بندر ترکمن
بندر ترکمن یا بندر شاه شهری از توابع مرکزی شهرستان ترکمن در غرب استان گلستان است.
| بندر ترکمن بنر | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | گلستان |
| شهرستان | بندر ترکمن |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) پیشین | بندر شاه[1] |
| سال شهرشدن | ۱۳۰۹ |
| مردم | |
| جمعیت | ۵۳٬۷۹۰ نفر (۱۳۹۵) [2] |
| رشد جمعیت | ۱۱٪+ (۵سال) |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت | ۱۸/۸۵۴ ک. م |
| ارتفاع | ۲۰- |
| آب‌وهوا | |
| میانگین دمای سالانه | ۲۰ |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | نورمحمد تراج |
| تأسیس شهرداری | ۱۳۰۶ |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۱۷۳ |
| وبگاه | شهرداری بندر ترکمن |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران ۶۹ ج |
| کد آماری | ۱۱۵۶ |
  بندر ترکمن | |
این شهر در زمان رضاشاه پهلوی در سال ۱۳۰۶ خورشیدی بنیان‌گذاری شد و ازین رو تا پیش از انقلاب «بندر شاه» نامیده می‌شد.[3]
بندر ترکمن یکی از نخستین شهرهای ایران است که راه‌آهن به آن کشیده شد؛ راه‌آهن سراسری پس از گذشت ۱۴۰۰ کیلومتر دریای خزر را به خلیج فارس و بندر امام خمینی پیوند می‌دهد.
بندر شاه در قدیم دارای سه اسکله بود که اکنون بازمانده‌هایی از آن‌ها به‌جا مانده.[3]
بر طبق سرشماری رسمی، در سال ۱۳۹۵، جمعیت آن (بخش مرکزی شهر بندرترکمن) بالغ بر ۵۳۷۹۰ نفر بوده‌است. از نقاط گردشگری آن می‌توان به جزیره آشوراده در حدود یک کیلومتری ساحل آن اشاره نمود که تا چند سال قبل مسکونی بوده‌است. این جزیره در حال حاضر در اختیار شیلات قرار گرفته‌است.
اکثریت مردم این شهر ترکمن و سنی مذهب هستند (نزدیک به ۷۵٪)، ولی اقوام دیگر همچون فارسی زبانان سیستانی، ترکهای آذربایجانی، قزاقها، طبری‌ها (کتولی، استرآبادی و مازندرانی) و… در کنار هم زندگی می‌کنند. به‌گفتۀ محمد آذری مدیر بنیاد نیمروز سیستانی‌ها از شرق گلستان به سمت غرب جمعیتشان کاهش می‌یابد و در بندرترکمن سیستانی‌ها در کنار ترکمن‌ها بودوباش مسالمت آمیز دارند و بر اساس مطالعات مرکز مردم‌شناسی بنیاد نیمروز طوایف عنایت و میروفراهی در روستاهای زابل محل سفلی و علیا وایوان آباد در کنار سایر طوایف سیستانی روستاهای مستقل مخصوص سیستانی‌ها را به وجود آوردند.
تا پیش از سال ۱۳۰۵ هجری شمسی نامی از این بندر در هیچ‌یک از منابع چاپی به چشم نمی‌خورد. سالنامۀ رسمی کشور در این سال دلایل ایجاد این شهر جدید را بالا آمدن عمق خلیج گرگان و در نتیجه کاهش عمق آبخور بندرگز اعلام کرد.
اقتصاد بندر ترکمن
اقتصاد شهر بر پایۀ راه‌آهن و بندر طراحی شده بوده که با بالا آمدن عمق دریا و کاهش آبخور کشتی‌ها، امروزه عملاً خاصیت بندر تجاری ندارد و تنها مواد سوختی و نفت خام در مقیاس بسیار ناچیز به مقصد نیروگاه‌های منطقه تخلیه می‌گردد. اقتصاد شهر در حال حاضر بر پایه تولید فرش و گلیم، صید و تولید خاویار، کشاورزی و صنایع دستی و گردشگری رونق دارد.
البته ناگفته نماند که بازارچه گمرکی ساحلی اسکله ترکمن نیز اولین مکان برای تفریح گردشگران این منطقه به شمار می‌آید.
مجتمع ستاره اسکله ترکمن
مجتمع ستاره اسکله ترکمن اولین مجتمع تجاری رفاهی اسکله بندر ترکمن می‌باشد؛ که شامل ۱۵۰ واحد تجاری، رستوران و هتل سه ستاره می‌باشد. معماری این‌مجتمع و محل بنای آن برای گردشگران جاذبهٔ بسیاری را به وجود آورده‌است.
