جعفر شریف‌امامی

شریف‌امامی فرزند محمدحسین معروف به نظام الاسلام بود. تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه شریف به پایان رساند. سپس وارد مدرسه آلمانی شد و دوره متوسطه را در قسمت فنی تمام کرد و از طرف وزارت راه به همراه ۳۰ نفر جهت تحصیل در رشته راه‌آهن به آلمان اعزام شد. پس از پایان دوران تحصیل به ایران بازگشت و در راه‌آهن مشغول به کار شد. اندکی بعد مجدداً از طرف وزارت راه جهت ادامه تحصیل به سوئد اعزام گشت و در سال ۱۳۱۸ به تهران بازگشت و به شغل خود ادامه داد و مراحل ترقی را در راه‌آهن طی کرد.

در شهریور ۱۳۲۰ توسط نیروهای متفقین به اتهام همکاری با آلمان دستگیر شد و پس از آزادی به سمت مدیرکل بنگاه مستقل آبیاری منصوب شد. در زمان نخست‌وزیری سپهبد رزم‌آرا قریب سه ماه در سمت معاونت، مسئول وزارت راه بود که رزم‌آرا در ترمیم کابینه، او را به سمت وزیر راه معرفی کرد و تا اسفند ۱۳۲۹ که رزم‌آرا به قتل رسید، این سمت را بر عهده داشت. پس از قتل رزم آرا و انتصاب حسین علا به نخست‌وزیری به عنوان عضو شورای عالی سازمان برنامه انتخاب شد و در دوران حکومت مصدق در همین سمت باقی‌ماند و نهایتاً پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و نخست‌وزیری سپهبد زاهدی به سمت مدیرعامل سازمان برنامه منصوب شد.

وی در دوره دوم مجلس سنا به مدت ۲ سال نماینده تهران بود و با شکل‌گیری کابینه دکتر منوچهر اقبال تصدی وزارت صنایع و معادن را بر عهده گرفت و پس از دکتر اقبال به مدت ۸ ماه در سال ۱۳۳۹ به نخست‌وزیری رسید. از اتفاقات دوران نخست‌وزیری او بهبود روابط ایران و شوروی و قطع حملات رادیویی مسکو و تجدید انتخابات دوره بیستم مجلس شورای ملی بود، اما به دنبال اعتصاب معلمان در اعتراض به پایین بودن حقوق خود و کشته شدن یکی از فرهنگیان به نام ابوالحسن خانعلی به دست پلیس و استیضاح شدن وی در مجلس استعفا داد.

وی در سال ۱۳۴۱ نیابت تولیت بنیاد پهلوی را عهده‌دار گردید و در انتخابات ۱۳۴۲ مجلس سنا با داشتن بیشترین آراء به عنوان سناتور از تهران به مجلس راه یافت و به ریاست مجلس سنا انتخاب شد. ضمن آنکه ریاست مجلس شورای ملی نیز با او بود و در حقیقت ریاست قوه مقننه را بر عهده داشت. شریف‌امامی به مدت ۱۵ سال رئیس مجلس سنا بود و مشاغل متعددی را بر عهده داشت از جمله: ریاست هیئت مدیره بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران، ریاست اتاق صنایع و معادن و بازرگانی، ریاست کانون مهندسین و عضو هیئت امنای دانشگاه تهران. از فعالیت‌های دیگر وی ایجاد دامداری در کرج، شهرک‌سازی و آپارتمان‌سازی بود.

شریف امامی در حال مصاحبه با خبرنگاری؛ ۲۹ شهریور ۱۳۵۴

در سال ۱۳۵۷ که سراسر ایران را تظاهرات و اعتصاب دربر گرفته بود، شاه برای جلوگیری از بحران و انقلاب مسئولیت نخست‌وزیری را با اختیارات تام به او سپرد. شریف‌امامی با ایراد چند نطق مخصوصاً نطق معروف او «من شریف امامی بیست روز پیش نیستم» دولت آشتی ملی را تشکیل داد که ظاهراً از مردم حمایت می‌کرد و خود را از خاندان روحانیون معرفی کرد.

