یأجوج و مأجوج

یَأجوج و مَأجوج یا گاگ و مگاگ (در عبری: גּוֹג וּמָגוֹג در انگلیسی: Gog and Magog) نام‌هایی در متون فرجام‌شناسی ادیانِ یهودیت، مسیحیت و اسلام است، که درقرآن و تورات از آن‌ها ذکر به عمل آمده‌است. آن‌ها گاه دو شخص، گاه مردمِ دو منطقه، و گاه خود، دو منطقه جغرافیایی‌اند. در قرآن و در عهد عتیق کتاب حزقیال نبی در حوادث آخرالزمان از آن‌ها نام برده شده‌است. بعضی میگویند گاگ از گاگول که شامل گروهی از مردم است می آید

نامگذاری

ریشه اصلی این واژه مشخص نیست. حرف م در ابتدای مگاگ ممکن است به معنی از باشد. از این رو ممکن است که مگاگ به معنی از گاگ باشد. یأجوج و مأجوج عربی شده یاهونگ و ماهونگ است (به روایت ضعیفی از محمدهادی یوسفی غروی)

عهد عتیق

کتاب پیدایش

اولین اشاره به گاگ و مگاگ در کتاب پیدایش و جدول ملت‌ها است. در این قسمت نام ۷۰ بازمانده نوح که در تمامی دنیا پراکنده شدند آمده‌است. نوح سه پسر به نام‌های سام، حام و یافث داشت. مگاگ فرزند دوم یافث است.

اینان فرزندان دودمان نوح اند: سام و حام و یافث که پس از طوفان برای هر یک فرزندانی شد، فرزندان یافث عبارت بودند از جومر و مگاگ و مادای و باوان و نوبال و ماشک و نبراس. - کتاب پیدایش، فصل ۱۰

کتاب حزقیال

نام گاگ و مگاگ مجدداً در کتاب حزقیال تکرار شده‌است؛ ولیکن در اینجا مگاگ یک محل جغرافیایی و نه یک فرد است.

ای فرزند آدم روی خود متوجه جوج سرزمین ماجوج رئیس روش مشک و توبال، کن، و پیشگویی خود را اعلام بدار و بگو: ای گاگ رئیس روش مشک و توبال، علیه تو برخاستم. - کتاب حزقیال فصل ۳۸

در کتاب حزقیال همراهان گاگ، مشک و توبال، پارس، کوش و پوت هستند. مشک و توبال و گومر و بث توگارما مردمان واقعی سرزمین ترکیه در آن زمان بودند. کوش معمولاً به سودان تصور می‌شود ولی گاهی گفته می‌شود که کوش دیگری در سرزمین پارس نیز وجود داشته‌است. پوت معمولاً به سومالی تصور می‌شود. پارس هم به معنی سرزمین ایران امروزی است. گاگ شکست خورده و در نهایت در دره هامون-گاگ در اسراییل دفن می‌شود.

ذوالقرنین دیواری بین یاجوج و ماجوج و مردم ایجاد می‌کند، مینیاتور ایرانی قرن ۱۶ میلادی

عهد جدید

مکاشفه یوحنا

نویسنده مکاشفه یوحنا می‌نویسد که چگونه او در رؤیا شیطان را به همراه گاگ و مگاگ می‌بیند که تمامی ملت‌های چهار گوشه زمین را تحت کنترل دارد.

وقتی هزار سال تمام شد شیطان از زندان خود آزاد خواهد شد و تمامی ملتهای چهارگوشه دنیا را فریب خواهد داد گاگ و مگاگ و آنها را برای جنگ آماده خواهد کرد. تعداد آنان مانند شن در ساحل دریا خواهد بود. - مکاشفه یوحنا ۲۰:۷–۱۰

در مکاشفه یوحنا گاگ و مگاگ دارای موقعیت جغرافیایی خاصی نیستند بلکه ملت‌های دنیا هستند به صورت یک مجموعه به جنگ با مسیح می‌پردازند.

