مجید توکلی

مجید توکلی (زادهٔ ۱۳۶۵) فعال سیاسی، دانشجوی سابق دانشگاه امیرکبیر و زندانی سیاسی سابق ایرانی است.

مجید توکلی
زادهٔ۱۳۶۵
ایران شیراز
ملیتایرانی
تحصیلاتمهندسی موتور کشتی
محل تحصیلدانشگاه امیرکبیر
عنوانشرف جنبش دانشجویی
جایزه(ها)جایزه صلح دانشجویی

زندگی‌نامه

مجید توکلی در سال ۱۳۶۵ در شیراز متولد شد، او در سال ۱۳۸۳ و در رشته مهندسی موتور کشتی وارد دانشگاه صنعتی امیرکبیر شد.[1] وی به دلیل بازداشت‌های متعدد و ماه‌های طولانی و بازداشت به «شرف جنبش دانشجویی» معروف شد.[2] رسانه‌های مخالف دولت ایران و برخی رسانه‌های خارجی از تبعید مجید توکلی در سال ۱۳۸۸ برای ادامه تحصیل به بندرعباس سخن گفته‌اند.[3] البته وی در حقیقت تبعید نشده بود، بلکه مانند سایر دانشجویان کارشناسی دانشکدهٔ مهندسی دریا برای گذراندن بخشی از دروس خود در دو ترم انتهایی تحصیلش به واحد بندرعباس دانشگاه صنعتی امیرکبیر رفت.

بازداشت اول و دوم

وی اول بار پس از اعتراض به حضور محمود احمدی‌نژاد در این دانشگاه و پس از آن چاپ نشریات جعلی دانشگاه در سال ۱۳۸۵ دستگیر و مدت ۱۵ ماه را در کنار چند دانشجوی دیگر در زندان به‌سر برد، گرچه در نهایت برخلاف نظر وزارت اطلاعات و دادستان تهران و مسئولان دانشگاه امیرکبیر از این اتهام تبرئه شدند.

وی بار دیگر پس از شرکت در مراسم سالگرد درگذشت مهدی بازرگان در مقابل حسینیه ارشاد دستگیر شد و ۱۱۵ روز را در بازداشت انفرادی در بندهای ۲۴۰ و ۲۰۹ زندان اوین گذراند با وثیقه ۲ میلیارد ریالی آزاد شد.[4][5]

کمیته حقوق بشر انجمن اسلامی دانشگاه امیرکبیر پیرامون شکنجه دانشجویان طی بیانیه‌ای اعلام کرد: «تجربه بازداشت دانشجویان دانشگاه پلی تکنیک در ادوار متعدد نشان داده‌است که در این دوران تمامی دانشجویان برای مدت طولانی در سلول انفرادی به‌سر می‌برند. آن‌ها در تمامی ساعات شبانه روز تحت بازجویی‌های مداوم و حتی برای بیش از ۱۰ ساعت و تحت شدیدترین و غیرانسانی‌ترین شکنجه‌های روحی و جسمی و شدیدترین توهین‌ها از سوی بازجویان قرار می‌گیرند. میزان این شکنجه‌ها و ضرب و شتم‌های فیزیکی گاه به حدی است که دانشجویان در طول بازجوئی از حال رفته و بیهوش می‌شوند.»[6]

بازداشت سوم پس از سخنرانی در روز دانشجو ۱۶ آذر ۱۳۸۸

او به منظور سخنرانی در ۱۶ آذر ۱۳۸۸ به تهران دعوت شد.[7] او در تجمع دانشجویی روز ۱۶ آذر دانشگاه امیرکبیر که در ادامه تظاهرات‌های جنبش سبز در ایران برگزار شده بود، همراه عده‌ای از دانشجویان شرکت کرد.[8] این دانشجو که عکسش در بسیاری از تجمعات دانشجویی مخالف نظام به عنوان نماد «مقاومت جنبش دانشجویی» در میان تجمع کنندگان توزیع می‌شود،[9] در طی یک سخنرانی به نقد مسئولین رده بالای حاکمیت و از جمله آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر کنونی ایران پرداخت.

وی هنگامی که به همراه برخی دیگر از دانشجویان قصد خروج از در حافظ دانشگاه را داشت توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به شدت مورد ضرب و شتم قرار گرفت. ضرب شتم وی در خیابان به حدی شدید بود که موجب شوکه شدن عابران و رهگذران شد. مأموران پس از آن اقدام وی را به مکانی نامعلوم منتقل کردند.[10]

برادر او علی توکلی در تاریخ ۲۶ آذر ۱۳۸۸ در مصاحبه با رادیو فردا ضمن تأیید ضرب و شتم برادرش در خصوص نحوهٔ دستگیری برادرش گفت: «آن جور که شاهدان اظهار کرده‌اند و ما شنیده‌ایم گویا یک ون سفیدرنگ بدون پلاک و یک پژوی ۴۰۵ که پلاک دولتی داشته‌است آن‌ها را تعقیب می‌کنند. سر چهار راه کالج به شدت آن‌ها را می‌زنند و بعد هم با خودشان می‌برند.»[7]

مجید توکلی در ۳۰ دی ۱۳۸۸ از سوی شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب اسلامی به جرم اجتماع و تبانی علیه نظام، تبلیغ علیه نظام، توهین به رهبری و توهین به ریاست جمهوری به هشت سال و شش ماه حبس تعزیری، ۵ سال محرومیت از فعالیت سیاسی و ۵ سال ممنوعیت از خروج از کشور محکوم شد.[11]

در ۵ بهمن ۱۳۸۸ توکلی هنگامی که در سلول انفرادی نگهداری می‌شده، در اعتراض به رأی صادرشده در دادگاه اولیه، دفاعیه‌ای خطاب به قاضی دادگاه می‌نویسد و توضیحاتی دربارهٔ اتهام‌های وارد شده به خودش ارائه می‌کند. او خواستار لغو حبس در سلول انفرادی و پایان‌دادن به فشارها و دیدار با وکلایش بوده و به محرومیت خویش از داشتن وکیل اشاره کرده‌است.[12][13] خانواده مجید توکلی در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل خواهان رسیدگی سریع و اعزام بازرسان برای بررسی وضعیت او شدند.[14]

کمپین من مجید هستم
نوشتار اصلی: کمپین من مجید هستم
نمونه‌ای از تصاویر کمپین

یک روز پس از دستگیری وی خبرگزاری فارس با انتشار عکسی از مجید توکلی با چادر و مقنعه پرداخت و مدعی شد که او با لباس مبدل قصد فرار داشته‌است.[15] در کنار این عکس تصویری از ابوالحسن بنی صدر که با لباس زنانه از ایران رفته بود نیز منتشر گردید.

عده‌ای از فعالان سیاسی با اشاره به نحوه ساخت این عکس و همچنین عکس جعلی بنی صدر آن را اقدامی مضحک از سوی این خبرگزاری برای تحقیر توکلی دانستند. روزنامه آفتاب یزد هم این عکس را جعلی دانسته و پیرامون چنین اقداماتی به قوه قضائیه هشدار داده‌است.[16] برخی از فعالان سیاسی نیز احتمال می‌دهند که بازجویان برای تحقیر توکلی پس از دستگیری وی را وادار به پوشیدن لباس زنانه و عکس‌برداری از وی کرده باشند.

اما این اقدام بر خلاف تصور اولیه دستگاه‌های امنیتی منجر به به راه افتادن موجی از انتقاد به حجاب اجباری زنان و همچنین حمایت همزمان از مجید توکلی شد.