از کارهای او می‌توان به آزادی مطبوعات و رادیو تلویزیون، دادن امتیاز به کارمندان، تغییر تقویم شاهنشاهی به شمسی، بستن مراکز فساد، عزل مدیرانی که نالایق دانسته شدند و انحلال حزب رستاخیز اشاره کرد. شریف‌امامی با برقراری حکومت نظامی رخداد ۱۷ شهریور معروف به جمعه سیاه را به نام خود در تاریخ ثبت کرد. تلاش او در تغییر مسیر انقلاب اسلامی از امور سیاسی به امور رفاهی بی‌نتیجه ماند و مردم به مخالفت با او پرداخته و او را وادار به کناره‌گیری کردند و سرانجام در ۱۴ آبان ۱۳۵۷ استعفا داد و نیمه اول بهمن همان سال ایران را به قصد آمریکا ترک کرد.

عباس میلانی می‌نویسد در میان افراد مشهور معاصر با شریف امامی، وی از همه بیشتر توانست فراماسونری را در ایران یکپارچه و متحد کند و فراماسونرها دائماً در سیاست‌های ایران مدرن بوده‌اند. شریف امامی یکی از رهبران لژ بزرگ ایران بود که پس از تمرکز لُژهای پراکنده فراماسونری موجود در ایران تشکیل شد.[3] در افکار عمومی، این واقعیت که وی از معدود افرادی بود که هیچگاه دستان محمد رضا پهلوی را نبوسیده بود، از آنجا نشات گرفته می‌شد که وی از مقامات عالی‌رتبه گروه فراماسونری بود.[4] شریف‌امامی در روزهای اوج‌گیری انقلاب و پیش از ورود آیت الله روح‌الله خمینی به ایران به انگلیس پناهنده شد و بعد از چندی به آمریکا رفت؛ و سرانجام در سال ۱۳۷۷ خورشیدی در ایالات متحده آمریکا درگذشت.[5]

کابینه اول شریف‌امامی

نخست‌وزیر: شریف‌امامی
معاون نخست‌وزیر: محمد سجادی
وزیر مشاور: احمد آرامش
وزیران
ر.	وزیر	وزارت‌خانه	ر.	وزیر	وزارت‌خانه
۱	محمدرضی ویشکایی	وزارت گمرکات و انحصارات	۸	ابوالحسن بهنیا	راه و ترابری
۲	امیرعزیزی	کشور	۹	طاهر ضیایی	صنایع و معادن
۳	عبدالباقی شعاعی	دارایی	۱۰	محمدعلی ممتاز	دادگستری
۴	حسین قدس نخعی	امور خارجه	۱۱	جهانشاه صالح	فرهنگ
۵	علی اصغر نقدی	جنگ	۱۲	احمدعلی بهرامی	کار
۶	جوادآشتیانی	بهداری	۱۳	ابراهیم مهدوی	کشاورزی
۷	عبدالحسین اعتبار	پست، تلگراف و تلفن
وزیران مشاور
ر.	وزیر مشاور	وزارت مشاور	ر.	وزیر مشاور	وزارت مشاور
۱	محمد سجادی	سرپرست امور اقتصادی	۳	احمد آرامش	برنامه و بودجه
معاونان نخست‌وزیری
ر.	معاون	معاونت
۱	اشرف احمدی	وزیر مشاور و معاون نخست‌وزیر

منبع" ویکی‌پدیا

پانویس

1. «شریف امامی کیست؟». موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.
2. http://tarikhirani.ir/fa/news/7412/مستند-فراماسون-ها-در-بی-بی-سی-فروغی-هویدا-و-شریف-امامی-فراماسون-بودند
3. ««جعفر شریف امامی» نخست‌وزیر [[آشتی ملی]] و استاد اعظم فراماسونری». فارس. تداخل پیوند خارجی و ویکی‌پیوند (کمک)
4. Milani, p.305
5. «05 شهریور جعفر شریف امامی نخست‌وزیر شد». تاریخ ایرانی. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۶ ژانویه ۲۰۱۶.

منابع

• سالنامه دنیا - ۱۳۵۴ خورشیدی - ص۵۴
• مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران
• متن کامل خاطرات جعفر شریف‌امامی: حبیب لاجوردی، انتشارات صفحه سفید

• Milani, Abbas (2008). Eminent Persians: the men and women who made modern Iran, 1941-1979: in two volumes, Volume 2. Syracuse University Press. ISBN 0-8156-0907-8.

جستارهای وابسته

• فهرست نخست‌وزیران ایران پس از مشروطه
• جعفر بهبهانی

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به جعفر شریف‌امامی در ویکی‌گفتاورد موجود است.