دیدنی‌های بندر ترکمن
جزیرۀ آشوراده بزرگترین جزیرۀ ایرانی خزر در این شهر قرار دارد.
دیوار دفاعی گرگان مربوط به دوره ساسانیان که از شهرستان کلاله آغاز می‌شود با طی حدود دویست کیلومتر در این شهرستان به دریا منتهی می‌شود. این دیوار بزرگترین دیوار جهان پس از دیوار چین است.[4]
دوشنبه بازار بندر ترکمن از دیدنی‌های این شهر ترکمن نشین است که در آن صنایع دستی ترکمن به قیمتی مناسب عرضه می‌شود.
فرش ترکمنی، پشتی ترکمنی، روسری‌های زنانه و صنایع دستی ترکمن‌ها و بشمه و بورگ و قطاب مهم‌ترین سوغاتی این شهر هستند. ضمن آنکه در اعیاد قربان و فطر نیز این منطقه دیدنی است. این دو عید بزرگترین عید ترکمن‌ها به‌شمار می‌روند.
پارک گلستان بزرگترین پارک این شهر است که در بلوار بهشتی واقع شده‌است.
خیابان‌های اسپریس و آزادی و شهرداری و بلوار پاسداران [فرمانداری] از زیباترین و پر رفت‌وآمدترین مناطق این شهر هستند.
آموزش عالی
در بندر ترکمن یک دانشگاه پیام نور با رشته‌های انسانی و ریاضی وجود دارد و سال ۱۳۹۰ در بندرترکمن دانشگاه آزاد شروع به پذیرش دانشجو به صورت بدون کنکور نمود.
ورزش
در شهر بندرترکمن هشت سالن ورزشی چند منظوره و دو زمین چمن مصنوعی وجود دارد. همچنین استادیوم قاندومی یکی از بزرگترین استادیوم‌های استان گلستان در بلوار بهشتی روبروی پارک گلستان واقع است. دو زمین فوتبال و والیبال ساحلی نیز در شهر وجود دارد. از دیگر دیدنی‌های بندرترکمن مجموعه ورزشی اسبدوانی است که هرساله مسابقات اسبدوانی مختلفی در آن برگزار می‌شود.
جمعیت
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این مکان ۵۳٬۹۷۰ نفر (۱۴٬۵۱۲ خانوار) بوده‌است.[5]
| جمعیت تاریخی | ||
|---|---|---|
| سال | جمعیت | ±% |
| ۱۳۴۵ | ۱۳٬۰۸۱ | — |
| ۱۳۵۵ | ۱۷٬۳۳۹ | +۳۲٫۶٪ |
| ۱۳۶۵ | ۲۸٬۳۵۸ | +۶۳٫۶٪ |
| ۱۳۷۰ | ۳۴٬۶۳۵ | +۲۲٫۱٪ |
| ۱۳۷۵ | ۳۸٬۷۸۲ | +۱۲٪ |
| ۱۳۸۵ | ۴۵٬۰۴۵ | +۱۶٫۱٪ |
| ۱۳۹۰ | ۴۸٬۷۳۶ | +۸٫۲٪ |
| ۱۳۹۵ | ۵۳٬۹۷۰ | +۱۰٫۷٪ |
پانویس
- «تصويبنامه در خصوص تغییر نام بندر شاه به بندر ترکمن». دستور. دریافت‌شده در ۵ ژانویه ۲۰۲۱.
- «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵». مرکز آمار ایران.
- افشار سیستانی، ایرج، نام دریای پارس و دریای مازندران و بندرها و جزیره‌های ایرانی، تهران: کشتیرانی والفجر ۸، ۱۳۷۶ خ. ص۳۰۶.
- «Iran Newspaper». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۵ آوریل ۲۰۰۸.
- «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» (اکسل). درگاه ملی آمار.
منابع
- سالنامه پارس چاپ ۱۳۰۵ خورشیدی
پیوند به بیرون
 |
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای بندر ترکمن دارد. |
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ بندر ترکمن موجود است. |
| مرکز |  موقعیت استان گلستان در ایران.  گنبد کاووس.  | |
|---|---|---|
| شهرستان‌ها | ||
| شهرها | ||
| جاذبه‌های گردشگری | ||
| مناطق پیرامون |
|  | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| تاریخچه | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مسائل مربوطه | اختلافات بر سر نامیدن • اجلاس سران کشورها • رژیم حقوقی • مسیر کریدور شمال–جنوب • گردشگری دریایی • مسیر تجاری ولگا • خاویار • مؤسسه مطالعات دریای خزر • ژئوپلیتیک خطوط انرژی خزر • طرح انتقال آب از مازندران به سمنان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
رده | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