قرآن

در قرآن در دو سوره از یاجوج و ماجوج سخن به میان آمده‌است، اول در سوره کهف آیات ۹۳ تا ۹۸، و دیگربار در سوره انبیاء آیهٔ ۹۶. در سوره کهف داستان فردی درستکار به نام ذوالقرنین مطرح می‌شود که بعد از شنیدن آزار مردم به وسیله یاجوج و ماجوج دیواری از آهن مذاب بین آن‌ها و مردم ایجاد می‌کند؛ ولیکن ذوالقرنین وعده می‌دهد که آن زمان که روز آخر نزدیک شود این دیوار از بین خواهد رفت.

گفتند ای ذوالقرنین یاجوج و ماجوج سخت در زمین فساد می‌کنند آیا [ممکن است] مالی در اختیار تو قرار دهیم تا میان ما و آنان سدی قرار دهی گفت آنچه پروردگارم به من در آن تمکن داده [از کمک مالی شما] بهتر است مرا با نیرویی [انسانی] یاری کنید [تا] میان شما و آنها سدی استوار قرار دهم برای من قطعات آهن بیاورید تا آنگاه که میان دو کوه برابر شد گفت بدمید تا وقتی که آن [قطعات] را آتش گردانید گفت مس گداخته برایم بیاورید تا روی آن بریزم [در نتیجه اقوام وحشی] نتوانستند از آن [مانع] بالا روند و نتوانستند آن را سوراخ کنند گفت این رحمتی از جانب پروردگار من است و[لی] چون وعده پروردگارم فرا رسد آن [سد] را درهم کوبد و وعده پروردگارم حق است و در آن روز آنان را رها می‌کنیم تا موج‌آسا بعضی با برخی درآمیزند و [همین که] در صور دمیده شود همه آنها را گرد خواهیم آورد. - سوره کهف، آیه ۹۳–۹۸، ترجمه فولادوند

در سوره انبیاء مطرح می‌شود که در مورد مردمان شهر خاصی که خداوند آن شهر را نابود کرده‌است ورودشان به آن شهر ممنوع شده‌است. این ممنوعیت تا زمان آزاد شدن یاجوج و ماجوج ادامه خواهد داشت و بعد از آن یاجوج و ماجوج در زمین فساد زیادی برپا خواهند کرد.

و بر شهری که آن را هلاک کرده‌ایم بازگشتشان حرام است تا وقتی که یاجوج و ماجوج [راهشان] گشوده شود و آنها از هر پشته‌ای بتازند و وعده حق نزدیک گردد ناگهان دیدگان کسانی که کفر ورزیده‌اند خیره می‌شود [و می‌گویند] ای وای بر ما که از این [روز] در غفلت بودیم بلکه ما ستمگر بودیم. -سوره انبیاء، آیه 95-97، ترجمه فولادوند

