نوشهر

نوشهر یکی از شهرهای استان مازندران ایران است. جمعیت این شهر بر طبق سرشماری سال ۱۳۹۵، برابر با ۴۹٬۴۰۵ نفر بوده‌است.[2] نوشهر مهمترین شهر غرب استان مازندران می‌باشد.

نوشهر
خاچیک
کشور ایران
استانمازندران
شهرستاننوشهر
بخشمرکزی
نام(های) دیگردهنو
نام(های) پیشینسنگ تجن
مردم
جمعیت۴۹٬۴۰۳ نفر (۱۳۹۵)[1][یادداشت 1]
جغرافیای طبیعی
ارتفاع۲۰٫۹− متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه۲۰
اطلاعات شهری
شهردارعلی امانی
ره‌آوردبرنج، ماهی، گل، مرکبات، کماج، نمد، مصنوعات چوبی
پیش‌شمارهٔ تلفن۰۱۱
وبگاهشهرداری نوشهر
شناسهٔ ملی خودرو ایران ۷۲ ص , ۸۲ ی
کد آماری۱۱۹۴
نوشهر

زبان مردم این شهرستان زبان طبری[3] با گویش کجوری است که به گویش مردم شهرستان نور و چالوس شباهت دارد.[4]

بخش کجور از توابع شهرستان نوشهر است که یک بخش تاریخی است و در گذشته پایتخت سرزمین کهن رویان بود که متشکل از شهرستان نور، نوشهر، چالوس، عباس‌آباد، تنکابن و گاهی مرز غربی آن تا رودسر ادامه می‌یافت و سلسلهٔ پادوسپانیان در آنجا حکومت می‌کرد.[5]

تاریخچه

شهرستان نوشهر در طول تاریخ دارای دو بخش کوهستانی و جلگه‌ای بود که به بخش کوهی کجور و بخش دَشتی کجور معروف بود و در طول تاریخ جزوی از شهر کهن رویان بود که شامل شهرهای فعلی شهرستان نور، نوشهر و چالوس بود و سلسله پادوسبانیان بر آن مناطق حکمرانی می‌کرد. اما شهر نوشهر قدمت جدیدتری دارد، قدیمی‌ترین نام شهر نوشهر سنگ تجن می‌باشد. در زمان قاجار نام این منطقه به خاچک یا خاچیک تغییر نام پیدا کرد. آغاز شکل‌گیری نوشهر از روستای گردکل و منطقه شهر پشت بوده‌است که در مجاورت رودخانه گردکل در شمال مسیر راه سرتاسری کناره قرار داشته‌است. در زمان قاجار به لحاظ نزدیک بودن این روستا به دریا و مناسب بودن ساحل آن جهت پهلوگیری شناورهای تجاری مورد توجه شخصی بنام خاچیک قرار گرفت؛ و این منطقه محل مناسبی برای مبادله و حمل و نقل کالا میان ایران و روسیه شوروی و سبب رونق فعالیت‌های مختلف اقتصادی گردید. پس از مدت زمانی مورد توجه حبیب‌اله خان سردار خلعتبری قرار گرفت که بجهت آغاز فعالیت‌های عمرانی به حبیب آباد معروف شد سپس به دهنو و در سال ۱۳۱۸ هجری شمسی و در زمان پهلوی اول با ایجاد بندر نوشهر و یک سلسله اقدامات عمرانی با هویت شهری در کنار بافت روستائی به نوشهر تغییر نام یافت؛ بنابراین علل عمده استقرار و پیدایش شهر نوشهر در این منطقه را می‌توان وجود رودخانه‌های متعدّد، نزدیکی آن به دریا، کوتاه بودن فاصله‌اش به تهران و موقعیت مناسب ساحل آن برای پهلوگیری شناورهای تجاری و حاصلخیزی اراضی اطرافش دانست.[6] از روستاهای زیبا و توریست پذیر در این شهرستان، روستاهای لتینگان، کشک‌سرا، مزگاه، کجور، بندپی و چلک علیا و روستای تاریخی حیرت، روستای صلاح الدین کلا و پارک جنگلی سیسنگان است.[7]

