تأسیسات آب سنگین اراک
تأسیسات آب سنگین اراک معروف به IR-40 یکی از تأسیسات بزرگ هسته‌ای کشور ایران است که در ۷۵ کیلومتری شمال غرب اراک قرار دارد.[1]
 | |
| نیروگاه آب سنگین اراک | |
  تأسیسات آب سنگین اراک محل تأسیسات آب سنگین اراک روی نقشه ایران
| |
| تاریخ شروع احداث | ۱۳۷۷ |
|---|---|
| تاریخ تأسیس | |
| نوع نیروگاه | هسته‌ای (راکتور آب سنگین) |
| توان | ۴۰ مگاوات |
| مسئول نیروگاه | سازمان انرژی اتمی |
| کشور | ایران |
| شهر | اراک |
| وابسته به | سازمان انرژی اتمی |
| بخشی از نوشتارهای پیرامون |
| انرژی هسته‌ای در ایران |
|---|
 |
| سال‌شمار |
| تأسیسات |
| سازمان‌ها |
| توافق‌نامه‌های بین‌المللی |
|
| شخصیت‌ها |
| مرتبط |
 درگاه ایران درگاه فناوری هسته‌ای |
تاریخچه
نخستین تلاش برای تهیهٔ آب سنگین در ایران در سال ۱۳۶۳ به‌طور آزمایشگاهی و با استفاده از روش الکترولیز انجام شد، اما تلاش‌ها در این زمینه نتیجه‌ای در برنداشت. پس از فراغت سازمان انرژی اتمی از پروژه‌های نیمه‌صنعتی افزایش غلظت و تبدیل اورانیوم بین سال‌های ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۷، پیشنهاد اجرای یک پروژهٔ صنعتی آب سنگین به سازمان ارائه و پس از مدتی با ابلاغ شورای معاونان سازمان انرژی اتمی اجرای این طرح آغاز شد؛ اما با توجه به محدودیت‌ها در کسب اطلاعات علمی و فنی از کشورهای خارجی و جذب نشدن نیروهای حرفه‌ای این پروژه تا سال ۱۳۷۷ به تعویق افتاد. در این سال‌ها افزون بر تهیهٔ دانش فنی، طراحی‌های پایه، مقدماتی، شروع طراحی تفصیلی، مطالعات و عملیات مکان‌یابی انجام شد و در این میان سایت اراک انتخاب گردید.[1]
کار ساخت مجتمع از سال ۱۳۷۷ خورشیدی آغاز و تمامی مراحل طراحی و اجرای آن توسط متخصصان ایرانی انجام شد. بهره‌برداری از این نیروگاه در سال ۱۳۸۵ و با حضور محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور وقت انجام گردید.[2]
در آبان ۱۳۹۲ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش فصلی خود خبر داد که ایران پس از روی کار آمدن حسن روحانی توسعهٔ فعالیت‌های هسته‌ای را متوقف کرده‌است. این نخستین گزارشی بود که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از ریاست‌جمهوری حسن روحانی منتشر کرد. ایران اعلام کرده بود نیروگاه آب سنگین اراک در سه‌ماههٔ نخست سال ۲۰۱۴ آغاز به کار خواهد کرد اما سپس آن را به تعویق انداخت.
بخش‌های مجتمع
این مجتمع شامل یک نیروگاه ۴۰ مگاواتی و رآکتور تحقیقاتی است.
تولیدات و کاربردها
تولیدات نیروگاه شامل آب سنگین و آب سبک است که از محصولات جانبی آب سنگین به‌شمار می‌رود.[3]
آب سنگین جهت درمان و پیشگیری از سرطان کاربرد دارد.[4] آب سنگین تولیدی این نیروگاه در حوزه‌های مختلف از جمله زیست‌شناسی، پزشکی و فیزیک کاربرد دارد.[5] همچنین از آن به عنوان مادهٔ خنک‌کننده برای نیروگاه‌های هسته‌ای و تولید رادیودارو استفاده می‌شود.[6]
فعالیت نیروگاه آب سنگین اراک یکی از موارد نگرانی غرب دربارهٔ برنامهٔ هسته‌ای ایران بوده‌است. مخالفان برنامهٔ هسته‌ای ایران معتقدند این نیروگاه می‌تواند در صورت آغاز و گسترش فعالیت، پلوتونیوم قابل استفاده در ساخت سلاح هسته‌ای را تولید کند.[7]
بازتاب در جهان
مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران بارها در تبیین و تشریح دکترین هسته‌ای ایران بر صلح آمیز بودن آن تأکید کرده‌اند و اعلام می‌کنند که تولیدات این مجتمع هسته‌ای نیز در جهت منافع صلح‌آمیز است.[8]
پسابرجام
یکی از جنجالی‌ترین موضوعات پس از دستیابی به برجام، روایتی بود که برخی از منتقدان این توافق، مطرح کردند که جمهوری اسلامی ایران مجبور است در نتیجۀ تعهدات برجامی‌اش قلب راکتور اراک را خارج کرده و جای آن را با سیمان پر کند، حتی در تکمیل این ادعاها تصاویری منتشر شد که سپس روشن شد جعلی و فتوشاپ بوده‌است.[9]
جستارهای وابسته
منابع
- «آب سنگین اراک، بهانه‌جویی جدید غرب». ایسنا. ۱۷ مهر ۱۳۹۲.
- «مجتمع تولید آب سنگین اراک افتتاح شد». تبیان. ۴ شهریور ۱۳۸۵.
- «مجتمع اراک تا پایان سال آب سبک تولید می‌کند». روزنامه هموطن. ۲۱ فروردین ۱۳۸۶.
- «مجتمع اراک تا پایان سال آب سبک تولید می‌کند». روزنامه هموطن. ۲۱ فروردین ۱۳۸۶.
- «آب سنگین چیست؟». تبیان. ۸ شهریور ۱۳۸۵.
- «عملیات نصب محفظه اصلی و قسمت فوقانی رآکتور آب سنگین اراک آغاز شد». خبرگزاری مهر. ۱۹ خرداد ۱۳۹۲.
- «ایران توسعه فعالیت‌های هسته‌ایش را 'متوقف' کرده‌است». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۳ آبان ۱۳۹۲.
- حاتمی راد، منصور (۱۳۸۶). «کجتمع آب سنگین خنداب». پیام (۸۲): ۱۶۲.
- «روایت واقعی از گودال جنجالی رآکتور اراک». www.alef.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۶-۲۰.