در احادیث اهل سنت

ابوسعید خدری می‌گوید: رسول‌الله فرمود: «زیارت بیت الله برای حج و عمره، بعد از خروج یاجوج و ماجوج نیز ادامه خواهد یافت». - صحیح بخاری، ۱۵۹۳
ابوسعید خدری می‌گوید: محمد فرمود: «خداوند متعال می‌فرماید: ای آدم. آدم در جواب می‌گوید: آماده و گوش به فرمان توأم و خیر فقط در دست توست. خداوند خطاب به او می‌فرماید: جهنمیان را جدا کن. می‌گوید: جهنمیان چقدر هستند؟ می‌فرماید: از هر هزار نفر، نه صد و نود و نه نفر. با شنیدن این سخن، کودک، پیر می‌شود و همة زنان باردار، سقط جنین می‌کنند و مردمان را مست می‌بینی ولی مست نیسند بلکه عذاب خدا، شدید است» صحابه پرسیدند: آن یک نفر، از میان ما چه کسی است؟ فرمود: «خوشحال باشید. زیرا یک نفر از شما و هزار نفر از یأجوج و مأجوج به دوزخ می‌رود». سپس افزود: سوگند به ذاتی که جانم در دست اوست، امیدوارم که یک چهارم بهشتیان، شما باشید». ما تکبیر گفتیم. سپس فرمود: «امیدوارم یک سوم بهشتیان، شما باشید». ما تکبیر گفتیم. سپس فرمود: «امیدوارم نصف اهل بهشت، شما باشید». باز هم ما تکبیر گفتیم. بعد از آن، فرمود: «شما در میان مردم، مانند موی سیاهی هستید که بر پوست گاو سفیدی باشد یا مانند موی سفیدی هستید که بر پوست گاو سیاهی باشد». - صحیح بخاری، ۳۳۴۸
زینب دختر حجش همسر رسول خدا می‌گوید: نبی اکرم وحشت زده، وارد خانه شد و می‌گفت: «لا إله إلا الله، وای بر عرب از شری که به آنان، نزدیک شده‌است». و در حالی که انگشت شست و سبابه اش را به‌صورت حلقه درآورده بود، افزود: «امروز، این اندازه از سد یأجوج و مأجوج، باز شده‌است». زینب می‌گوید: گفتم: ای رسول خدا! آیا ما نابود می‌شویم در حالی که افراد نیکوکار در میان ما وجود دارند؟ فرمود: «بلی، هنگامی که فسق و فجور زیاد شود». - صحیح بخاری، ۳۳۴۶

در متون تاریخی مذهبی

در قرن اول میلادی تاریخدان یهودی یوسفوس فلاویوس از قوم مغول با نام گاگ و مگاگ در روسیه نام برده‌است. یوسفیوس نوشته‌است که ذوالقرنین گاگ و مگاگ را در پشت کوه‌های قفقاز به وسیله دیوارهای آهنین زندانی کرده‌است. این دیوار در گرجستان قرار دارد. بعضی پادشاهان گرجی خود را محافظ دروازه گاگ و مگاگ می‌دانستند. همچنین امبروس از گوت‌ها به عنوان گاگ یاد می‌کرد. جروم آن‌ها را سکاها می‌دانست و ژوردانس در اثر مهم خود گتیکا، اقوام سکاها، آمازون‌ها و گوت‌ها را یکی می‌دانست. در بعضی متون تاریخی از قوم خزر به عنوان گاگ و مگاگ نام برده شده‌است. در کتاب اکسپوزیسو ماتیام اوانجلیستام نوشته شده در قرن نهم میلادی توسط کریستیان استاولوت از قوم خزر به عنوان گاگ و مگاگ نام برده شده‌است که «ختنه شده و از قوانین یهودی تبعیت می‌کنند». در قرن ۱۴ میلادی ابن کثیر دانشمند سنی نیز یاجوج و ماجوج را با قوم خزر یکی دانسته‌است. بر اساس داستان‌ها شاه خزرها جوزف ادعا می‌کرد که از نسل برادر زاده مگاگ توگارما است. در بعضی متون تاریخی از قوم مغول به عنوان قوم گاگ و مگاگ نام برده شده‌است. در متون تاریخی آلمانی ذکر شده‌است که در روزهای آخر گروهی یهودی قرمز به اروپا حمله می‌کنند. این گروه معمولاً به عنوان یهودیان اروپای شرقی و ترکان عثمانی در نظر گرفته می‌شوند.

در فرهنگ

انگلیس

با وجود اینکه گاگ و مگاگ در کتاب مقدس دارای بعد منفی هستند شهرداران محله شهر لندن در مراسم سنتی خود از تصاویر آنان استفاده می‌کنند. بر اساس سنت گاگ و مگاگ محافظین محله شهر لندن هستند. این مراسم همه ساله در دومین شنبه ماه نوامبر برگزار می‌شود. همچنین در سه مایلی جنوب کمبریج کوهی به اسم گاگ و مگاگ وجود دارد.

مجسمه گاگ و مگاگ در ملبورن استرالیا

جستارهای وابسته

منابع

    • مشارکت کنندگان ویکی‌پدیای انگلیسی، صفحه Gog and Magog، بازدید شده در اردیبهشت ۹۳.
    This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.