گردنه گدوک

گردنه گدوک منطقه ای در جنوب استان مازندران در شمال ایران است که جاده شهرستان سوادکوه به شهرستان فیروزکوه از آن می‌گذرد.

گردنهٔ گدوک
نمایی از ایستگاه دوگل
ارتفاع۲۲۲۵ متر (۷٬۳۰۰ پا)
راه‌های عبوریجاده فیروزکوه
موقعیتشهرستان سوادکوه، ایران
رشته‌کوهالبرز
مختصات۳۵°۵۰′۰۶″ شمالی ۵۲°۵۵′۵۰″ شرقی
مختصات: ۳۵°۵۰′۰۶″ شمالی ۵۲°۵۵′۵۰″ شرقی
گردنهٔ گدوک
موقعیت گردنهٔ گدوک

گردنه گدوک در مسیر استان مازندران به استان تهران قرار دارد که مسافران با طی جادهٔ فیروزکوه به آن جا می‌رسند؛ این گردنه در حوزه شهرستان سوادکوه در استان مازندران قرار دارد؛ ولی محله‌ای از آن طی مصوبه هیئت وزیران در سال ۱۳۶۶ در حوزه شهرستان فیروزکوه در استان تهران قرار گرفته‌است،[1] این منطقه بلندترین بخش این مسیر می‌باشد، و در اغلب مواقع سال، برف گیر و سرد بوده و برای مسافران دشواری ایجاد می‌کند.

این منطقهٔ مرتفع، با زیبایی‌های خاص طبیعت مرتفع، گل‌های زیبای خودرو و دیگر ویژگی‌های آن، زینت بخش دیدهٔ مسافرانی است که به جاده فیروزکوه سفر می‌کنند. گدوک منطقه ای کوهستانی و قدیمی است و یکی از صدها نقطه زیبای جاده فیروزکوه است. گدوک به خاطر قرار داشتن در ارتفاع در تابستان نیز خنک است و حتی مدتها بعد از بهار نیز نشست برف در این محل نمایان است. بیشترین شهرت این منطقه به آش و دوغ آن است که نظر مسافران را به خود جلب می‌کند.

راه‌آهن سراسری ایران از این منطقه می‌گذرد که جلوه ای خاص به این منطقه بخشیده‌است و دارای تونل‌های متعددی است و در واقع چیز دیگری که این منطقه بدان شهرت دارد یکی از تونل‌ها است که بسیار طویل است و به «تونل گدوک» مشهور است و ساخت آن به دوران رضا شاه بر می‌گردد. از محله‌های گدوک، شوراب است و دارای یک آبشار فصلی است، همچنین دوگل یکی دیگر از محله‌های گدوک است که در آن سه پل موازی بر روی هم به نام سه خط طلا قرار دارد و محله‌ای نیز به نام این مسیر قرار دارد و در منطقه نیز آش و دوغ و ماست محلی عرضه می‌شود.[2][3][4][5][6][7]

گدوک زمستان‌های نسبتاً سرد دارد ولی هوای آن در بهار و تابستان بسیار دلپذیر است و ضمناً نشست سنگین برف در زمستان بسیار تماشایی است و ارتفاع آن ۲۲۲۵ متر از سطح دریا می‌باشد. [8][9][10][11]

مراسم محلی خاصی نیز هر ساله در مناطق ییلاقی از جمله؛ چالمیش، مازبمرد و موزی‌چشمه گدوک سوادکوه برگزار می‌شود.[12][13]

نام

گدوک؛ در زبان مازندرانی گده به معنای برآمدگی و دوک نیز به معنای برجستگی و ناهمواری می‌باشد که به معنای منطقه برف‌گیر می‌باشد که احتمالاً به خاطر موقعییت جغرافیایی گدوک این نام ترکیبی از دو کلمه بالا باشد.

جاذبه‌های گردشگری
ایستگاه دوگل
سه خط طلا
تونل گدوک
  • قله گدوک
  • قله اروان بیگ
  • چشمه گدوک
  • کاروانسرای گدوک
  • تونل گدوک
  • چشمه شوراب
  • پل دروازه شوراب
  • امامزاده شوراب
  • موزه راه‌آهن شوراب
  • سه خط طلا
  • تونل‌های دوگل
  • پل راه‌آهن دوگل
  • ایستگاه راه‌آهن دوگل
  • ایستگاه راه‌آهن گدوک
  • مراتع ییلاقی

کوهنوردی

مهمترین قلل منطقه گدوک در شهرستان سوادکوه که در بخش البرز شرقی واقع شده است و برای کوهنوردی نیز مناسب می‌باشد، عبارت‌اند از:

قله اروان بیگ به ارتفاع ۲۸۰۰ متر که از قلل تپه‌ای می‌باشد. این قله از شمال به چپ دره، از جنوب به منطقه، از شرق به جاده فیروزکوه، و از غرب به کتالان محدود می‌باشد و در فراز قله اروان بیک، از غرب: خط الراس ارفع‌کوه، از جنوب غرب: دماوند، پاشوره و خط الراس دو برار، از شمال شرق قدمگاه، اتابک، نرو و سرخیل دیده می‌شود و چشم اندازی زیبا از منطقه دیده می‌شود.

