چمگردان

به درستی معلوم نیست که آغاز حیات بشری در این خطّه ازچه زمانی بوده‌است امّا آنچه هست لفظ «چَم گُردان» فارسی است و احتمال قریب به یقین مربوط به پیش از اسلام.{{در منطقهٔ اصفهان و چهار محال و بختیاری و لرستان وجود مکانها نظامی کاملاً قابل تشخیص است. همانند «چَمگـُرد» (چَمگـُردان امروزی)، «چـِلگـُرد» (چـِلگـِرد) و «بروگـُرد» (بروجرد امروزی).}}اگر تاریخ چمگردان را ورق بزنیم به نام بِـوِه (Beveh)برمی‌خوریم و آن روستایی بوده در غرب چمگردان کنونی که در زمان آبادی برای خود آب و ملک مشخص و قلمرو معیّن داشته‌است و بنابر اقوال محلّی با حمله افغان‌ها در پایان دوره صفوی و به قولی با حمله مغول ویران شده و اندک بازماندگان آن به مناطق دیگر کوچیده‌اند. گفته می‌شود که چمگردان، هم‌زمان با «بوه» ایجاد شده و پس از ویرانی بوه با جذب مهاجران آن گسترش یافته‌است. هم‌اکنون مزارع کشاورزی موجود، عناوینی مثل «صحرای بوه» و «صحرای گُردان» دارند واین، خود، گویای جدایی جغرافیایی این دو آّبادی قدیمی است. بدون بزرگنمایی، برنج چمگردان مرغوب‌ترین برنج شهرستان لنجان است و کشاورزان این دیار در کاشت، داشت و برداشت آن استاد و زنان هنرمندش در پختش ماهر و باسلیقه‌اند.

دیدنی‌های این شهر شامل دریاچه قایقرانی، پارک ساحلی، ساحل زیبای زاینده رود، قنات کمال‌آباد، حمام قدیمی، محله گلستان،آخرین بازمانده برج‌ها و قلعه بوه‌است.

چمگردان در گذر زمان نوشته اکبر حسامی نشر جمال قم ۱۳۸۱

اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳خ.