پرونده نشریه‌های جعلی دانشگاه امیرکبیر

اندکی پس از اعتراض دانشجویان به حضور و سخنرانی محمود احمدی نژاد در دانشگاه امیر کبیر و سپس اعلام انحلال انجمن اسلامی دانشگاه صنعتی امیر کبیر، توسط رئیس این دانشگاه و تخریب ساختمان آن،[1] دهم اردیبهشت ۱۳۸۶ نشریات دانشجویی سر خط به مدیر مسئولی مجید شیخ‌پور، سحر به مدیر مسئولی احمد قصابان، ریوار به مدیر مسئولی پویان محمودیان و آتیه به مدیر مسئولی مقداد خلیل‌پور در سطح دانشگاه پخش شد که در آن کاریکاتور علی خامنه‌ای چاپ و از وی انتقاد شده بود.[2][3][4]

واکنش‌ها و پی‌آمدها

در پی این حادثه دانشجویان بسیجی دانشگاه صنعتی امیرکبیر و همچنین بسیجانی که از سایر دانشگاه‌ها حضور یافته بودند، در اعتراض به چاپ آنچه «مطالب توهین‌آمیز» در چند نشریه دانشجویی خواندند، با اعلام عزای عمومی دست به تحصن زدند. به ادعای بسیجیان دانشجویان از خارج دانشگاه برای انتشار مطالب دستور گرفته بودند. بسیج دانشگاه امیر کبیر همچنین به شکایت از دانشجویان پرداخت.[5][6][7][8]

در پی آن اعضای انجمن اسلامی نیز در مقابل بسیجیان و به مخالفت با ایشان دست به تحصن می‌زنند. انجمن اسلامی دانشگاه و گردانندگان نشریات دانشجویی، نشریاتی که حاوی این مقالات و کاریکاتورها بوده را جعلی خواندند. آن‌ها انتشار نشریات «جعلی» را اقدامی برای جلوگیری از انتشار نشریات دانشجویی و ابزار تازه‌ای در سرکوب آزادی بیان خواندند. مطالب و کاریکاتورهایی که مورد اعتراض قرار گرفت روی برگه‌هایی با نشان چهار نشریه دانشجویی سحر، ریوار، آتیه و سرخط چاپ شد، اما مدیریت امور فرهنگی دانشگاه امیرکبیر دستور لغو مجوز همه نشریات داخلی این دانشگاه را صادر کرد. درگیری و اعتراض در دانشگاه امیر کبیر از سوی دانشجویان بسیجی و اعضای انجمن اسلامی طی روزهای بعد نیز ادامه یافت.[9]

رهایی رئیس دانشگاه امیر کبیر ضمن متهم کردن دانشجویان پیرامون انتشار نشریات جعلی، برخی از اعضای عضو انجمن اسلامی دانشگاه امیرکبیر را ممنوع الورود کرد و انتشار تمام نشریات در دانشگاه را ممنوع کرد. دانشجویان با تجمعات مختلف در دانشگاه به این اقدام اعتراض کرده و کلاسهای درس وی را تعطیل کردند.[10][11] مقامات وزارت علوم و مدیران دانشگاه امیر کبیر معتقد به دست داشتن دانشجویان در انتشار نشریات بودند.[12]

برخوردها با دانشجویان

دستگاه اطلاعاتی و نیروی انتظامی بلافاصله چند تن از دانشجویان را بازداشت کردند. وزارت علوم نیز به احضار و صدور محکومیت‌های تحصیلی برای نزدیک به یکصد نفر از دانشجویان پرداخت. تماس با خانواده دانشجویان و تهدید آنان به جلوگیری از فعالیت سیاسی فرزندانشان از دیگر اقدامات وزارت علوم بود. همچنین حراست دانشگاه همکاری کامل را با دادگاه انقلاب جهت دستگیری دانشجویان انجام می‌دهد. حراست دانشگاه برای دانشجویان احضاریه صادر کرده، و پس از خروج دانشجویان از خوابگاه جهت مراجعه به حراست توسط نیروهای دادگاه انقلاب و حراست مورد ضرب و شتم قرار گرفته و بازداشت می‌شوند. همچنین منزل اقوام دانشجویان نیز برای دستگیری آنان مورد جستجو قرار می‌گیرد. انتظامات دانشگاه، ضمن ممانعت از ورود برخی دانشجویان (بدستور رهایی رئیس دانشگاه) اقدام به برخورد فیزیکی با آنان در داخل و خارج از دانشگاه کرد و هم‌زمان طی هماهنگی انجام شده کلانتری ۱۰۷ فلسطین، دانشجویان را از شکایت منع می‌کند.[13][14][15] عباس حکیم‌زاده، آرمان صداقتی، علی صابری از اولین دستگیر شدگان بودند. عباس حکیم‌زاده که پیشتر، تحت عمل جراحی ستون فقرات قرار گرفته بود، طی نامه‌ای پیش از بازداشت خود با اشاره به فشارهای وارده از سوی نیروهای امنیتی و حراست دانشگاه، پیشاپیش هرگونه اعترافی که توسط مقامات پس از بازداشت وی منتشر شود را فاقد اعتبار دانست.[16][17][18][19][20][21][22][23][24][25] در اعتراض به این وضعیت در دانشگاه امیر کبیر اعتصاب غذا و اعتراضات متعددی صورت گرفت. به گفته دانشجویان رئیس دانشگاه قصد ایجاد جو رعب و حشت در دانشگاه را داشته‌است.[26][27] قوه قضائیه نیز از بازداشت چند نفر در این ارتباط خبر داد. سخنگوی قوه قضائیه تعداد بازداشت‌شدگان را چهار یا پنج نفر اعلام کرد و گفت که هیچیک از آن‌ها دانشجو نیستند.[28]