در این منطقه درخت ارس(سرو کوهی)، گون، گل لاله و گیاهان دارویی مانند آویشن و چندین نوع گیاه دیگر وجود دارد. کم کم بر شیب مسیر افزوده می‌شود؛ زمان تقریبی رسیدن به قله یک ساعت و نیم می‌باشد. از فراز قله مناظر زیبایی قابل رویت است در غرب خط الراس ارفع کوه، در جنوب غرب قله دماوند، پاشوره و خط الراس قله دو برار، در شمال شرق قله قدمگاه و سرخیل دیده میشود و در جنوب غرب روستای کتالان دیده می‌شود.[14][15]

مسیرهای اصلی صعود

برای رسیدن به قله اروان بیک، مسیرهایی وجود دارند که شناخته‌شده‌ترین آن‌ها این مسیرها هستند:

  • جاده فیروزکوه، مسیر صعود نزدیک به پلیس راه گدوک سوادکوه؛ ارتفاع این منطقه ۲۲۲۵ متر از سطح دریا می‌باشد. شیب این مسیر راهنمای خوبی است.
  • جاده فیروزکوه، مسیر صعود چپ دره؛ با بالا و پایین رفتن از تپه ها و یالها مسیری طولانی تر و بسیار زیبایی است و دو جبهه متفاوت از بلندای این قله قابل رویت است.

قله ورسه سر به ارتفاع ۳۱۵۰ متر می‌باشد؛ این قله روی خط الراس قله بزگوش قراردارد. این کوه یال طولانی دارد و جبهه شمالی این کوه با دیواره های بلند و ریزشی تشکیل شده است.

مسیرهای اصلی صعود

برای رسیدن به قله ورسه سر، مسیرهایی وجود دارند که شناخته‌شده‌ترین آن‌ها این مسیرها هستند:

  • مسیر صعود چپ دره، در میان تونل دوقلو در جاده گدوک حد فاصل بین ورسک و گدوک می توان به این قله صعود کرد.
  • جاده فیروزکوه، مسیر صعود از روستای کتالان در شهرستان فیروزکوه نیز برای صعود مناسب است.[16]

قله اتابک به ارتفاع ۳۲۰۰ متر می‌باشد؛ این قله در ضلع شمالی قله قدمگاه با چشم اندازی زیبا به قلل ارفع‌کوه، قدمگاه، خرونرو، نیزوا و تیزکوه می‌باشد.

قله خرو نرو و نیز قلل منطقه چاشم مانند قله نیزوا در شرق اتابک و قلل کوچک ارفع‌کوه و تلمه سنگ و قلل مرتفع میشینه مرگ و کل خسه در غرب آن دیده می‌شود؛ قله‌ای کوتاه‌تر به نام سرخنی در شمال آن قرار دارد و قله صخره‌ای و مرتفع‌‌تر قدمگاه در جنوب اتابک واقع است.

مسیرهای اصلی صعود

برای رسیدن به قله اتابک، مسیرهایی وجود دارند که شناخته‌شده‌ترین آن‌ها این مسیرها هستند:

  • جاده فیروزکوه، مسیر صعود شوراب، امتداد جاده خاکی، زیر پل راه‌آهن چند دهانه و از دهانه شمالی آن می‌باشد.
  • جاده فیروزکوه، مسیر صعود از روستای ورسک، به دلیل ارتفاع کمتر پای صعود سخت‌تر است ولی زیباتر می‌باشد. زمان مناسب برای صعود قله اتابک اردیبهشت ماه است.[17][18]

