نیروگاه هسته‌ای بوشهر

در زمان محمدرضا شاه پهلوی سال ۱۳۵۵ و ۲ سال بعد از تأسیس سازمان انرژی اتمی ایران،[4] این سازمان با بخش فناوری و پژوهش سازمان انرژی اتمی آلمان غربی موافقتنامه‌ای برای همکاری‌های بلند مدت امضاء کرد[5] و در پی آن شرکت کرافت ورک یونیون، یکی از شرکت‌های وابسته به زیمنس آلمان ساخت ۲ واحد نیروگاه اتمی هر یک به توان اسمی ۱۲۹۳ مگاوات و توان خالص ۱۱۹۶ مگاوات را در بوشهر برعهده گرفت.[6] اما در سال ۱۳۵۷ در شرایطی که حدود ۷۵ درصد از واحد اول و ۶۰ درصد واحد دوم نیروگاه ساخته شده بود با پیروزی انقلاب اسلامی ایران طرف آلمانی کار بر روی پروژه را متوقف کرد.[6] آلمانی‌ها این دلایل را برای توقف پروژه برمی‌شمردند:

• عدم ثبات سیاسی منطقه
• نگرانی از استفادهٔ نظامی از نیروگاه توسط حکومت نو و مخالف غرب
• پرداخت‌های مالی از طرف ایرانی‌ها عقب افتاده بودند.

دولت ایران از شرکت آلمانی در دادگاه داوری بین‌المللی شکایت کرد.[5] براساس رأی ۱۳ مارس ۱۹۸۲ دادگاه بین‌المللی، مقرر شد، کلیه قطعات و دستگاه‌های ساخته شده دو نیروگاه بوشهر تا آن زمان، به اضافه نیمی از سوخت هسته‌ای به مالکیت ایران درآید[5] و پیمانکار موظف شد که این قطعات را به صورت تحویل در بندر بوشهر، به ایران تحویل دهد.[6]

(نیروگاه هسته‌ای: خیانت به خلق ما) روزنامه جمهوری اسلامی به سردبیری میرحسین موسوی

(نیروگاه هسته‌ای: خیانت به خلق ما) روزنامه جمهوری اسلامی به سردبیری میرحسین موسوی

در سال۱۳۵۷ با پیروزی انقلاب، عملیات ساخت این نیروگاه‌ها از جانب کشورهای غربی متوقف شد و حکومت جمهوری اسلامی در اوایل انقلاب با ساخت نیروگاه و پروژه هسته‌ای مخالف بود و در طول جنگ ایران و عراق تأسیسات موجود چندین بار مورد حمله هوایی عراق قرار گرفت، که در اثر آن آسیب‌هایی به تجهیزات و ساختمان‌های موجود وارد شد.

در دهه ۶۰ بار دیگر کار در نیروگاه بوشهر از سر گرفته شد، اما همزمان با حضور کارشناسان آلمانی در نیروگاه، حمله موشکی عراق به بخشی از ساختمان نیروگاه بوشهر، آلمان را از ادامه پروژه منصرف کرد.[5][6]

در اوایل سال ۱۳۶۸ با سفر علی اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهور وقت به روسیه، موافقتنامه همکاری هسته‌ای میان دو کشور تدوین شد و متعاقب آن در ۲۴ اوت سال ۱۹۹۲ (۲ شهریور ۱۳۷۱) موافقتنامه کاملی از همکاری‌های هسته‌ای ایران و روسیه امضاء شد.[7] در نوامبر ۱۹۹۴ قرارداد تکمیل واحد اول نیروگاه بوشهر ایران و روسیه به امضاء رسید. به موجب این قرارداد مقرر شد ساخت نیروگاه تا پایان ۲۰۰۰ به پایان برسد.[8] این قرارداد در ژانویه ۱۹۹۶ میان سازمان انرژی اتمی ایران و شرکت اتم‌استروی‌اکسپورت روسیه از شرکت‌های تابعه روس‌اتم اعتبار اجرایی پیدا کرد.[6] طرف روس متعهد شد تا سال ۲۰۰۰ ساخت نیروگاه را به پایان برساند.[9] همچنین ایران متعهد شده‌است، پسماند سوخت نیروگاه هسته‌ای بوشهر را به روسیه بازگرداند.[10]
مبلغ کل قرارداد در این پروژه در ابتدا یک میلیارد و دویست میلیون دلار بود که با گذشت زمان و تجدید نظرها مبلغ این قرارداد ده درصد افزایش داشته‌است. سوخت نیروگاه بوشهر نیز ۵۲ میلیون دلار به انضمام کل هزینه‌های حمل تا محل ساختگاه پیش‌بینی شده بود.[11]

سازمان انرژی اتمی ایران مدعی شد این نیروگاه در روز چهارشنبه ۷ اسفند ۱۳۸۷ پیش‌راه‌اندازی می‌گردد.[12]

در ۷ اسفند ۱۳۸۷ و بعد از پیش راه‌اندازی نیروگاه، محمد سعیدی معاون بین‌الملل سازمان انرژی اتمی ایران گفت:[13]

ما تمام این تست‌ها را انجام می‌دهیم و بعد از آن وارد مرحله راه‌اندازی می‌شویم.

غلامرضا آقازاده رئیس وقت سازمان انرژی اتمی ایران نیز گفت:[13]

هیچ مشکلی برای راه‌اندازی نهایی این نیروگاه وجود ندارد.

سرگئی کرینکو رئیس شرکت روسی در فروردین ۱۳۸۸ اعلام کرد:[13]

یک سال پس از راه‌اندازی پروژه، نیروگاه توسط ایرانی‌ها اداره خواهد شد.

نیروگاه بوشهر در عمل ۱۲ شهریور ۱۳۹۰ به شبکه برق سراسری متصل شد.[14]

ژنراتور نیروگاه هسته‌ای بوشهر از نوع سنکرون سه فاز می‌باشد. سیستم خنک‌کنندگی در استاتور آب و در روتور و هسته استاتور آن نیز هیدروژن است. قدرت خروجی آن ۱۰۰۰ مگاوات و دارای دو قطب است. ولتاژ خروجی استاتور آن نیز ۲۷ کیلوولت می‌باشد.[15]