علی‌رغم اظهار قوه قضائیه مبنی بر دانشجو نبودن بازداشت‌شدگان، روابط عمومی وزارت اطلاعات اعلام کرد که متهمان از دست اندرکاران و تهیه‌کنندگان مطالب این نشریات بوده و به اقدام خود اعتراف کرده‌اند. در نهایت در ۲۰ مه ۲۰۰۷ قاضی حداد معاون امنیت دادسرای عمومی و انقلاب تهران بازداشت آن‌ها را تائید کرد و گفت مدیران مسئول این نشریات در بند ۲۰۹ زندان اوین به سر می‌برند.[29]

قاضی حداد احسان منصوری را حلقه مفقوده پرونده نامید و گفت که با دستگیری وی بسیاری مسایل در این باره روشن خواهد شد. وی گفت: «این افراد با رد اتهامات خود مدعی هستند که کسان دیگری به نام این مدیران مسئول نشریات دانشجویی اقدام به انتشار مطالب در نشریات کرده‌اند ولی ما اعتقاد داریم که این کار قطعاً توسط مدیران مسئول نشریات صورت گرفته‌است.» وی برای چندمین بار وعده داد که عامل اصلی انتشار نشریات را طی یک هفته آتی اعلام خواهد کرد. اظهارات و وعده‌های چند باره وی از سوی دانشجویان نشانی از شکنجه دانشجویان برای گرفتن اعتراف تعبیر شد.[30][31][32] دانشجویان بسیجی با حمایت رئیس دانشگاه طی روزهای بعد نیز به تجمعات اعتراضی خود ادامه دادند. بازداشت دانشجویان با اعتراض نهادهای حقوق بشر و فعالان سیاسی داخلی و خارجی و دانشجویان روبرو شد. سازمان دیده بان حقوق بشر طی بیانیه‌ای خواهان آزادی مقداد خلیل‌پور، مجید توکلی، احسان منصوری، پویان محمودیان، مجید شیخ‌پور، احمد قصابان، علی صابری، بابک زمانیان و عباس حکیم‌زاده، ۹ دانشجوی دانشگاه امیرکبیر تهران شد.[33]

چهار نفر از دانشجویان ۲۰ مرداد آزاد شدند و چگونگی فشار و شکنجه در بند ۲۰۹ اوین را افشا کردند، اما احسان منصوری، احمد قصابان و مجید توکلی محاکمه شدند و تا حدود یکسال بعد در زندان ماندند.[34]


محمد علی دادخواه وکالت دانشجویان دستگیر شده را بر عهده داشت.[35] دانشجویان نیز متقابلا از عوامل بسیج به اتهام جعل نشریات دانشجویی شکایت کردند.[36]


شکنجه دانشجویان

وزارت اطلاعات ده روز پس از دستگیری دانشجویان در بیانیه‌ای که از سوی خبرگزاری فارس مخابره و سپس به صورت ویژه در صداو سیما پخش شد، مدعی شد که دانشجویان دستگیر شده به انتشار نشریات مذکور اعتراف کرده‌اند، ادعایی که همواره از سوی دانشجویان تکذیب شد. همچنین چند تن از کارکنان یکی از مراکز تایپ و تکثیر (که پیش از این نشریات دانشجویی را چاپ می‌کردند و در جریان این پرونده دستگیر شدند) تحت فشار قرار گرفتند تا برای آزاد شدن، علیه مدیران مسئول نشریات دانشجویی شهادت دهند. ریاست دانشگاه امیر کبیر (علیرضا رهایی) نیز از دانشجویان بسیجی درخواست کرد تا با منتشر کردن بیانیه، خواستار محاکمه هر چه سریعتر دانشجویان توسط قوه قضائیه شوند.[37][38][39]

به دانشجویان گفته شده بود که باید از محمود احمدی نژاد عذر خواهی کنند.[40] در شرایطی که سه دانشجو همچنان در بازداشت بودند (احمد قصابان، مجید توکلی و احسان منصوری) دیگر دانشجویان آزاد شده و خانواده‌هایشان توسط بازجویان وزارت اطلاعات و علیرضا رهایی رئیس دانشگاه پلی تکنیک، تهدید می‌شدند که سکوت کرده و مانع از فعالیت ایشان شوند.[41][42]

خانواده سه دانشجوی دربند، در نامه‌ای به رئیس قوه قضائیه برخی شکنجه‌های صورت گرفته را شرح دادند:

  • بازجویی طولانی مدت (۲۴ ساعت مداوم) توسط یک تیم ۷ نفره و نیز بازجویی‌های گاه و بیگاه شامل نیمه‌های شب
  • فرستادن دانشجویان به سلول افراد خطرناک (دستگیر شدگان سازمان القاعده)
  • ضرب و شتم شدید توسط هفت بازجو به صورت هم‌زمان که به بیهوشی و انتقال فرزندانمان به بهداری بند ۲۰۹ منجر شده‌است.
  • نگهداری در سلول‌هایی با اندازه‌های کوچک به‌طوری‌که امکان راه رفتن دراز کردن پا در آن نبوده‌است.
  • خواباندن دانشجویان روی زمین و اذیت و آزار توسط تیم هفت نفره باز جویی از جمله فشار بر سر و صورت با پا، ایستادن روی پاها و کمر و نشستن روی پشت و کمر.
  • ندادن غذا به مدت ۴۸ ساعت...