پوشش گیاهی

در مراتع ییلاقی منطقه گدوک، انواع درخت، درختچه و گیاهان از جمله: لاله، گون و پیرو که گونه‌ای از درخت سرو می‌باشد در آن قرار دارند. بر اساس تحقیقات صورت گرفته، ۴۰۶ گونه گیاهی از ۶۲ خانواده و ۲۶۲ جنس در گدوک مشاهده شده است، ۵۱ گونه گیاهی شناسایی شده است که دارای ارزش دارویی هستند که متعلق به ۴۴ جنس و ۲۲ خانواده گیاهی هستند. نتایج آماری نشان می‌دهد که بیشترین درصد گیاهان دارویی مربوط به خانواده‎های نعنائیان، گلسرخیان، کاسنیان، باقلاییان و شب‌بویان می‌باشد.‌ برخی گیاهان دارویی گدوک عبارتند از: گل گاو زبان، اسطوخودوس، قارچ، آویشن، زرشک، ولیک و باریجه که از آن‌ها در برخی از غذاها نیز استفاده می‌شود. منطقه گدوک به لحاظ شرایط آب و هوایی، موقعیت جغرافیایی و زمینه رشد گیاهان دارویی، یکی از مناطق مستعد تولید گیاهان دارویی است.[19][20]

پوشش جانوری

در منطقه گدوک، جانورانی از جمله: بز ، قوچ، شوکا، گوزن، خرس، پلنگ، گراز و گرگ می‌باشند که همزیستی مسالمت آمیز انسان با طبیعت به جنگل های انبوه دامنه رسیده است و پرندگانی نظیر کبک و قرقاول نیز در این منطقه می‌باشند.

منابع
  1. «"گدوک" منطقه‌ای که شناسنامه‌اش گم شده‌است!». ایسنا. ۲۰۱۵-۰۵-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۰۷.
  2. «همه چیز درباره «سه خط طلا» که شاید بی‌تفاوت از کنارشان عبور کردید». شبکه العالم. ۲۰۱۷-۰۳-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۰۷.
  3. «شوراب». ایسنا. ۲۰۱۳-۰۵-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۰۷.
  4. «آبشار شوراب گدوک». اتراق. ۲۰۱۸-۰۵-۳۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژانویه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۰۷.
  5. «تردد در محورهای هراز و فیروزکوه با زنجیر چرخ امکان پذیر است». خبرگزاری مازندران. ۲۰۱۵-۰۵-۳۰.
  6. «حقایق بین خطوط قانونی برای ادامه فعالیت 《آش، دوغ و نان محلی ننه سنگسری》 در گدوک سوادکوه». فارس نیوز. ۲۰۱۸-۰۵-۳۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۰۷.
  7. «حضور وزیر بهداشت در محل فروش آش دوغ گردنه گدوک + عکس». پرشین وی. ۲۰۱۵-۰۵-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۰۷.
  8. «بارش برف در گردنه گدوک سوادکوه». ایسنا. ۲۰۱۸-۰۵-۳۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۰۷.
  9. «بارش باران و مه گرفتگی در برخی محورهای کشور». بازدید. ۲۰۱۸-۰۵-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۰۷.
  10. سیما، IRIB NEWS AGENCY | خبرگزاری صدا و. «بارش برف در گردنه گدوک فیروزکوه + فیلم». IRIB NEWS AGENCY | خبرگزاری صدا و سیما. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۸-۱۴.
  11. «روستای گدوک». ایران بوم گردی. ۲۰۱۷-۰۵-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۰۷.
  12. «قرق شکنی مرتع برای رعایت تعادل دام و مرتع اعمال می شود». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۱-۰۷.
  13. «قرق شکنی و ورود دام به مراتع ییلاقی سوادکوه». شمال نیوز. ۲۰۱۷-۰۵-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۴-۰۷.
  14. «صعود به قله اروان بیگ». گردشگری داها. ۲۰۱۵-۰۵-۳۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۱۹.
  15. «صعود گروه طبیعت گردی و گردشگری روجا به قله اروان بیک گدوک». ورزش‌های همگانی. ۲۰۱۶-۰۵-۳۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۱۹.
  16. «صعودبه قله ورسه سر». گردشگری داها. ۲۰۱۷-۰۴-۱۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ ژانویه ۲۰۱۹.
  17. «قله اتابک/قدمگاه - شهریور ماه». گروه کوهنوردی دانشگاه صنعتی امیرکبیر. ۲۰۱۶-۰۵-۳۰.
  18. «گزارش برنامه صعود به قله اتابک به ارتفاع ۳۱۷۵ متر». هفت سران لار. ۲۰۱۸-۰۵-۳۰.
  19. «معرفی گیاهان دارویی مراتع ییلاقی منطقه گدوک در استان مازندران». VIRASCIENCE. ۲۰۱۸-۰۵-۳۰.
  20. «سرو کوهی». گروه نرم افزاری آسمان. ۲۰۱۸-۰۵-۳۰.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.