شهرستان سمیرم

شهرستان سمیرم اصفهان با مساحت ۵۲۲۴ کیلومتر مربع در جنوب غربی استان اصفهان با مختصات جغرافیایی ایران ۵۱ درجه و ۱۷ دقیقه تا ۳ دقیقه طول شرقی و ۳۰ درجه و ۴۲ دقیقه تا ۳۱ درجه و ۵۱ دقیقه عرض شمالی و با ارتفاع متوسط ۲۴۰۰ متر از دریا، در مجاورت سه استان چهار محال و بختیاری، کهگیلویه و بویر احمد و فارس واقع شده‌است. از شمال به شهرضا، از شرق به آباده و اقلید و از جنوب غربی و غرب با مرز طبیعی رشته کوه‌های دنا به استان کهگیلویه و بویر احمد، از غرب به بروجن و لردگان (چهار محال و بختیاری) محدود می‌شود. فاصله مرکز شهرستان تا اصفهان ۱۵۰ و تا تهران ۵۳۴کیلومتر می‌باشد.

این شهرستان ۹/۴ درصد مساحت و ۱/۴۵ درصد جمعیت استان اصفهان را شامل می‌شود. از نظر موقعیت قرارگیری در حاشیه جنوب شرقی رشته کوه‌های زاگرس قرار گرفته به‌طوری‌که رشته کوه‌های دنا به صورت حصاری در غرب و جنوب غربی آن کشیده شده‌است. تعداد جمعیت مردم سمیرم ۹۴۱۲۵هزار نفر در سال ۱۳۹۵ه‍.ش می‌باشند بیش از اکثریت مردم سمیرم شیعه مذهب می‌باشند.

از مجموع ۴۴۰۸۰۰ هکتار کل عرصه‌های ملی شهرستان سمیرم که معادل ۵/۵ درصد از عرصه‌های ملی استان است، ۳۹۳۰۰۰ هکتار معادل ۸۹ درصد آن را مراتع ییلاقی شامل می‌شوند که با کیفیتهای مختلف در سطح منطقه پراکنده شده‌اند، ضمن اینکه ۴۷۸۰۰ هکتار باقی‌مانده عرصه‌های ملی شهرستان شامل جنگل‌های طبیعی و دشت می‌شود.

مهم‌ترین تیپ‌ها و گونه‌های گیاهی مراتع منطقه شامل انواع گون و قیاق، سریش، کنگر، خوشک، جو وحشی، جاشیر، فستوکا و قیاق، جاز و استپا و انواع گیاهان دارویی می‌باشد که متأسفانه به علت چرای بیش از حد دام توسط عشایر رو به نابودی است، ضمن اینکه ۲۵۰۰۰ هکتار مراتع کتیرا خیز با متوسط تولید ۲۵۰۰ کیلوگرم در سال در منطقه موجود می‌باشد.

پوشش جنگلی منطقه نیز مشتمل بر گونه‌های ارجن، بادام کوهی، سیب، گلابی، زالزالک داغداران و گز بوده که به علت مصارف سوختی، ساختمانی و چرای بیش از حد عشایر و روستاییان از بین رفته و تنها گونه‌های چوبی باقی‌مانده منطقه شامل شیرخشت، پسته و بادام وحشی، افرا، زرشک و بید می‌شود.

محصول عمدهٔ تولیدی شهرستان سمیرم سیب است. غلاتی چون گندم و جو نیز از دیگر محصولات این شهرستان است.

منابع آبهای سطحی شهرستان سمیرم از دو حوضه آبریز رودخانه خرسان در مرکز و نیمه جنوبی و حوضه آبریز رودخانه ونک-سولکان در نیمه شمالی شهرستان تشکیل شده‌است. این دو حوضه بخشی از سرشاخه‌های رودخانه کارون در شرق سلسله جبال زاگرس را تشکیل می‌دهند.

