صالح
صالح از پیامبرانی است که در قرآن و روایات اسلامی به آن اشاره رفته است. برخی او را با شالح پسر یهودا مذکور در عهد عتیق یکسان دانسته‌اند، که این همسانی محل تردید است. محل دفن و مزار حضرت هود و صالح پیغمبر علیهم االسلام معلوم و مشخص نبود، تا این که سید بحرالعلوم رحمه اللّه (متوفی ۱۲۱۲ ق) در وادى السلام نجف اشرف فرمود: این جا را حفر کنید، حفر کردند. لوحى ظاهر شد که بر روى آن نوشته شده بود: «هذا قَبْرُ هُودٍ وَ صالحٍ» این قبر حضرت هود و صالح علیهم االسلام است. در زیارتنامه ى حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام نیز آمده است: «ألَسَّلامُ عَلَیک وَ عَلى جارَیک هُودٍ وَ صالحٍ». سلام بر تو و بر دو همسایه ات حضرت هود و حضرت صالح. «السّلامُ عَلَیک وَ عَلى ضَجیعَیک آدمَ وَ نُوحٍ»؛ (سلام بر تو و بر حضرت آدم و نوح علیهماالسلام که در کنار تو آرمیده اند).[1] هود پیامبر برای قوم عاد -که از اقوام عرب زبان در احقاف، در میان عمان و حضرموت که در کنار دریا قرار می گیرد- فرستاده شده بود و همچنین خداوند صالح پیامبر را بعد از هلاک شدن قوم عاد، برای هدایت قوم ثمود فرستاد و این قوم در منطقه ای به نام حجر در میان حجاز و تبوک زندگی می کردند.
| پیامبران در اسلام صالح | |
|---|---|
.png.webp){kind=spacer} | |
| زادهٔ | ثمود |
وجود داشتن قبر این دو پیامبر در قبرستان وادی السلام دلیلی است بر این که پیکر این پیامبران از راه های دوری به نجف اشرف منتقل شده و علت آن به پاکی و نیکویی و اهمیت دار شمردن این زمین از زمان قدیم بازمی گردد. چنانچه ساکنان مناطق دوردست به نقل پیکرهای خویش به این شهر مقدس وصیت می نمودند. مانند منتقل شدن پیکر عبدالصالح الیمانی در زمان خلافت علی که از یمن به نجف اشرف انتقال یافت تا فرصت دفن شدن در آن مکان مبارک را از دست ندهد.
به سال ۱۳۳۳ ق هنگامی که نیروهای انگلیسی به مدت ۴۰ روز نجف اشرف را محاصره کردند، قبور مطهر هود و صالح را همانند بسیاری از اماکن مقدسه ویران کردند. بر روی مرقد یک سنگ قدیمی سرخ رنگی قرار داشت که طول آن در حدود ۷۰ سانتیمتر و عرض آن ۲۰ سانتیمیر و روی آن با خط کوفی نوشته شده بود که اینجا قبر هود و صالح است.
برای جلوگیری کردن از دزدیده شدن این سنگ، آن را درون یک اسطوانه قرار داده بودند. اما به هنگام اشغالگری بریتانیا این سنگ که دلیلی برای این مرقد بود ناپدید گشت. مرقد پیامبران هود و صالح علیهماالسلام، پس از رفع محاصره، بنای فعلی به سال ۱۳۳۷ ه.ق در همان نقطه‌ای که سید بحرالعلوم تعیین کرده بود، بنیاد گردید.[2]
صالح در قرآن و روایات اسلامی
صالح از نسل ششم نوح است او به مدت ۴۳۰ سال زیست او پیامبر قوم ثمود بود که در حوالی شام می‌زیستند قوم ثمود از نه قبیله تشکیل می‌شدند صالح سال‌ها قوم خود را به خداپرستی دعوت نمود؛ و گروهی اندک به او پیوستند قومش از او معجزه نبوت خواستند صالح به امر الهی شتری را در میان آورد و فرمود این شتر نشانه ایست در میان من و شما حرمت او را بدارید شتر آبشخور خود را می‌داند و به هر جا که میل دارد می‌رود کسی مانع او نشود اما قوم حرمت او را پاس نداشتند و سرانجام نه نفر از جوانان قوم متحد گردیده و تصمیم به قتل شتر گرفتند و آن را پی نموده و کشتند و ناقه اش به کوه پناه برد در پی این حادثه صالح عذاب الهی را اعلام داشت و پس از سه روز وعده الهی سر رسید و صاعقه همه جا را فرا گرفت و دمار از قوم بت‌پرست او برآورد و صالح و پیروانش از این حادثه در امان بودند بقایای قوم صالح و اصحاب حجر برای عبرت آیندگان باقی ماند. قوم ثمود مردانی قوی و تنومند بودند و خانه‌های خود را در میان صخره‌ها و کوه‌ها می‌ساختند (۶۱ آیه در قرآن). قبر او در وادی السلام نجف است.[3]و[4]
گروهی صالح را عبرانی دانسته‌اند و برخی او را تنها پیامبر عرب دانسته‌اند که نامش در قرآن آمده است. (به جز محمد پیامبر اسلام) تبار او را چنین دانسته‌اند صالح پسر عبید پسر جابر پسر ثمود پسر عامر پسر إرم پسر سام پسر نوح.
در زیارتنامه علی نیز آمده است: «ألَسَّلامُ عَلَیک وَ عَلى جارَیک هُودٍ وَ صالحٍ». سلام بر تو و بر دو همسایه ات حضرت هود و حضرت صالح. «السّلامُ عَلَیک وَ عَلى ضَجیعَیک آدمَ وَ نُوحٍ»؛ (سلام بر تو و بر حضرت آدم و نوح علیهماالسلام که در کنار تو آرمیده اند.
منابع
- «مرقد هود و صالح علیهما السلام - دانشنامه‌ی اسلامی». wiki.ahlolbait.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۶-۰۳.
- علی اکبر مهدی پور، اماکن زیارتی منتسب به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف (بخش: وادی السلام و پیشینهِ آن)، انتظار موعود شماره ۱۱ و ۱۲]، بازیابی: ۱۹ دی ماه ۱۳۹۱.
- داستان پیامبران از موسوی گرمارودی
- 73تا79اعراف-61تا68هود-141تا159شعرا-23تا32قمر-31تا41مومنون-45تا53نمل-80تا84حجر-43تا45ذاریات-4تا8حاقه-9فجر-11تا15شمس-73اعراف-38فرقان-96اعراف73اعراف-17و18فصلت
- عاطف الزین، سمیح، داستان پیامبران علیهم السلام در قرآن، ترجمه علی چراغی، اول، تهران: ذکر، ۱۳۸۰، شابک ۹۶۴−۳۰۷−۱۶۳−۴
- کتاب مقدس عهد عتیق و عهد جدید، ترجمه فاضل خان همدانی، ویلیام گلن، هنری مرتن، تهران: اساطیر، ۱۳۷۹، شابک ۹۶۴−۳۳۱−۰۶۸-X