بخشی‌هایی از نامه خانواده دانشجویان به رئیس قوه قضائیه که ابتدا منتشر نشده بود توسط رسانه‌های دانشجویی منتشر گردید

... دانشجویان بازداشت شده مورد انواع و اقسام آزارهای جنسی قرار گرفته‌اند. بازجوهای وزارت اطلاعات در طول مدت بازجویی، دانشجویان را به شیوه‌های مختلف مورد اذیت و آزارهای جنسی قرار می‌دادند. به عنوان نمونه دانشجویان را به پشت روی زمین می‌خواباندند و لباس هایشان را از تنشان خارج کرده و به شیوه‌های مختلف مانند بطری نوشابه، تخم مرغ داغ و… آن‌ها را مورد تهدید قرار می‌دادند (شکنجه جنسی در دیدارهای دانشجویان با مقامات قضایی مجدداً مطرح نشد) شدت ضرب و شتم و شکنجه‌های روحی روانی دانشجویان به حدی بوده که صدای گریه و ناله‌های ایشان از اتاق‌های بازجویی و سلول‌های انفرادی به گوش دوستانشان که در اتاق‌های بازجویی یا سلول‌های مجاور قرار داشتند می‌رسیده‌است. بازجویی گاهی به بیش از ۱۲ ساعت می‌رسیده و دانشجویان در تمام طول این مدت اجازه صرف غذا یا نوشیدن آب نداشتند. مگر در مواردی که دانشجویان زیر شکنجه‌های طاقت فرسا بیهوش می‌شدند که بازجوها به کمک بهیاران بند ۲۰۹ اوین در حدی که دانشجویان دوباره به هوش بیایند به ایشان آب می‌دادند. همچنین در طول مدت بازجویی به دانشجویان اجازه رفتن به دستشویی نیز داده نمی‌شده به حدی که این دانشجویان در چند مورد کنترل خود را از دست داده و به همین خاطر به شدت از سوی بازجویان مورد ضرب و شتم قرار گرفتند. شدت ضرب و شتم دانشجویان به حدی بوده که گاه لباس‌های دانشجویان در حین بازجویی پاره می‌شده‌است. بازجوها در عین این که دانشجویان را مجبور به انجام طاقت فرسا مانند خم شدن و گرفتن مچ پاها می‌کردند، چند نفری روی کمر دانشجو سوار می‌شدند. همچنین در مواردی که دانشجویان در اثر ایستادن‌های طولانی مدت کنترل خود را از دست داده و به روی زمین سقوط می‌کردند، بازجوها با گرفتن موها و بلند کردن ایشان، آن‌ها را مجبور می‌کردند دوباره سر پا بایستند. از جمله آزارهای روحی روانی دانشجویان این بوده که در مواردی ایشان را به بند اعضای گروه تروریستی القاعده منتقل نموده‌اند. تیم بازجویی تلاش زیادی جهت گرفتن اعتراف دروغ مبنی بر انتشار نشریات جعلی توسط دانشجویان بازداشت شده و همچنین ارتباط دادن این غائله با احزاب اصلاح طلبی مانند حزب کارگزاران و سازمان مجاهدین انقلاب داشته‌اند. علاوه بر این بازجویان تلاش وافری جهت ارتباط دادن غائله نشریات با انقلاب‌های مخملین داشته‌اند.[43][44]

افشای شکنجه‌ها و پیگیری وضعیت دانشجویان منجر به وخیم تر شدن وضعیت آنان و افزایش فشارها توسط قاضی مرتضوی شد.[45]

پدر احسان منصوری پیرامون دیداری که با سعید مرتضوی دادستان تهران داشته‌اند گفت:

ایشان در طول دیدار با ما به صورت مداوم در حال توهین و تهدید ما بود. از در که وارد شدیم ایشان به چادر همسر بنده و مادر احمد قصابان اشاره کرد و گفت مگر شما مسلمانید که حجاب دارید؟! از نظر من شما کافرید. ایشان به ما گفتند شما که می‌گویید بچه‌هایتان شکنجه جنسی شده‌اند، اصلا می‌دانید شکنجه جنسی یعنی چه؟ سپس آقای مرتضوی شروع کردند در حضور همسران ما برداشت خودشان را از شکنجه جنسی در مورد زن و مرد توضیح دادن و بعد از ما پرسیدند حالا بگویید ببینم بچه‌هایتان شکنجه جنسی شده‌اند یا نه؟! چنان که من حتی از فکر کردن به حرف‌های آقای مرتضوی شرم دارم ولی برای دفاع از فرزندم حاضرم جمله به جمله سخنان ایشان را خدمتتان عرض کنم... ما به آقای مرتضوی گفتیم ما برای حل این مشکل با آقای جمشیدی، سخنگوی قوه قضاییه هم دیدار داشتیم که آقای مرتضوی در جواب گفتند جمشیدی دیگر کیست؟! برای این موضوع باید با من صحبت کنید. شیر این پرونده دست من است، بخواهم بازش می‌کنم، نخواهم می‌بندمش. تا الان یک خط متوسط روی پرونده این دانشجویان کشیده بودم. اگر بخواهم، آن‌ها را طوری ادب می‌کنم که تا هفت پشتتان بسوزید. مرتضوی به ما گفت نشریات کار همین سه نفر بوده و تا ندامتنامه ننویسند آزادشان نمی‌کنم. ایشان گفتند ظاهراً نه بچه‌هایتان ادب شده‌اند و نه خودتان و من می‌خواهم هم آن‌ها را ادب کنم و هم شما را. الان هم آن‌ها را به سلول انفرادی منتقل کرده‌ام و دیگر تا ادب نشوید نه از تلفن خبری هست و نه از ملاقات.[46][47]

قاضی مرتضوی به خانواده دانشجویان گفته بود با وجود آنکه پرونده را نخوانده اما یقین دارد انتشار نشریات کار دانشجویان دربند بوده‌است.[48] و تا ندامتنامه ننویسند از آزادی خبری نیست.[49] ضرب و شتم دانشجویان در زندان و انتقال آنان به زندان رجایی‌شهر محل نگهداری معتادان، قاچاقچیان مواد مخدر و مجرمین خطرناک از دیگر فشارهایی بود که در دوران بازداشت بر آنان وارد گردید.[50][51][52]

