرحد است.[2]

پنجاب در سال ١٣٠٠ هجرى شمسى براى چهل سال مرکز حکومت کلان دیزنگی بود وحکومات یکاولنگ ، لعل وسرجنگل غور، دایکندی ، وبهسود از ولایت میدان وردک از لحاظ تشکیلات اداری به پنجاب مربوط بوده است. در سال ۱۳۴۰ که بامیان از حکومت پروان جدا گریدی این ولسوالی تحت اداره ولایت بامیان قرار گرفت.[2]

مهمترین قریه های پنجاب غرغری، پشته، تگاب برگ، ترپس، مهر، ترغی، مرکه بالا و پایین، درازقول، نیقول، نرگس، گهدر، گنداب، اخضرات، خارقول، کرمان و سنگریز میباشد.

از این ولسوالی راهای مواصلاتی کابل دایکندی، بامیان دایکندی، بامیان غور میگذرد و این ولسوالی را با پایتخت و ولایت وصل میکند. قرار است سرک معروف گردن دیوار نیز از پنجاب رد شود.[2]

اکثریت مردم ولسوالی پنجاب به زبان فارسی هزارگی سخن می‌گویند و یک تعداد اقلیت به زبان پشتو سخن میزنند. در جریان انقلاب ثور یک تعداد مردم از ولسوالی پنجاب به‌صوب ولایت کابل مرکز کشور هجرت نمودند و سپس به کشور پاکستان پناهنده شدند، اما پس از رژیم طالبان دوباره به کشور برگشتند. فعلاً کوچی ها در سرزمین پنجاب رفت‌وآمد دارند.

ولسوالی پنجاب با داشتن علفزارها وکوههای مرتفع وپوشیده از گیاه، مکان خوبی برای مالداری است. همچنین در این ولسوالی روغن زرد ،قروت ودیگر فرآورده های حیوانی زیادی وجود دارد که به کابل نيز صادر میگردد.هرچند این ولسوالی سرد سیر است، اما زراعت نیز رشد خوبی دارد شغل اکثريت مردم آنرا مالداری وزراعت تشکيل ميدهد.[4]

پنجاب محل خوبی برای اسکی در زمستان است و هم ساله شماری از اسکی بازان ولسوالی پنجاب رفته و اسکی شان را اجرا میکنند.[5]

1. مرحوم پوهاند دکتر سید امیرشاه حسنیار سایق وزیر تحصیلات عالی افغانستان و رئیس دانشگاه کابل
2. مرحوم وکیل محمد اکبرخان نرگس سابق عضوی پارلمان افغانستان و یکی از چهره‌های بزرگ سیاسی و اجتماعی هزاره
3. مرحوم الحاج استاد حسین‌داد امینی عالم دین، مدرس، سابق رئیس قضا و ولسوال ولسوالی پنجاب و عضو برجستۀ حزب وحدت اسلامی افغانستان
4. مرحوم استاد خلیلی سکدیز خطیب و سخنران چیره‌دست بود ولی بنیان‌گذار مدرسۀ علمیۀ امام صادق در مرکز پنجاب نبود. این نسبت کاملاً خلاف واقع است و سابق ولسوال ولسوالی پنجاب
5. شهید شیخ علی حسین نطاق عالم توانا خطیب بی‌نظیر و روضه‌خوان ماهر و مشهور بنیانگذار مدرسۀ شیخ نطاق در خم بود
6. شیخ عبدالعظیم قاسمی حدود بیست سال در دورۀ جهاد ولسوال پنجاب بود؛
7. مرحوم سناتور محمد علی خان نرگس سابق عضوی مجلس سنای افغانستان
8. محمد ناطقی سیاستمدار و معاون حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان
9. سناتور هدایت الله رهائی عضو مجلس سنا
10. محمدعوض نبی‌زاده نویسنده و کنشگر سیاسی سابق کارمند ارشد دولت افغانستان
11. عزیزالله مفید اقتصاددان و روحانی فعال در شبکه‌های اجتماعی و نویسندۀ حقیقت گرا.

• ولسوالی‌های افغانستان
• ولایت بامیان

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Panjab District». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.