ولسوالی شیخ‌علی
ولسوالی شیخ‌علی یکی از ولسوالی‌‌‌‌های هزاره‌نشین ولایت پروان، به مرکزیت شهر شیخ‌جنگل در شمال خاوری افغانستان است. شیخ‌علی مرز بین دو ولایت بامیان و پروان است. شاهراه اصلی بامیان-پروان از شیخ‌علی می‌گذرد. این ولسوالی یکی از مناطق مورد رفت و آمد در فصل تابستان است و ٨٥٩ کیلومترمربع مساحت دارد. جمعیت آن در سال ١٣٩٩ حدود ٢٧٬٩٠١ نفر می‌باشد.[1]
| شیخ‌علی | |
|---|---|
 موقعیت این ولسوالی در ولایت پروان | |
| اطلاعات کلی | |
| کشور |  افغانستان |
| ولایت | پروان |
| مرکز ولسوالی | شیخ‌جنگل |
| تعداد قریه | ١١٥ |
| سال تأسیس | ١٩٣٧ ١٣١٦ |
| اداره | |
| ولسوال | هدایت‌الله |
| شوراهای ولایتی | شورای ولایتی ولایت پروان |
| مردم | |
| جمعیت | ٢٧٬٩٠١ (١٣٩٩) |
| پراکندگی | ٣٢ نفر بر کیلومتر مربع |
| دین | اسلام |
| زبان | دری |
| اطلاعات جغرافیا | |
| مساحت | ٨٥٩ کیلومتر مربع |
| داده‌های دیگر | |
| وبگاه | صفحه فیسبوک |
| منطقه زمانی | ۴:۳۰+ (وقت استاندارد افغانستان) |
ولسوالی شیخ‌علی از جنوب با ولسوالی سرخ‌پارسا، از شرق با ولسوالی غوربند، از غرب با ولایت بامیان و از شمال با ولایت بغلان هم‌مرز است.
مردم
مردم شیخ‌علی را مردمان هزاره تشکیل می‌دهند. هزاره‌های شیخ‌علی عمدتاً از چهار قبیله بزرگ مانند دایکلان، نایمان، قرلق و کرم‌علی تشکیل یافته‌اند. سایر قبیله‌های شیخ‌علی شامل علی‌جم، نیک‌پای، ده میرگ، تاتار، بابُر و غیره می‌شوند.[2]
افراد مشهور
از افراد معروف که خالصانه به بدون طلب شهرت و قدرت در راه خدا جهاد نموده بوستان‌علی مشهور به بابهٔ بوستان است که در طول ۱۴ سال جهاد مقدس علیه شوروی در راه خدا خدمت نموده‌است و همچنین پسر ایشان بنام قومندان غلام سخی نیز در طول جنگ علیه شوروی جهاد نموده است.
در جریان جهاد و مقاومت مردم افغانستان به ویژه مردم شیخ علی، حاجی نادر، محب علی رضایی، سید ابوالحسن عادلی، رجب گوهری حاجی رئیس، مستری علی مردان حاجی شیخ غلام حیدر، انجینر مجید، الحاج سخیداد بابری و آغای رزمجو نیز خدمات شایسته و شایان به مردم نمودند. و شهید دلیر رجب گوهری در دوران شوروی شهید شد
از دیگر افراد مشهور زادهٔ ولسوالی شیخ‌علی می‌توان از الحاج سناتور خادم حسین خدایار، فرقهٔ مشر عیسی‌خان، حاجی عبدالحسین دگروال خیرالله خان، غلام علی رسا و عیسی‌خان غوربندی. یکی از افراد جهادی در این ولسوالی انجینرمحمد ضمیر می‌باشد.
از مهم ترین افراد جهادی می توان سید حسین انوری را نام برد. وی یکی از فرماندهان مشهور جهادی بوده و سابقهٔ وزارت، ولایت، عضویت در مجلس نمایندگان مردم افغانستان، مشاوریت ریاست جمهوری را در کارنامهٔ خود دارد.
اقتصاد
بیشتر مردم این ولسوالی به باغبانی و دهقانی مشغول بوده و از سیب، زردآلو و بادام به عنوان محصولات مهم این ولسوالی می‌توان نام برد. سیب شیخ‌علی بسیار مرغوب و پسندیده‌است که توجه بسیاری از مردم را بسوی خود جلب نموده‌است.
همه ساله فرهنگیان شیخ علی یک روز را منسوب به میله گل سیب نموده و تجلیل می‌کنند.
جغرافیا
شیخ‌علی زمستان سرد و تابستان بسیار زیبا و دلنواز دارد. سرشاخهٔ دریای غوربند از شیخ‌علی سرچشمه می‌گیرد. آب آن بسیار زلال معروف و معدنی است.
ترابری
جادهٔ اصلی ولسوالی شیخ‌علی پخته (آسفالت) می‌باشد و از کابل حدوداً ۱۰۰ کیلومتر فاصله دارد.
منابع
- «برآورد نفوس کشور:١٣٩٩» (PDF). اداراه احصائیه مرکزی افغانستان. ٢٨ می ٢٠٢٠. دریافت‌شده در ٢٨ می ٢٠٢١.
- یزدانی، حسینعلی. پژوهشی در تاریخ هزاره‌ها. چاپخانه مهتاب. ص. ۲۰۸-۲۰۹.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Shekh Ali District». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی.