منطقه کجور

محدوده تاریخی کجور از شمال به دریای مازندران از غرب به رود چالوس از شرق به سولده (نور) و از جنوب به دره نور محدود می‌شود.[8] منطقه کجور به همراه کلارستاق، لنگا، تنکابن، سختسر و هوسم بخشی از رویان کهن بود که بعدها رسمتدار نام گرفت. رویان کهن از نواحی غربی طبرستان محسوب می‌شده‌است.[5]

موقعیت جغرافیایی

نوشهر در طول جغرافیایی ۵۱٫۳۰ درجه شمالی و ۳۶٫۳۹ درجه شرقی قرار دارد. شهرستان نوشهر از شمال به دریای مازندران، از جنوب به بخش بلده نور، رشته کوه‌های البرز، از شرق به شهرستان نور و از غرب به شهرستان چالوس متصل است. ارتفاع آن از سطح دریا ۲٫۹− متر است. نوشهر دارای سه شهر به نام‌های شهر نوشهر، شهر پول، شهر کجور، دو بخش مرکزی و کجور، شش دهستان به نام‌های خیروکنار، بلده کجور، کالج، پنجک رستاق، زانوس رستاق و توابع کجور است. بزرگترین بخش این شهرستان بخش کجور نام دارد که حدود دو سوم از خاک این شهرستان را شامل می‌شود.[6]

جاذبه‌های طبیعی و گردشگری
  • تنگه همیشکّر
  • جاده میره
  • گرمو دره
  • جنگل چالک
  • غازبنن
  • فرام کلی
  • پارک جنگلی سیسنگان
  • رودخانه و پل خیرود
  • رودخانه و پل ماشلک (در ۱۴ مهرماه ۱۳۹۷ بر اثر سیل تخریب شد)[9][10]
  • رودخانه و پل گردکل
  • رودخانه و پل کورکرودسر
  • و بسیاری رودخانه‌های کوچک و بزرگ دیگر
  • جنگل سی‌سنگان
  • آبشار چلندر
  • روستای کندلوس[11]
  • روستای ییلاقی لرگان[11]
  • روستای زیبای حیرت
  • دیو چشمه در روستای استانکرود
  • چشمه گردو در روستای سنگ تجن
  • جنگل خانیکان و آبشار زیبای خانیکان در روستای کوشکسرا
  • سواحل زیبای نوشهر
  • طبیعت زیبای روستای چلک علیا
  • رودخانه خیررودکنار
  • جاده معدن نوشهر
  • دریاچه ارواح
  • دریاچه فراخین
  • آبشارهای دارنو
  • دروازه قلب
  • سد آویدر
  • غارهای چلک
  • تنگه دار
  • آبشار «اوشارنو» اویل
  • چشمه «گزناسن» اویل

شهرداری و فرمانداری

شهرداری نوشهر در سال ۱۳۱۴ به دستور پهلوی اول تاسیس گردید و فرمانداری نوشهر از ۱۳۲۵/۳/۱۵ تاسیس گردید و فعالیت خود را آغاز نمود.

آثار تاریخی و مناطق دیدنی و تفریحی
دریای نوشهر
  • بندر نوشهر
  • پلاژ شهرداری نوشهر با نام منطقه تفریحی و توریستی سیترا
  • بازار روز نوشهر که شرایط خاص بنایی آن و همچنین بازار ماهی فروشان و نحوه فروش ماهی به سبک چوب زدن که در این بازار انجام می‌شود
  • پیست کارتینگ، خیابان فرودگاه، باغ نوید[12] و[13]
  • چشمه گردو چشمه گردو نام چشمه زلال با آب فراوان می‌باشد که در فاصله ۴ کیلومتری نوشهر در استان مازندران در محلی به نام روستای سنگ تجن (قدیمی‌ترین نام شهرستان نوشهر) واقع شده‌است. این چشمه پرآب‌ترین چشمه در منطقه غربی استان مازندران می‌باشد و به دلیل مناظر زیبای اطراف آن همه ساله پذیرای مسافران زیادی از اقصا نقاط کشور به این منطقه می‌باشد. این چشمه آب شرب دو شهرستان نوشهر و چالوس و روستاهای اطراف را تأمین می‌کند.