علیرضا رهایی رئیس دانشگاه امیرکبیر پس از انتشار اخبار شکنجه دانشجویان در مصاحبه‌ای گفت که خواستار آزادی دانشجویان است. در حالیکه حراست دانشگاه با تأیید وی همکاری کامل با دادگاه انقلاب و وزارت اطلاعات در جریان دستگیری دانشجویان داشت.[53] همزمان سایت اتحادیه انجمن‌های اسلامی مستقل که از تشکل‌های منتسب به جناح راست به‌شمار می‌رود گزارشی تحت عنوان «افشای پرونده امیرکبیر»منتشر ساخت.[54]

چهار دانشجویی که پس از دوماه آزاد شده بودند توانستند با مراجعه به قوه قضائیه اقدام به تنظیم شکایت علیه کارکنان وزارت اطلاعات نمایند، اما علیرغم توصیه رییس قوه قضائیه و وعده رییس دادگستری تهران نتیجهٔ رسیدگی به این شکایت منتشر نشد.[55][56] فراکسیون اقلیت مجلس نیز پیرامون برخورد با دانشجویان به وزیر علوم تذکر داد.[57]

انجمن اسلامی دانشگاه امیر کبیر در بیانیه‌ای تأکید کرد که اجازه نخواهد داد خواب بازگشت کشور به دهه شصت تعبیر شود.[58] اعمال شکنجه‌های شدید بر روی سایر دانشجویان در ماه‌های بعد در بند ۲۰۹ زندان اوین (زیر نظر وزارت اطلاعات) نیز گزارش شد، از جمله بر روی دانشجویان «آزادیخواه و برابری طلب».[59][60]

برخی مراجع تقلید در پاسخ به استفتایی که از سوی خانواده دانشجویان زندانی صورت گرفت، اعتراف‌گیری تحت شکنجه را حرام و فاقد اعتبار دانستند.[61]

محاکمه دانشجویان

در ابتدا، سه دانشجوی دانشگاه امیرکبیر به اتهام تبلیغ علیه نظام و توهین به رهبری در دادگاه انقلاب به صورت غیر علنی[62] محاکمه شده و احکام آن‌ها در تاریخ سه شنبه ۱۶ اکتبر ۲۰۰۷ به شرح ذیل به ایشان ابلاغ می‌گردد:

  • مجید توکلی به اتهام تبلیغ علیه نظام به یک سال و به اتهام توهین به رهبری به ۲ سال حبس تعزیری،
  • احمد قصابان به اتهام تبلیغ علیه نظام به یک سال و به اتهام توهین به رهبری به یک سال و نیم حبس تعزیری و
  • احسان منصوری به اتهام تبلیغ علیه نظام به شش ماه و به اتهام توهین به رهبری به یک سال و نیم حبس تعزیری

همچنین دادگاه انقلاب در خصوص اتهامات توهین به مقدسات و توهین به مراجع تقلید از خود سلب صلاحیت کرد و پرونده این سه دانشجو را در این خصوص به دادگاه عمومی ارجاع داد.[63] صدور این احکام در حالی صورت گرفت که خانواده این سه دانشجو در نامه‌ای سرگشاده‌ای خطاب به هاشمی شاهرودی، رئیس قوه قضائیه ایران، از شکنجه فرزندانشان خبر دادند و به گفته محمدعلی دادخواه، وکیل دانشجویان، قاضی دادگاه حکم خود را بر اساس اعترافات این سه دانشجو در دوره بازداشتشان (در زمانی که به زعم خانواده ایشان تحت شکنجه قرار داشتند) صادر کرد.[64] مدتی بعد دادخواه از آسیب‌دیدگی فک مجید توکلی در زندان در اثر ضرب و شتم خبر داد.[65]

در ادامه دادگاه تجدیدنظر نیز احکام این سه دانشجو را با کاهشی جزئی، تأیید کرد. علیرضا جمشیدی سخنگوی قوه قضائیه احکام مجید توکلی، احمد قصابان، و احسان منصوری را به ترتیب ۳۰ ماه حبس، ۲۶ ماه حبس و ۲۲ ماه حبس اعلام کرد.[66] اما چندی بعد در ۱۹ دسامبر همان سال دادگاه عمومی این سه دانشجو را از اتهام توهین به مقدسات، توهین به حرم اهل بیت، توهین به مراجع، توهین به مردم شهرستان قم و شهر قم تبرئه کرد. اما دادگاه از آن جا که این دانشجویان در زمان دستگیری نیروهای بسیج دانشگاه را مسئول انتشار این نشریات دانستند، هر کدام از ایشان را به اتهام نشر اکاذیب به ۴ ماه حبس محکوم کرد.[67] در نهایت در ۱۴ اوت ۲۰۰۸ این سه دانشجو به صورت مشروط آزاد شدند.[68][69] اغلب مستندات مورد ادعای وزارت اطلاعات و دادستان تهران (قاضی مرتضوی) توسط دادگاه رد شد.[70] همچنین حکم زندان مورد اعتراض انجمن‌های اسلامی ۳۰ دانشگاه و آیت‌الله حسینعلی منتظری قرار گرفت.[71]

دانشجویان همچنین به دلیل متهم کردن بسیج به طراحی نشریات جعلی و توزیع آن محاکمه و به زندان محکوم شدند، علیرغم آنکه پس از تبرئه آنان هیچ‌یک از افراد و مقاماتیکه نشریات جعلی را به ایشان نسبت داده بودند تحت پیگرد قرار نگرفتند.[72][73][74][75][76]

رییس شاخه دانشجویی حزب مشارکت نیز خواستار شناسایی و دستگیری عوامل طراحی نشریات جعلی شد.[77]

خط سیاه

وزارت اطلاعات اندکی پیش از آزادی دانشجویان پس از طی مدت زندان فیلمی با عنوان «خط سیاه» منتشر ساخت. در این فیلم صحنه‌هایی از اعتراضات دانشجویی در دانشگاه امیر کبیر با اعترافات دانشجویان میکس و منتشر گردید. دادستانی و وزارت اطلاعات قصد انتشار این فیلم را از روزهای اول دستگیری دانشجویان داشتند، اما ظاهر بسیار آشفته دانشجویان که حاکی از شکنجه‌های مدام بوده و اعتبار فیلم را زیر سؤال می‌برد، آنان را منصرف ساخته بود.[78]

