مداین صالح

مداین صالح یا حِجْر[1] نام شهری تاریخی با سازه‌های سنگی در شمال باختر عربستان سعودی است. این شهر در دوره نبطی‌ها یکی از مسیرهای رفت‌وآمد اصلی کاروان‌های بازرگانی بود.

مختصات: ۲۶°۴۸′۵۱″ شمالی ۳۷°۵۶′۵۱″ شرقی
مداین صالح
اطلاعات اثر
مکان عربستان سعودی
نوعفرهنگی
معیار ثبتii, iii
شمارهٔ ثبت۱۲۹۳
منطقهآسیا و اقیانوس آرام
تاریخچه
تاریخچهٔ ثبت۲۰۰۸ (جلسه ۳۲ام) (طی نشست نامشخص)
† منطقهٔ بر پایهٔ دسته‌بندی یونسکو

جغرافیا

مداین صالح در استان حجاز در ۴۰ کیلومتری شمال شهر العلا و جنوب دومه جندل قرار دارد.[2]

خانه‌های حجر در کوه ساخته شده‌اند. این کوه‌ها «اثالث» نام دارد. این کوه‌ها چنان‌اند که هرکس آن‌ها را از دور ببیند آن‌ها را به هم پیوسته می‌پندارد؛ ولی چون نزدیک شود هریک را جدا می‌بیند. گرداگرد این کوه‌ها را شنزار فراگرفته و به این خاطر بالا رفتن از این کوه‌ها بسیار دشوار است.[1]

تاریخ

تاریخ سنگ‌نمای خارجی استفاده شده در مداین صالح به سده ۱ (پیش از میلاد) بازمی‌گردد. این سنگ‌نما دارای نزدیک ۵۰ سنگ‌نبشته و نقش‌های درونی است که متعلق به دوره پیش از نبطیان و قوم ثمود است.[3] مداین صالح، در برگیرنده سامانه آبیاری تاریخی است که نشان‌دهنده تخصص نبطیان در زمینه سازه‌های آبی بوده‌است.[2][3]

بعضی از مفسران و مورخان چنین نگاشته‌اند که حِجر شهری بود در مسیر کاروان تجاری مدینه و شام در یک منزلی «وادی القری» و در جنوب «تیمه» و امروز تقریباً اثری از آن نیست.[4]

در اسلام

قرآن

در قرآن، کتاب دینی مسلمانان، در آیات ۸۰ تا ۸۴ سوره حجر، به این مکان اشاره شده‌است:

و «اصحاب حجر» (قوم ثمود) پیامبران را تکذیب کردند! (۸۰)
ما آیات خود را به آنان دادیم؛ ولی آن‌ها از آن روی گرداندند! (۸۱)
آنها خانه‌های امن در دل کوه‌ها می‌تراشیدند. (۸۲)
ما سرانجام صیحه (مرگبار)، صبحگاهان آنان را فرا گرفت؛ (۸۳)
آنچه را به دست آورده بودند، آن‌ها را از عذاب الهی نجات نداد! (۸۴)

محمد

در روایتی بیان شده‌است که در سال نهم هجرت که محمد پیامبر اسلام برای دفع سپاه روم به تبوک لشکرکشی کرد. سربازان اسلام می‌خواستند در این شهر توقف کنند. پیامبر مانع آنها شد و فرمود: اینجا همان منطقه قوم ثمود است که عذاب الهی بر آنها فرود آمد.[5]

دوری‌گزینی

مسلمانان از آمدن به مداین صالح، خودداری می‌کنند. چون باور دارند این محل به خاطر اینکه نبطی‌ها حاضر به پذیرفتن اسلام نشدند نفرین شده‌است.[2]

باستان‌شناسی

تا کنون در این منطقه، گورستانی بزرگ با ۱۳۱ آرامگاه پیدا شده‌است.[6]

گردشگران عرب کمی به دیدن مداین صالح می‌آیند. همچنین، گرفتن روادید عربستان برای غیر مسلمانان بسیار سخت است. نبود گردشگر و آب‌وهوای خشک و بیابانی عربستان، (برخلاف پترا در اردن) مداین صالح را دست‌نخورده نگه‌داشته‌است.[2]

ثبت یونسکو

در تاریخ ۷ ژوئیه ۲۰۰۸ مداین صالح به عنوان نخستین اثر ثبت شده در عربستان سعودی، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.[7]

پانویس
  1. دهخدا: حجر.
  2. مارجری وودفیلد (۳۰ فروردین ۱۳۹۸). «مداین صالح؛ شهری 'خاموش و نفرین‌زده' در بیابان‌های عربستان». بی‌بی‌سی فارسی.
  3. ثبت «مداین صالح» سعودی بعنوان یک اثر تاریخی استثایی در یونسکو (العربیه فارسی)
  4. تفسیر نمونه، ج۱۱، ص ۱۲۳.
  5. اعلام القرآن خزائلی صفحهٔ ۲۹۲.
  6. مارجری وودفیلد (۳۰ فروردین ۱۳۹۸). «مداین صالح؛ شهری 'خاموش و نفرین‌زده' در بیابان‌های عربستان». بی‌بی‌سی فارسی.
  7. The Madâin Sâlih, UNESCO

منابع
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مداین صالح موجود است.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.