شرکت آب و فاضلاب نوشهر، به دلیل جلوگیری از ورود آلودگی به آب شرب منطقه، اطراف این چشمه را محصور نموده و به نوعی حفاظت شده محسوب می‌گردد.

حمل و نقل

بندر نوشهر
بندر نوشهر

بندر نوشهر یکی از مهم‌ترین بنادر اقتصادی و تجاری ایران است که سالانه حجم زیادی کالا از طریق این بندر مبادله می‌شود. این بندر نزدیکترین بندر به پایتخت ایران (تهران) است و مجهز به خطوط هوایی است. ساخت بندر نوشهر در سال ۱۳۰۹ ه‍.ش توسط شرکت‌های بورورکس از هلند و آگرمن بلژیک آغاز و در سال ۱۳۱۸ ه‍.ش راه‌اندازی شد. [15]
قطعات و ماشین‌آلات کارخانه ذوب آهن کرج اولین محموله‌ای بود که از طریق روسیه با یک کشتی تجاری به ظرفیت ۱۰۰۰ تن بارگیری و سال۱۳۱۸ ه‍.ش در بندر نوشهر تخلیه گردید. در هر سال حداقل ۵۰۰ فروند کشتی در این بندر تردد می‌کنند. این بندر با مختصات جغرافیایی به طول۵۱ درجه ۳۶ دقیقه شرقی و عرض ۳۹ درجه و ۳۰ دقیقه شمالی یکی از بنادر تجاری استان مازندران می‌باشد که پس از انقلاب ایران به یکی از مراکز مهم اقتصادی و مبادلات کالا از جمهوری اسلامی ایران به کشورهای حاشیه دریای خزر مبدل شد. از نکات حائز اهمیت اینکه این بندر نزدیکترین بندر به مرکز کشور (تهران) نسبت به کلیه بنادر کشور توسط جاده آسفالته و خطوط هوائی به مرکز کشور و سایر نقاط به ویژه استان گیلان در غرب و استان گلستان در شرق مرتبط می‌باشد. فاصله بندر نوشهر تا تهران ۲۰۰ کیلومتر است که با احداث آزاد راه بزرگ تهران شمال به ۱۲۰ کیلومتر تقلیل می‌یابد.[16]

فرودگاه نوشهر

فرودگاه نوشهر در سال ۱۳۳۲ به صورت یک باند خاکی ساخته شده و در سال ۱۳۶۲ ترمینال جدید در آن افتتاح شد، مساحت این فرودگاه ۵۸ هکتار است و با باندی به طول ۲۱۵۰ متر قابلیت پذیرش هواپیماهای متوسط پیکر را داراست. این فرودگاه از قابلیت تبدیل شدن به یک فرودگاه بین‌المللی برخوردار می‌باشد. در حال حاضر فرودگاه نوشهر دارای پروازهای هفتگی به تهران، مشهد، شیراز و اهواز می‌باشد.[17] فرودگاه نوشهر در صورت سرمایه‌گذاری از ظرفیت توسعه بالایی برخوردار است.

در حال حاضر بزرگترین چالش برای فرودگاه سازه‌های غیرمجاز در حریم فرودگاه و حریم دریا می‌باشد که در اثر سهل انگاری شهرداری نوشهر و چالوس صورت گرفته‌است و در صورت مرتفع سازی در آینده می‌تواند برای فرودگاه مشکل ساز باشد.[18]

فرودگاه نوشهر

طرح توسعه راه‌آهن شمال

این طرح که در دست مطالعات است، به طول بیش از ۲۰۰ کیلومتر می‌باشد، با اجرایی شدن آن نقش مفیدی در توسعه گردشگری خواهد داشت، نه تنها غرب و مرکز مازندران را به یکدیگر متصل می‌کند، بلکه کریدور ترانزیتی مناسبی برای بندر نوشهر می‌گردد، از طرفی امکان زیارت آسان‌تر مشهد الرضا برای غربی نشینان مازندران فراهم می‌کند.[19] براساس این طرح شهرهای بابل، آمل، چمستان، نور، رویان، نوشهر و چالوس صاحب خط ره آهن می‌شوند.