برخی از نیروهای اصولگرا خواستار کنترل بیشتر بر نشریات دانشجویی شدند.[79]

رسانه‌ها

رسانه‌هایی که به انعکاس اخبار برخورد با دانشجویان پرداختند در مقاطع مختلف با برخوردهای دولت و دستگاه قضایی مواجه شدند. از جمله شکایت رهایی از روزنامه اعتماد و فشار وزارت علوم و دستگاه قضایی علیه خبرگزاری کار ایران (ایلنا) که نهایتاً موجب توقیف آن برای یکسال شد. همچنین سعید مرتضوی پس از انتشار اخبار شکنجه دانشجویان، رسانه‌ها را از انعکاس هرگونه خبری پیرامون این پرونده منع کرد.[80][81]

بازتاب جهانی

بسیاری از رسانه‌های جهانی برخورد با دانشجویان و مطالب منتشره پیرامون شکنجه آنان را بازتاب دادند.[82][83][84][85][86]


دیده بان حقوق بشر نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد:

بازداشت طولانی مدت این دانشجویان، به‌خصوص در شرایط سلول انفرادی که در برخی موارد، افزون بر پنجاه روز است، شائبه به خطر افتادن سلامت روانی آن‌ها را جدی می‌سازد و همچنین نگرانی از شکنجه را افزایش می‌دهد. این دانشجویان در تمام دوران بازداشت، از حق دسترسی به خانواده‌ها و وکلای خود محروم بوده‌اند... کلیه نشریات دانشجویی دانشگاه امیرکبیر توقیف شده‌اند و شماری از دانشجویان نیز از ورود به دانشگاه منع شده‌اند. حدود ۸۰ نفر به کمیتهٔ انضباطی احضار شده و برای حدود ۱۵ نفر احکام تعلیق از تحصیل صادر شده‌است. درست در زمانی که بدنهٔ دانشجویی آماده برگزاری انتخابات انجمن اسلامی دانشجویان می‌شد، مأموران وزارت اطلاعات، در حد فاصل ۱۲ اردیبهشت تا ۱۴ خرداد، هشت دانشجو را بازداشت و روانه زندان کردند. مقامات ایران از سست‌ترین استدلال‌ها برای بازداشت روزنامه‌نگاران و فعالان دانشجویی استفاده کرده‌اند. سازمان دیده‌بان حقوق بشر"، بیش از ده‌ها مصاحبه با دانشجویان زندانی سابق انجام داده‌است که همگی شهادت داده‌اند که از همان ابتدا از سوی بازجویان مورد بدرفتاری فیزیکی قرار گرفته‌اند تا اعترافات دروغین و خلاف واقع بیان کنند.[87][88]

تهدیدهای دولت علیه دانشجویان

برخی دانشجویان و تحلیلگران، پرونده نشریات دانشگاه امیر کبیر را توطئه دولت احمدی نژاد برای سرکوب انجمن اسلامی دانشگاه امیر کبیر و دفتر تحکیم وحدت به دلیل نقد عملکرد وی می‌دانند.[89] با این حال، دلیل موثق و سندی دال بر تائید این نظر از سوی آن‌ها ارائه نشد.

حضور احمدی نژاد و سخنرانی او در دانشگاه امیر کبیر با انتقادات گسترده انحمن اسلامی این دانشگاه مواجه شد.

دو سه روز بعد از این که احمد را دستگیر کردند، آقایی به من زنگ زد و با لحن بد و توهین‌آمیزی گفت می‌دانی بچه ات چه کار کرده؟ که من گفتم، بچه من کاری نکرده. او گفت بچه ات را در تهران رها کردی هر غلطی خواسته کرده، به آقای احمدی نژاد توهین کرده و...[90]

[91]

محسنی اژه‌ای وزیر اطلاعات پس از اعتراضات دانشجویان به حضور احمدی نژاد در دانشگاه امیر کبیر گفته بودکه دانشجویان را به صلابه می‌کشد.[92]

  • روزنامه کیهان در ابتدای دستگیری دانشجویان با انتشار مقاله‌ای عنوان داشت که بابک زمانیان (مسئول روابط عمومی انجمن اسلامی) اعتراف به ارتباط با سازمان مجاهدین خلق، مؤسسه هلندی هیفوس (که کیهان مدعی شد توسط فرزند دیک چنی اداره می‌شود) کرده‌است. گرچه دادستان هم مطالب ادعایی کیهان را تأیید و مطرح نکرد، اما کیهان جهت درج این مطالب تحت پیگرد قرار نگرفت.[93]
  • انجمن اسلامی دانشجویان دانشکده علوم قضایی وابسته به قوه قضائیه در بیانیه‌ای خواستار برخورد دادستان با دانشجویان شد و تهدید کرد در صورت عدم برخورد راساً اقدام خواهند کرد.[94]

دیگر واکنش‌ها

سید احمد خاتمی امام جمعه موقت تهران طی سخنانی دانشجویان را عامل توهین به مقدسات نامید و آنانرا مرتبط با هاشم آقاجری و اصلاح طلبان دانست.[95]