• حوضه آبریز رودخانه خرسان: این حوضه توسط ارتفاعات واقع در منطقه به چندین زیز حوضه تقسیم می‌شود که سه حوضه از آن با مساحت ۳۸۶۵ کیلومتر مربع در محدوده شهرستان سمیرم می‌باشد و عبارت‌اند از حوضه آبریز رودخانه حنا، سمیرم (سیستان) و ماربر که پس از اتصال به هم در نزدیکی روستای رودآباد و خارج شدن از آخرین محدوده شمال غربی شهرستان سمیرم یعنی روستای آب‌ملخ تحت عنوان رودخانه خرسان تغییر نام داده و پس از گذشتن از روستا و تنگ خرسان با رودخانه بشار کهگیلویه و بویر احمد یکی شده و بدین شکل یکی از سرشاخه‌های کارون را تشکیل می‌دهند.
• حوضه آبریز رودخانه ونک_سولکان: این حوضه آبریز با مساحت ۱۳۱۵ کیلومتر مربع با جهت شمالی_جنوبی شامل منابع آب‌های سطحی مناطق شمال شهرستان سمیرم واقع در دهستان‌های وردشت و ونک می‌باشد، این حوضه آبریز شامل سرچشمه‌های قره آقاج، گرم آباد، موروک و کاسگان بوده که در مجموع رودخانه سولکان یا حسین‌آباد خوانده می‌شود. این رودخانه با دریافت آب رودخانه‌های آق بلاغ، شمس آبادِ ونک و رودخانه جاغ جاغ تحت نام حوضه آبریز سولکان در تنگ گله گاو از محدوده سمیرم خارج و با حوضه‌های آبی بخش گندمان بروجن به سمت رودخانه بزرگ خرسان حرکت می‌کند. دبی متوسط مجموع رودخانه‌های این حوضه بر روی هم ۹۱/۶ متر مکعب بر ثانیه و حجم تخلیه سالانه آن حدود ۳۶۳ میلیون متر مکعب می‌باشد.

به علت وجود منابع عظیم آبی و گسترش لایه‌های آهک‌های کارستیک در محدوده شهرستان سمیرم منابع آب‌های زیرزمینی منطقه دارای آبدهی قابل توجهی می‌باشد. آب‌های زیرزمینی مورد استفاده در شهرستان سمیرم از چشمه‌ها، قنات‌ها و چاه‌های سطحی، نیمه عمیق و عمیق تأمین می‌گردد و مجموعاً حدود ۸/۱۵۸ میلیون متر مکعب از تخلیه سالانه آن‌ها در بخش کشاورزی به مصرف می‌رسد. در چند سال اخیر ب علت حفر بیش از حد چاه‌های عمیق و نیمه عمیق غیرمجاز سطح این اب‌ها ب طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته ک نتیجهٔ ان خشک شدن بسیاری از چشمه‌ها و قنات‌های قدیمی بوده‌است.

این شهرستان به چهار بخش مرکزی، پادنا، دناکوه و وردشت؛ شش دهستان به شرح زیر تقسیم می‌گردد:[1]

• بخش مرکزی شهرستان سمیرم
  • شهر سمیرم

شهرها: حنا و ونک.

• بخش پادنا
  • دهستان پادنا سفلی
  • دهستان پادنا وسطی

شهرها: کمه

• بخش پادنا علیا
  • دهستان پادنا علیا
  • دهستان برآفتاب
• بخش وردشت
  • دهستان وردشت
  • دهستان دره‌شور

شهرها: فتح‌آباد

این بخش قسمت‌های مرکزی و شمالی شهرستان را شامل می‌گردد و ۸/۶۱ درصد مساحت شهرستان را به خود اختصاص داده‌است و دهستان‌های تابع این بخش عبارت‌اند از: دهستان ونک به مرکزیت شهر ونک، دهستان وردشت به مرکزیت روستای فتح‌آباد و دهستان حنا به مرکزیت شهر حنا. جمعیت بخش مرکزی اکنون حدود ۴۰ هزار نفر است.

این بخش که ۲/۳۸ درصد مساحت شهرستان را شامل می‌شود قسمت‌های جنوبی شهرستان را در بر می‌گیرد. دهستان‌های تابع این بخش عبارت‌اند از دهستان‌های پادنای علیا به مرکزیت روستای بیده، پادنای وسطی به مرکزیت شهر کمه که مرکز بخش نیز می‌باشد و پادنای سفلی به مرکزیت روستای چهار راه. این شهرستان که ۶/۷ درصد مناطق محروم استان را شامل می‌شود دارای چهار نقطه شهری سمیرم، حنا، ونک و کمه، ۱۰۸ روستای دارای سکنه، ۲۷۹ مزرعه مستقل، ۱۳ منطقه تابع، ۱۶ مکان مستقل و ۱۶ نقطه فرعی می‌باشد. شهر زیبا و سنتی سمیرم واقع در مرکز شهرستان است که با ارتفاع ۲٫۴۶۰ متر از سطح دریا تحت عنوان بام ایران به صورت دشت نیمه همواری با ارتفاع زیاد و شیب فراوان توسط کوه‌های سربه فلک کشیده محصور شده و در سال ۱۳۲۹با احداث شهرداری به نقطه شهری تبدیل گردیده‌است.