در همین ارتباط صدها نفر از مردان اقدام به پوشیدن چادر یا روسری و انتشار عکس خود در فضای مجازی کردند.[2][17]

سایت ایرانیان نیز اقدام به ایجاد بخشی برای انتشار تصاویر مردان با حجاب کرد. اقدام دستگاه‌های امنیتی و تبلیغاتی جمهوری اسلامی علیه مجید توکلی و همچنین واکنش این گروه از مردان و ایجاد کمپین مردان با حجاب، بازتاب‌های متعدد در رسانه‌های بین‌المللی نیز داشت.[18][19][20]

اعتصاب غذا

از روز یکشنبه ۲ خرداد ۱۳۸۹ (۲۳ مه۲۰۱۰) در اعتراض به وضعیتش در زندان، دست به اعتصاب غذا زده‌است. آخرین نوشته مجید توکلی با وجود همه محدودیت‌ها و مشکلات از زندان اوین به بیرون راه یافته‌است. وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران پس از اطلاع از نوشته شدن این متن اقدام به انتقال مجید توکلی به سلول انفرادی کرده‌است و حق ملاقات و تماس تلفنی از وی سلب شده‌است تا ارتباط وی با دنیای خارج از زندان قطع شود. مجید توکلی به عنوان تنها راه حل برای نجات خود از زیر فشار و شکنجه، دست به اعتصاب غذای خشک زده‌است.[21] روز ششم خرداد ۱۳۸۹ اخباری دربارهٔ خون‌ریزی معده و وخامت حال توکلی در زندان منتشر شد.[22] مادر مجید توکلی نیز در اعتراض به وضعیت مجید در زندان، اعتصاب غذا کرد[23] اما با درخواست دوستان فرزندش، به اعتصاب غذای خود پایان داد.[24] شیرین عبادی در نامه‌ای به گزارش‌گر ویژه شکنجه سازمان ملل متحد، دربارهٔ وضعیت وخیم توکلی در زندان، هشدار داد.[25]

عصر شنبه ۸ خرداد ۱۳۸۹ (۲۹ مه ۲۰۱۰) مجید توکلی از زندان اوین با خانواده‌اش تماس گرفت و از انتقال خود به بند عمومی و شکستن اعتصاب غذای خود خبر داد.[26] روز ۹ خرداد ۱۳۸۹ نامه‌ای از او خطاب به مردم منتشر شد، که در آن از حمایت‌هایی که منجر به انتقال او به بند عمومی و کاهش فشارها در زندان شده بود، تشکر کرد.[27]

نظر محمد جواد ظریف

دیوید کیز مدعی است که ظریف در پاسخ به سؤال وی مبنی بر اینکه «مجید توکلی، یکی از برجسته‌ترین فعالان دانشجویی ایران که هم‌اکنون در زندان نگهداری می‌شود، چه زمانی آزاد خواهد شد؟» تصریح کرده‌است «نام نسرین ستوده را از طریق رسانه‌ها شنیده‌ام اما مجید توکلی را اصلاً نمی‌شناسم.»[28][29] چندی بعد محمد جواد ظریف در پاسخ به یکی از کامنتهای فیس‌بوک خود مبنی بر «مجید توکلی رو شناختی دکتر یا نه هنوز؟» چنین پاسخ می‌دهد که «سلام دوست عزیز. به سبک خودتان: شما نویسنده اسرائیلی که این ادعا را مطرح کرده شناختید یا نه هنوز؟»[30][31]

دیوید کیز در مصاحبه با کامبیز حسینی در پاسخ به سؤالی که «آیا شما اسرائیلی هستید؟» گفت: «من شهروند اسرائیل هستم و در آمریکا به دنیا آمده‌ام که به نظرم جالب است، سؤال من از وزیر امور خارجه، آقای ظریف، این است: آیا این مسئله که شهروند آمریکا هستم و در لس‌آنجلس که شهری است که به مهاجرین بسیاری از ایران که از دیکتاتوری و تئوکراسی فرار کرده‌اند، پناه داده‌است، به دنیا آمده‌ام باعث می‌شود که سؤالم نادرست و نامناسب محسوب شود؟»[32]

جایزه‌ها
  • جایزه حقوق بشری هومو هومینی سال ۲۰۰۹ به همراه جنبش دانشجویی ایران و عبدالله مومنی.[33][34]
  • جایزه صلح دانشجویی در بهمن ۱۳۹۱ به مجید توکلی به پاس تلاش‌هایش در راه ارتقای صلح، دموکراسی و آزادی اهدا شد. یک روز پیش از اهدای این جایزه، اسم مجید توکلی بر سنگفرش یکی از خیابان‌های تروندهایم نروژ ثبت شد. هر دو سال نام یک دانشجو که برای آزادی و دموکراسی هزینه داده، بر این خیابان ثبت می‌شود.[35]

مرخصی پس از چهار سال

مجید توکلی فعال دانشجویی که از سال ۸۸ بدون مرخصی در زندان رجایی شهر کرج به سر برده بود، سرانجام شامگاه دوشنبه، ۲۹ مهر ۱۳۹۲ با وثیقه ۶۰۰ میلیون تومانی، به مرخصی آمد.[36]

جستارهای وابسته

منابع
  1. «گواهی اشتغال به تحصیل مجید توکلی، پاسخی به دروغپردازی فارس و ایرنا». خبرنامه امیرکبیر. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ دسامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۹ آذر ۱۳۸۸.
  2. اعتراض صدها مرد باحجاب به بازداشت توکلی بازیابی‌شده در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۹.
  3. استقبال از کمپین «مردان با حجاب (فارسی) پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک) بازیابی‌شده در ۱۴ دسامبر ۲۰۰۹.
  4. «مجید توکلی پس از ۱۱۵ روز بازداشت انفرادی آزاد شد». خبرنامه امیرکبیر. ۹ خرداد ۱۳۸۸.
  5. «الیاس حضرتی:به سابقه، برنامه و تیم کروبی رای می‌دهیم». خبرگزاری ایسنا. ۹ خرداد ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۳۰ مه ۲۰۰۹.
  6. کمیته حقوق بشر انجمن اسلامی امیرکبیر: شکنجه ۹ دانشجوی دربند پلی تکنیک نقض کرامت بشری است بازیابی‌شده در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۹.
  7. «برادر مجید توکلی: مجید ترسی از دستگیری نداشت». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۷ آذر ۱۳۸۸.
  8. «مجید توکلی عضو انجمن اسلامی پلی تکنیک بازداشت شد». پایگاه خبری تحلیلی دانشجویان دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران). ۱۶ آذر ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ دسامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۵ فوریه ۲۰۱۸.
  9. «مردمک - نسخه خطی - اعتراف‌گیری صامت؛ مجید توکلی با لباس زنانه». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ دسامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۹.
  10. ضرب و جرح شدید مجید توکلی هنگام بازداشت و گزارشات جعلی رسانه‌های دولتی، مجموعه فعالان حقوق بشر بازیابی‌شده در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۹.
  11. مجید توکلی به ۱۰۲ ماه زندان محکوم شد رادیو فردا
  12. «دفاعیه مجید توکلی خطاب به ریاست دادگاه‌های تجدیدنظر استان تهران». دانشجو نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ مه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۳ مه ۲۰۱۰.
  13. «مجید توکلی در اعتصاب؛ «حتی به وکیل مجید هم اجازه ملاقات نمی‌دهند»». رادیو فردا. ۲۷ مه ۲۰۱۰.
  14. «دادخواهی خانواده مجید توکلی از دبیرکل سازمان ملل»». ندای سبز آزادی. ۲۹ مه ۲۰۱۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ دسامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۹ مه ۲۰۱۰.
  15. استقبال از کمپین «مردان با حجاب»
  16. «سایت خبری تحلیلی کلمه» Blog Archive» سرمقاله آفتاب یزد در خصوص مجید توکلی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ دسامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۳ دسامبر ۲۰۰۹.