مراکز آموزشی
ورودی دانشگاه علوم و فنون دریایی نوشهر

دانشگاه علوم و فنون دریایی امام خمینی، دانشکده منابع طبیعی در روستای نجارده دانشگاه تهران و دانشکده میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری (دانشگاه مازندران) در این شهر واقع است. همچنین دانشگاه آزاد اسلامی واحد نوشهر، دانشگاه علمی کاربردی فرهنگ و هنر واحد ۲ مازندران، دانشگاه پیام نور ، آموزشگاه بزرگ زبان طبرستان نوشهر و دانشگاه غیرانتفاعی مارلیک و همچنین پردیس هنر و معماری کمال الملک نیز در این شهر واقع است. دانشگاه علوم دریایی امام خمینی نوشهر یا دانشگاه علوم دریایی نوشهر، دانشگاه نظامی زیرمجموعه نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران است، که در سال ۱۳۶۰ تأسیس شد. این دانشگاه هم‌اکنون از ۶ دانشکده عرشه و فرماندهی کشتی، تفنگدار دریایی، مهندسی برق، مهندسی مکانیک، کمیسر دریایی و دانشکده علوم پایه، تشکیل می‌شود و هر ساله در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشجو می‌پذیرد. دانشجویان کارشناسی این دانشگاه، با لباس نظامی و سردوشی، به دانشگاه وارد شده و همزمان با درس‌های رشته آموزشی خود، آموزش نظامی نیز می‌بینند، که پس از دانش‌آموختگی در مقطع کارشناسی، با درجه ناوبان دومی، فعالیت در نیروی دریایی ارتش را آغاز می‌نمایند.

آموزشگاه بزرگ زبان طبرستان نوشهر با بیش از بیست سال سابقه ی آموزشی در غرب مازندران به صورت حرفه ای و تخصصی در حوزه آموزش زبان های خارجه فعالیت می کند و دوره های آموزشگاه زبان طبرستان نوشهر شامل دوره های آموزشی زبان های خارجه از جمله انگلیسی ، فرانسوی، آلمانی، ترکی استانبولی، اسپانیایی، ایتالیایی، چینی، روسی و عربی می باشد که برای تمامی سطوح از مبتدی تا پیشرفته و تمامی سنین و دوره های تخصصی آمادگی آزمون آیلتس و تافل می باشد.

سدها

سد آویدر سد خاکی آویدر در فاصله حدوداً ۳۰ کیلومتری شرق شهر نوشهر و در نزدیکی پارک جنگلی سیسنگان در استان مازندران قرار دارد. این سد و دریاچه پشت آن دریاچه در فاصله‌ای دور از دریا و در دل کوهستان قرار دارد که این امر سبب کاهش رطوبت هوا در این منطقه شده‌است. سد خاکی آویدر در حقیقت متعلق به اداره آبیاری منطقه‌است و دریاچه پشت سد نیز جهت تأمین آب مورد نیاز زمین‌های زراعتی منطقه ایجاد شده‌است.

عکس تله که از ضلع جنوبی دریاچه انداخته شده‌است.

جمعیت

بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر برابر با ۴۹٬۴۰۵ نفر جمعیت بوده‌است.[2] مردم نوشهر به زبان طبری با گویش کجوری سخن می‌گویند.[20]

افراد سرشناس

یادداشت‌ها
  1. آمار بر اساس سرشماری ۱۳۹۵ است و بر همین اساس، جمعیت شهر نوشهر ۴۹٬۴۰۳ تن و استان مازندران ۳٬۲۸۳٬۵۸۲ تن بوده‌است.

منابع
  1. نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ بایگانی‌شده در ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine وبگاه مرکز آمار ایران
  2. «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵». مرکز آمار ایران.
  3. نصری اشرافی، جهانگیر (۱۳۷۷). واژه‌نامه بزرگ تبری. به کوشش حسین صمدی و سید کاظم مداح و کریم الله قائمی و علی اصغر یوسفی نیا و محمود داوودی درزی و محمد حسن شکوری و عسکری آقاجانیان میری و ابوالحسن واعظی و ناصر یداللهی و جمشید قائمی و فرهاد صابر و ناعمه پازوکی. تهران: اندیشه پرداز و خانه سبز. ص. صفحات ۲۷ و ۳۱ و۳۲ جلد اول. شابک ۹۶۴۹۱۱۳۱۵۰.
  4. نصری اشرافی، جهانگیر (۱۳۷۷). واژه‌نامه بزرگ تبری. به کوشش حسین صمدی و سید کاظم مداح و کریم الله قائمی و علی اصغر یوسفی نیا و محمود داوودی درزی و محمد حسن شکوری و عسکری آقاجانیان میری و ابوالحسن واعظی و ناصر یداللهی و جمشید قائمی و فرهاد صابر و ناعمه پازوکی. تهران: اندیشه پرداز و خانه سبز. ص. صفحات ۲۷ و ۳۰ جلد اول. شابک ۹۶۴۹۱۱۳۱۵۰.
  5. http://www.iranicaonline.org/articles/kalarestaq-1
  6. «وبگاه استانداری مازندران». وبگاه رسمی. دریافت‌شده در ۴ فروردین ۱۳۸۷.
  7. «مکان‌ها و روستاهای دیدنی نوشهر». دریافت‌شده در ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۶.
  8. http://www.iranicaonline.org/articles/kojur-i
  9. «ریزش پل کمربندی نوشهر و سقوط کامیون در رودخانه». خبرگزاری صدا و سیمای جمهوری اسلامی اسران. دریافت‌شده در ۷ اکتبر ۲۰۱۸.
  10. «پل «ماشلک» نوشهر فرو ریخت/سقوط دو خودروی سبک و سنگین به داخل رودخانه». خبرگزاری فارس نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ اکتبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۷ اکتبر ۲۰۱۸. بیش از یک پارامتر |بازیابی= و |accessdate= داده‌شده است (کمک)
  11. "جاذبه‌های گردشگری مازندران". irib.
  12. «وبگاه شهرداری نوشهر». وبگاه رسمی. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ اکتبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۴ فروردین ۱۳۸۷.
  13. «سازمان بنادر و کشتیرانی». وبگاه رسمی. دریافت‌شده در ۴ فروردین ۱۳۸۷.
  14. «شهر نوشهر». جاذبه‌های گردشگری ایران. دریافت‌شده در ۲۱ ژوئیه ۲۰۱۸.
  15. «مراحل ساخت بندر نوشهر». شعار سال.
  16. «بندر نوشهر». وبگاه رسمی. دریافت‌شده در ۴ فروردین ۱۳۸۷.
  17. «خبرگزاری گردشگری مازندران». وبگاه رسمی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ آوریل ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۴ فروردین ۱۳۸۷.
  18. http://www.farsnews.ir/newstext.php?nn=13930916001655
  19. طرحی بدون توجیه
  20. نصری اشرافی، جهانگیر (١٣٧٧). واژه‌نامه بزرگ تبری. به کوشش حسین صمدی و سید کاظم مداح و کریم الله قائمی و علی اصغر یوسفی نیا و محمود داوودی درزی و محمد حسن شکوری و عسکری آقاجانیان میری و ابوالحسن واعظی و ناصر یداللهی و جمشید قائمی و فرهاد صابر و ناعمه پازوکی. تهران: اندیشه پرداز و خانه سبز. ص. صفحه ۳۱ جلد اول. شابک ۰-۵-۹۱۱۳۱-۹۶۴ مقدار |شابک= را بررسی کنید: checksum (کمک).

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ نوشهر موجود است.
نقشه استان مازندران به تفکیک شهرستان


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.