طبری گرگانی

گویش طبری گرگانی[1] یا طبری استرآبادی[2] گویشی از زبان مازندرانی[3] است که در شهرستان گرگان گویش می‌شود[4]. وبگاه گلاتولوگ گویش گرگانی را از گویش های زبان مازندرانی قلمداد کرده است[5]. این گویش جلگه‌های غیرترکمن‌نشین بلوک استارآباد قدیم (شهرستان گرگان) را در بر می گیرد.[6] گویش طبری استرابادی زبان بومیان آبادی‌های دهستان استرآباد جنوبی، دهستان انجیرآب، دهستان روشن آباد و همچنین زبان بخش عمده ای از مردم شهر گرگان است. همچنین گویش کتولی که زبان بومیان شهرستان علی‌آباد کتول هست به همراه گویش طبری استرابادی در آبادی‌های دهستان استرآباد شمالی و دهستان قرق رایج هست.[7] زیارت، اصفهان‌کلاته، لمسک، زنگیان و کلاجان قاجار نمونه ای از آبادی‌های طبری زبان شهرستان گرگان هستند. محدوده جغرافیایی فعلی زبان مازندرانی از مرز گیلان در غرب تا دشتهای گرگان در شرق امتداد دارد.[8] گویش طبری استرابادی نزدیکی فراوانی به گویش استرآبادی[9] که تا قرن هفدهم در گرگان گویش میشد دارد.[10] گویش استرآبادی را به دو دسته استرآبادی شرقی و غربی تقسیم نموده اند که هر دو گونه گویشی از گویش های دوارده گانه مازندرانی می باشد.[11] ولادیمیر ایوانف گویش گرگانی را یکی از گویش های زبان مازندرانی می داند.[12] به گزارش گلستان ما به نقل از سرویس سیاسی رادکانا : مردم غرب گرگان به زبان مازندرانی صحبت کرده و فرهنگ آنها بیشتر به سمت گلوگاه، بهشهر و بندرگز نزدیک است. در این خطه از گرگان یعنی غرب گرگان جمعیت زیادی زندگی می کنند که نزدیک به ۴۰ هزار نفر می توانستند در سال ۹۴ رای بدهند.[13] گویش طبری گرگانی جز گویش شرقی مازندرانی می باشد.[14] وبسایت اتنولوگ گویش گرگانی را گویشی از زبان مازندرانی معرفی می کند.[15] دانشنامه ایرانیکا گویش گرگانی را همان زبان مازندرانی معرفی میکند.[3] اطلس ایران این گویش را زیر مجموعه زبان مازندرانی می داند.[16] به گفته دکتر میر دهقان گویش گرگانی زیرمجموعه زبان مازندرانی می باشد و زبان مازندرانی به سه گویش غربی، مرکزی و شرقی تقسیم می شود.[17] به نقل از دانشنامه طبرستان و مازندران گویش استرآبادی از نظر ساختار نحوی و دستوری مانند گویش مازندرانی است و در این میان مناطق واقع در غرب شهر گرگان، سدن رستاق و انزان به سبب یکپارچگی و پیوند مستمر با فرهنگ مازندرانی اصالت طبری خود را حفظ کرده است.[18]