گویش کردکویی

گویش کردکوی[1] که در دو شهرستان کردکوی و بندرگز استان گلستان گویش می‌شود. واژه نامه بزرگ تبری، لهجه های مختلف زبان مازندرانی را مورد بررسی قرار داده که موجب شناسایی دوازده لهجه مختلف و تفکیک آنها شده که لهجه منطقه کردکوی شامل هزارجریب شرقی، شاه کوه زیارت، بالاجاده، رادکان، گز شرقی و گز غربی و روستاهای غیر ترکمن نشین از زنگی محله گرگان و چهارده تا گلوگاه می باشد[2].

کردکویی
زبان بومی درایران
استان گلستان
الفبای فارسی
کدهای زبان
ایزو ۳–۶۳۹–

محدوده جغرافیایی
نقشهٔ زبانی استان گلستان

گویش کردکویی[3] در شهرستان کردکوی و بندرگز شامل هزار جریب شرقی، شاه کوه زیارت، بالاجاده، رادکان، گز شرقی و غربی و روستاهای غیر ترکمن‌نشین از زنگی محله گرگان و چهاردانگه تا گلوگاه صحبت می‌شود.[4]

دستور زبان

ضمیر

در گویش کردکویی ضمیر سه حالت دارد: فاعلی، مفعولی و ملکی.[5]

ضمیر۱ مفرد۲ مفرد۳ مفرد۱ جمع۲ جمع۳ جمع
فاعلی، شهرستان کردکویmenteveemâšemâvešun
مفعولی، شهرستان کردکویmereterevereemârešemârevešunre
ملکی، شهرستان کردکویmete/teneve/veneamešemevešune

شناسه

در زبان فارسی دو دسته شناسه داریم: گذشته و حال. اما در گویش کردکویی سه دسته شناسه داریم: گذشته، حال ساده و حال التزامی.[6] (نمونه زیر بر اساس گویش کردکوی تنظیم شده‌است)

۱. گذشته:

  • بن ماضی ساده: -baut = گفت
  • بن ماضی استمراری: -got = می‌گفت
گذشته۱ مفرد۲ مفرد۳ مفرد۱ جمع۲ جمع۳ جمع
شناسهembeieembieniene
شناسه (پس از واکه)mbeiembinine

۲. حال ساده:

  • بن مضارع اخباری: -go = می‌گوید
حال ساده۱ مفرد۲ مفرد۳ مفرد۱ جمع۲ جمع۳ جمع
شناسهemeenieneemiennienne
شناسه (پس از واکه)menineminninne

۳. حال التزامی:

  • بن مضارع التزامی: -baur = بگو
حال التزامی۱ مفرد۲ مفرد۳ مفرد۱ جمع۲ جمع۳ جمع
شناسهemieiminen
شناسه (پس از واکه)mieiminn

صرف فعل

در جدول زیر فعل گفتن (bauten) براساس گویش کردکوی در زمان‌های مختلف صرف می‌شود.[7]

زمان/شخص۱ مفرد۲ مفرد۳ مفرد۱ جمع۲ جمع۳ جمع
گذشته سادهbautemebautibautebautemibautenibautene
گذشته کاملbaute-bimebaute-bibaute-biebaute-bimibaute-binibaute-bine
گذشته التزامیbaute-bumbaute-buibaute-bubaute-buimbaute-buinbaute-bun
گذشته التزامی کاملbaute-bi-bumbaute-bi-buibaute-bi-bubaute-bi-buimbaute-bi-buinbaute-bi-bun
گذشته استمراریgotemegotigotegotemigotenigotene
گذشته در حال انجامdavime-gotemedavi-gotidavie-gotedavimi-gotemidavini-gotenidavine-gotene
حال ساده/آیندهgombegonigonegombigonnigonne
حال در حال انجامdareme-gombedari-gonidare-gonedaremi-gombidareni-gonnidarene-gonne
حال التزامیbaurembauribaurebaurimbaurinbauren
آیندهxâmbe bauremxâni baurixâne baurexâmbi baurimxânni baurinxânne bauren

جستارهای وابسته

منابع
  1. The dictionary edited by Naṣri Ašrafi (1381 Š./2002) contains vocabulary from the dialects of ʿAbbāsābād, Āmol, Bābol, Behšahr, Katul, Kord-kuy, Nowšahr, Sāri, Qāʾem-šahr, Tonokābon, etc. (in part compared with Pahlavi)., (Prods Oktor Skjærvø), “IRAN vi. IRANIAN LANGUAGES AND SCRIPTS (2) Documentation” Encyclopædia Iranica, online edition
  2. نصری اشرافی، جهانگیر (۱۳۷۷). واژه‌نامه بزرگ تبری. به کوشش حسین صمدی، سید کاظم مداح، کریم الله قائمی، علی اصغر یوسفی نیا، محمود داوودی درزی، محمد حسن شکوری، عسکری آقاجانیان میری، جهانگیر نصری اشرفی، ابوالحسن واعظی، ناصر یداللهی، جمشید قائمی، فرهاد صابر و ناعمه پازوکی. تهران: اندیشه پرداز و خانه سبز. ص. ۳۰ جلد اول. شابک ۹۶۴۹۱۱۳۱۵۰.
  3. [https://iranicaonline.org/articles/iran-vi2-documentation = The dictionary edited by Naṣri Ašrafi (1381 Š./2002) contains vocabulary from the dialects of ʿAbbāsābād, Āmol, Bābol, Behšahr, Katul, Kord-kuy, Nowšahr, Sāri, Qāʾem-šahr, Tonokābon, etc. (in part compared with Pahlavi)
  4. واژه‌نامه بزرگ تبری، گروه پدید آورندگان به سرپرستی: جهانگیر نصراشرفی و حسین صمدی، سال 1377، جلد اول، ص 31
  5. واژه‌نامه بزرگ تبری (گویش کردکویی)، گروه پدید آورندگان به سرپرستی: جهانگیر نصراشرفی و حسین صمدی، سال 1377، جلد اول، ص 260
  6. واژه‌نامه بزرگ تبری (گویش کردکویی)، گروه پدید آورندگان به سرپرستی: جهانگیر نصراشرفی و حسین صمدی، سال 1377، جلد اول، ص 261
  7. واژه‌نامه بزرگ تبری (گویش کردکویی)، گروه پدید آورندگان به سرپرستی: جهانگیر نصراشرفی و حسین صمدی، سال 1377، جلد اول، ص 261

پیوند به بیرون
معنای مازندران را در ویکی‌واژه، واژه‌نامهٔ آزاد، ببینید.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.