جستارهای وابسته

منابع

  1. «دانشگاه زنده‌است». روزآنلاین. ۲۸ اسفند ۱۳۸۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ ژوئن ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۵ نوامبر ۲۰۰۸.
  2. ممانعت قاضی حداد از ملاقات دانشجویان بازداشتی با وکیل مدافع بایگانی‌شده در ۱۶ مه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine(خبرنامه امیر کبیر، ۹ تیر ۱۳۸۶)
  3. «انتشار مطالب موهن با لوگوی نشریات منتقد، جو دانشگاه امیرکبیر را ناآرام کرد». خبرگزاری ایلنا. ۱۰ اردیبهشت ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ سپتامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۵ نوامبر ۲۰۰۸.
  4. «روزشمار غائله جعل نشریات دانشجویی دانشگاه امیرکبیر از یک سال پیش تاکنون»، خبرنامه امیر کبیر، ۱۹ فروردین ۱۳۸۷ بازیابی‌شده در ۱۳ مارس ۲۰۰۹.
  5. تحصن دانشجویان بسیجی در دانشگاه امیرکبیر، بی‌بی‌سی فارسی
  6. «زندانیان دانشگاه امیرکبیر به هشت تن رسیدند». رادیو زمانه. ۱۸ خرداد ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ دسامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۸.
  7. «معاون سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه تهران:جریانات معاند و معارض از بیرون از دانشگاه هدایت می‌شوند». خبرگزاری فارس. ۱۱ اردیبهشت ۱۳۸۶.
  8. «شکایت بسیج دانشجویی از مدیران مسئول نشریات توهین‌کننده به مقدسات». خبرگزاری فارس. ۱۴ اردیبهشت ۱۳۸۶.
  9. «با لوگوی نشریات انجمن اسلامی کاریکاتور خامنه‌ای را چاپ کرده‌اند». ایران امروز.
  10. «رهایی رییس دانشگاه امیر کبیر از پنجره کلاس گریخت». خبرگزاری ایلنا. ۱۵ اردیبهشت ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ سپتامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۵ نوامبر ۲۰۰۸.
  11. «مدیریت دانشگاه امیرکبیر:جمعی اندک پیاده‌نظام توطئه‌ای شوم شده‌است». خبرگزاری فارس. ۱۶ اردیبهشت ۱۳۸۶.
  12. «معاون وزیر علوم: مسئولین نشریات دانشجویی دروغ می‌گویند، کار دانشجویان معترض به احمدی نژاد». گویا نیوز به نقل از خبر نامه امیر کبیر. ۱۴ اردیبهشت ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۵ نوامبر ۲۰۰۸.
  13. «در نامه‌ای به فرمانده بازرسی کل نیروی انتظامی؛ دانشجویان دانشگاه امیرکبیر خواستار رسیدگی به پرونده دانشجویان مضروب این دانشگاه شدند». خبرگزاری ایلنا. ۳۱ اردیبهشت ۱۳۸۶.
  14. «دو دانشجوی امیرکبیر مورد ضرب و شتم انتظامات دانشگاه قرار گرفتند». خبرگزاری ایلنا. ۲۹ اردیبهشت ۱۳۸۶.
  15. «کروبی در دیدار اعضای انجمن اسلامی دانشگاه امیرکبیر؛ برخوردها با دانشجویان رنج‌آور است». روزنامه شرق. ۵ خرداد ۱۳۸۶.
  16. «نامه‌ای پیش از دستگیری». روزآنلاین به نقل از ادوار نیوز. ۲۷ خرداد ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ دسامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۸.
  17. «خانواده یک دانشجوی پلی‌تکنیک از وضعیت نامشخص فرزندشان ایراز نگرانی کردند». خبرگزاری ایلنا. ۴ خرداد ۱۳۸۶.
  18. «دبیر سابق انجمن اسلامی منتخب دانشجویان دانشگاه امیر کبیر بازداشت شد». خبرگزاری ایلنا. ۱۷ خرداد ۱۳۸۶.
  19. «کمیته انضباطی دانشگاه امیر کبیر برای ۱۷ دانشجوی این دانشگاه حکم انضباطی صادر کرد». خبرگزاری ایلنا. ۱۵ خرداد ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ فوریه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۵ نوامبر ۲۰۰۸.
  20. «۴۰ نفر از دانشجویان دانشگاه امیرکبیر به کمیته انضباطی فراخوانده شدند، یک دانشجوی دانشگاه امیرکبیر یک ترم از تحصیل تعلیق شد». خبرگزاری ایلنا. ۲۳ اردیبهشت ۱۳۸۶.
  21. «با حضور در دفتر آیت‌الله صانعی در مشهد؛ انجمن اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد خواستار مساعدت آیت‌الله صانعی برای آزادی دانشجویان شدند». خبرگزاری ایلنا. ۲۰ خرداد ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ فوریه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۵ نوامبر ۲۰۰۸.
  22. «دستگیری دانشجویان ادامه دارد». صدای آلمان.
  23. «یورش نیروهای امنیتی به منزل احسان منصوری برای دستگیری وی ناموفق ماند». خبرنامه امیرکبیر. ۲۸ اردیبهشت ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ اوت ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۸.
  24. «دومین یورش نیروهای امنیتی طی هفته اخیر به منزل اقوام احسان منصوری برای دستگیری این فعال دانشجویی». خبرنامه امیرکبیر. ۲ خرداد ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ اکتبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۸.
  25. «در بیانیه‌های جداگانه دفتر تحکیم وحدت و انجمن‌های امیرکبیر و علامه مطرح شد:انتقاد از فشار بر دانشجویان». روزنامه شرق. ۳۰ اردیبهشت ۱۳۸۶.
  26. «در اعتراض به ادامه بازداشت دانشجویان؛ دانشجویان دانشگاه امیرکبیر امروز اعتصاب غذا کردند». خبرگزاری ایلنا. ۳۱ اردیبهشت ۱۳۸۶.