  17. «مجید توکلی عضو انجمن اسلامی پلی تکنیک بازداشت شد». خبرنامه امیر کبیر. ۱۶ آذر ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ دسامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۸ دسامبر ۲۰۰۹.
  18. Iran regime depicts male student in chador as shaming tactic Retrieved on 2009-12-11.
  19. Veil Campaign Retrieved on 2009-12-11.
  20. استادان مرد دانشگاه هم به کمپین «مردان باحجاب» پیوستند بازیابی‌شده در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۹.
  21. «برای تغییر، مقاله منتشرنشده مجید توکلی از زندان، دانشجونیوز». گویا. ۲۷ مه ۲۰۱۰.
  22. «علی توکلی: مجید دچار خون‌ریزی معده شده و هر لحظه ممکن است اتفاقی بی افتد». دانشجو نیوز. ۲۷ مه ۲۰۱۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ مه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۷ مه ۲۰۱۰.
  23. «مادر توکلی: انتظار آزادی مجید را می‌کشیدم نه بازگشت او به انفرادی». رادیو فردا. ۲۷ مه ۲۰۱۰.
  24. «با درخواست دوستان مجید توکلی، مادرش اعتصاب غذای خود را شکست». جرس. ۲۷ مه ۲۰۱۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۷ مه ۲۰۱۰.
  25. «نامه سرگشاده شیرین عبادی به گزارشگر ویژه شکنجه سازمان ملل متحد پیرامون وضعیت مجید توکلی». دانشجو نیوز. ۲۷ مه ۲۰۱۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژوئن ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۷ مه ۲۰۱۰.
  26. «مجید توکلی اعتصاب غذایش را شکست». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۹ مه ۲۰۱۰.
  27. «ارادهٔ مردم سرزمینم پیروزی آفرید/ نامهٔ مجید توکلی از زندان اوین». هرانا. ۱۱ خرداد ۱۳۸۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱ ژوئن ۲۰۱۰.
  28. ««جواد ظریف: مجید توکلی را نمی‌شناسم»». دانشجو نیوز. 19 مهر 1391. بایگانی‌شده از اصلی در 12 اكتبر 2014. دریافت‌شده در 8 فوریه 2015. تاریخ وارد شده در |archivedate= را بررسی کنید (کمک)
  29. «Iran's Foreign Minister Loves Facebook Despite Banning It at Home». دیلی بیست. ۱۸ مهر ۱۳۹۱.
  30. «گزارش المانیتور از 3 کامنت پرحاشیه در صفحه فیسبوک ظریف/ زندانیان سیاسی، مشکلات اقتصادی و انرژی هسته‌ای محور درد و دل جوانان با وزیرامورخارجه». نامه نیوز. ۲۹ مهر ۱۳۹۱.
  31. «Foreign Minister Connects With Iran Youth on Facebook». المانیتور. ۲۹ مهر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ فوریه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۸ فوریه ۲۰۱۵.
  32. «مصاحبه دیوید کیز با کامبیز حسینی». پلتیک در یوتیوب. مهر ۱۳۹۱.
  33. «جنبش دانشجویی ایران، برنده جایزه حقوق بشری هومو هومینی». رادیو فردا. رادیو فردا. دریافت‌شده در ۱ آوریل ۲۰۲۱.
  34. [جنبش دانشجویی ایران برنده جایزه حقوق بشر جمهوری چک شد «جنبش دانشجویی ایران برنده جایزه حقوق بشر جمهوری چک شد»] مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک). بی‌بی‌سی فارسی. بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۱ آوریل ۲۰۲۱.
  35. «جایزه دانشجویی صلح امسال به مجید توکلی اعطا شد». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۷ بهمن ۱۳۹۱.
  36. «مجید توکلی پس از چهار سال به مرخصی آمد». رادیو فردا. ۲۹ مهر ۱۳۹۲.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.