  27. «درخواست مجدد برای آزادی بازداشت شدگان امیرکبیر». روزنامه شرق. ۲۱ خرداد ۱۳۸۶.
  28. بازداشت 'منتشرکنندگان مطالب موهن' در نشریات دانشجویی، بی‌بی‌سی فارسی
  29. دستگیری 'عوامل انتشار مطالب موهن' در نشریات دانشجویی، بی‌بی‌سی فارسی
  30. «قاضی حداد بازیگر مناسب خود را جهت سناریوی شوم جعل نشریات دانشجویی یافت: احسان منصوری حلقه مفقوده نشریات موهن!». گویا نیوز. ۹ خرداد ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ ژوئن ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۸.
  31. «دادسرای انقلاب: دانشجویان زندانی آزاد نمی‌شوند». روزآنلاین. ۱۷ خرداد ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ ژوئیه ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۸.
  32. «اختصاصی فارس/در پی دستگیری حلقه مفقوده پرونده امیر کبیر، عاملان اصلی انتشار نشریات موهن هفته آینده مشخص می‌شوند». خبرگزاری فارس. ۷ خرداد ۱۳۸۶.
  33. سخنگوی قوه قضائیه: عوامل دیگری دستگیر شده‌اند بایگانی‌شده در ۱۷ اکتبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine (روزآنلاین، ۳تیر ۱۳۸۶)
  34. آزاد شدگان به یاد دربندها بایگانی‌شده در ۲۱ نوامبر ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine (روزآنلاین، ۲۱مرداد ۱۳۸۶)
  35. «محمدعلی دادخواه وکالت دو دانشجوی بازداشت‌شده دانشگاه امیرکبیر را بر عهده گرفت». خبرگزاری ایلنا. ۲۰ خرداد ۱۳۸۶.
  36. «هراس بسیجیان، نیروهای امنیتی و سایت‌های خبری حامی ایشان از شکایت انجمن اسلامی از این جریانات به قوه قضاییه». خبرنامه امیرکبیر. ۱۴ اردیبهشت ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۸.
  37. «برای اعترافات ساختگی، دانشجویان زندانی شکنجه می‌شوند». اخبار روز. ۲۲ خرداد ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۸.
  38. ««اعترافات» عوامل انتشار مطالب موهن». روزآنلاین. ۳۱ اردیبهشت ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ سپتامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۸.
  39. «برای اعترافات ساختگی،». اخبار روز. ۲۲ خرداد ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۸.
  40. شرح شکنجه دانشجویان در دیدار دانشجویان آزاد شده و خانواده‌های دانشجویان دربند با کروبی بایگانی‌شده در ۴ ژوئیه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine (خبرنامه امیر کبیر، ۷ مرداد ۱۳۸۶)
  41. دانشجویان آزاد شده هم شکنجه شده‌اند: وادارمان کرده‌اند سکوت کنیم بایگانی‌شده در ۸ اوت ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine (خبرنامه امیر کبیر، ۱۰ مرداد ۱۳۸۶)
  42. «نگرانی از وضعیت هشت دانشجوی زندانی امیرکبی». گویانیوز. ۲۷ خرداد ۱۳۸۶.
  43. بازگشت به شیوه‌های قدیمی شکنجه بایگانی‌شده در ۷ ژانویه ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine (روزآنلاین، ۸مرداد ۱۳۸۶)
  44. جزییات شکنجه دانشجویان پلی تکنیک، رنجنامه خانواده‌های مجید توکلی، احمد قصابان واحسان منصوری خطاب به ریاست قوه قضاییه بایگانی‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine (خبرنامه گویا، ۲ مرداد ۱۳۸۶)
  45. بازگرداندن دانشجویان به انفرادی (روزآنلاین، ۲۹ مرداد ۱۳۸۶)
  46. دیدار دانشجویان آزاد شده و خانواده دانشجویان زندانی با رئیس کل دادگستری تهران (پیک نت به نقل از خبرنامه امیر کبیر)
  47. فرزندان مان شکنجه شده‌اند بایگانی‌شده در ۲۱ ژوئن ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine (روزآنلاین، ۳۰ مرداد ۱۳۸۶)
  48. سلول انفرادی، تاوان شکایت دانشجویان (روزآنلاین، ۳۱ مرداد ۱۳۸۶)
  49. مرتضوی: تا ندامتنامه ننویسند از آزادی خبری نیست بایگانی‌شده در ۲۱ ژوئن ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine (روزآنلاین، ۲۹مرداد ۱۳۸۶)
  50. نتقال سه دانشجو قطعی می‌شود؟ بایگانی‌شده در ۱۱ ژوئن ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine(روزآنلاین، ۷آبان ۱۳۸۶)
  51. آیا دادگاه دانشجویان تشکیل خواهد شد بایگانی‌شده در ۱۱ ژوئن ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine (روزآنلاین، ۴آذر ۱۳۸۶)
  52. متن شکایت نامه در خصوص ضرب و شتم در زندان بایگانی‌شده در ۱۱ ژوئن ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine (روزآنلاین، ۵آذر ۱۳۸۶)
  53. «رئیس دانشگاه امیرکبیر در گفتگو با فارس:پیگیر آزادی دانشجویان بازداشت شده هستیم». خبرگزاری فارس. ۱۲ تیر ۱۳۸۶.
  54. «انتشار یک سناریوی اعتراف گیری». روزآنلاین. ۲۰ تیر ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ اوت ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۸.
  55. شکایت از بازجویان اطلاعات به جایی می‌رسد؟ (روزآنلاین، ۵ شهریور ۱۳۸۶)
  56. رسیدگی نکنید، شکنجه‌ها را علنی می‌کنیم بایگانی‌شده در ۱۸ اکتبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine (روزآنلاین، ۱۵مهر ۱۳۸۶)
  57. «حمایت فراکسیون اقلیت از دانشجویان». روزآنلاین. ۲۷ خرداد ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۸.
  58. «اجازه نمی‌دهیم خواب بازگشت کشور به دهه ۶۰ تعبیر شود». اخبار روز. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۸.
  59. دانشجویان اعتراض می‌کنند؛ مسئولین دستگیر بایگانی‌شده در ۲۰ ژوئیه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine (روزآنلاین، ۲۶ دی ۱۳۸۶)
  60. اخبار تکان دهنده از شکنجه دانشجویان چپ بایگانی‌شده در ۱۴ فوریه ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine (روزآنلاین، ۲۶اسفند ۱۳۸۶)
  61. اخذ اعتراف تحت شکنجه حرام است بایگانی‌شده در ۳۰ اوت ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine (روزآنلاین، ۲۲مهر ۱۳۸۶)
  62. دادگاه غیرعلنی براساس اعترافات اجباری بایگانی‌شده در ۱۱ مه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine (روزآنلاین، ۲۳مرداد ۱۳۸۶)
  63. «احکام دانشجویان دستگیر شده دانشگاه امیرکبیر اعلام ش». امروز. ۲۴ مهر ۱۳۸۶.
  64. صدور احکام دانشجویان بازداشتی دانشگاه امیرکبیر، بی‌بی‌سی فارسی
  65. 'ضرب و شتم' دانشجوی ایرانی در زندان، بی‌بی‌سی فارسی
  66. محکومیت سه دانشجوی امیرکبیر تأیید شد، بی‌بی‌سی فارسی
  67. تبرئه دانشجویان امیرکبیر از اتهام توهین به مقدسات، بی‌بی‌سی فارسی
  68. آزادی سه دانشجوی بازداشتی دانشگاه امیرکبیر، بی‌بی‌سی فارسی
  69. «دادخواه خبر داد؛ تبرئه دانشجویان امیرکبیر». امروز. ۲۸ آذر ۱۳۸۶.
  70. افشای رفتار مرتضوی با خانواده متهمان بایگانی‌شده در ۱۶ ژوئن ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine (روزآنلاین، ۲۱اسفند ۱۳۸۶)
  71. اعتراض انجمن‌های اسلامی ۳۰ دانشگاه (روزآنلاین، ۱۳آبان ۱۳۸۶)
  72. «دومین جلسه دادگاه سه دانشجوی دانشگاه امیرکبیر فردا برگزار می‌شود». خبرگزاری ایسنا. ۶ مهر ۱۳۸۶.
  73. «اخذ آخرین دفاع از سه دانشجوی دانشگاه امیرکبیر امیدواریم دادگاه، این سه دانشجو را تبرئه کند». ایسنا. ۷ مهر ۱۳۸۶.
  74. «تجمع تعدادی از دانشجویان در دانشگاه امیرکبیر». ایسنا. ۳۰ مهر ۱۳۸۶.
  75. «دومین جلسه دادگاه سه دانشجوی دانشگاه امیرکبیر ۲۷ آبان برگزار می‌شود». ایسنا. ۲۵ آبان ۱۳۸۶.
  76. «دادگاه عمومی تهران صادر کرد: حکم تبرئه احسان منصوری، مجید توکلی و احمد قصابان». ایسنا. ۲۸ آذر ۱۳۸۶.
  77. «رضا شریفی: طراح سناریوی پلی‌تکنیک کجاست؟». امروز. ۱ دی ۱۳۸۷.
  78. بار دیگر فیلمبرداری در اوین بایگانی‌شده در ۱۱ ژوئن ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine (روزآنلاین، ۱۶ اسفند ۱۳۸۶)
  79. ازنقش نشریات دانشجویی غافل نشوید بایگانی‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine (روزآنلاین، ۶اسفند ۱۳۸۶)
  80. «به دنبال شکایت رییس دانشگاه امیرکبیر؛ مدیرمسوول روزنامه اعتماد به دادسرا احضار شد». خبرگزاری ایلنا. ۱ خرداد ۱۳۸۶.
  81. «مسعود حیدری مدیرعامل خبرگزاری ایلنا استعفا کرد». ادوار نیوز. ۱۳ تیر ۱۳۸۶.
  82. «IRAN: STUDENT EDITORS JAILED ON CHARGES OF PRINTING CARTOON». Interpress Service.
  83. «Student editor detained in Tehran». BBC New.
  84. «Iranian students report crackdown». BBC News.
  85. «Jailed Iranian students to be freed on bail». international herald tribune.
  86. «Iran: Detained Students at Risk of Torture». Reuters.
  87. «دیده بان حقوق بشر: دانشجویان امیرکبیر آزاد شوند». عصر ایران. ۲ تیر ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۸.
  88. «نگرانی از وضعیت دانشجویان بازداشت شدهٔ امیرکبیر». صدای آلمان.
  89. «عبدالله مومنی: جریان‌هایی در صدد توجیه تراشی برای برخورد با نهادهای دانشجویی از جمله دفتر تحکیم با طرح سناریوهایی نظیر جعل لوگوی نشریات دانشجویی هستند». خبرنامه امیرکبیر. ۱۱ اردیبهشت ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ ژوئن ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۵ نوامبر ۲۰۰۸.
  90. جمشیدی: بازجوهاآیا شما را کتک می‌زدند ؟ (روزآنلاین، ۱۲شهریور ۱۳۸۶)
  91. آیا جاعلان رسوا می‌شوند (روزآنلاین، ۱۲مهر ۱۳۸۶)
  92. شکایت از بازجویان اطلاعات به جایی می‌رسد؟ (.... لازم به یادآوری است که سال گذشته و در پی حضور محمود احمدی نژاد در دانشگاه پلی تکنیک و اعتراض دانشجویان، وی اعلام کرده بود «دانشجونمایان را به صلابه می‌کشد!» روزآنلاین، ۵شهریور ۱۳۸۶)
  93. «ناریوی خنده دار کیهان در مورد اتفاقات امیرکبیر/دیک چنی-هیفوس-منافقین-نویسندگان فراری روزنامه‌های زنجیره‌ای-روز جهانی کارگر». ادوار نیوز. ۱۰ اردیبهشت ۱۳۸۶.
  94. «ورود مرتضوی به غائله پلی‌تکنیک؟». آفتاب نیوز. ۱۳ اردیبهشت ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۵ نوامبر ۲۰۰۸.
  95. «مجازات اهانت کنندگان به مقدسات مطالبه علمای دین از دستگاه قضائی». روزنامه رسالت. ۱۲ مرداد ۱۳۸۷.

پیوند به بیرون

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.