مهستی

افتخار دَدِه‌بالا[persian-alpha 1] (۲۵ آبان ۱۳۲۵[1] – ۴ تیر ۱۳۸۶[4]) که با نام هنری مهستی شناخته می‌شود، خواننده برجسته و پرآوازه موسیقی سنتی و پاپ ایرانی بود که بیش از چهار دهه فعالیت داشت. از او با نام‌هایی چون بانوی آواز گل‌ها و دل‌ها یاد می‌شود.[4] مهستی دارای گسترهٔ صوتی متزوسوپرانو بود. وی کمی پیش از انقلاب از ایران خارج شد، ابتدا به بریتانیا و سپس برای همیشه به آمریکا رفت و تا زمان مرگ در آن کشور زندگی می‌کرد. بیشتر آثاری که او پس از انقلاب اجرا کرد در قالب ترانه‌های پاپ، سنتی و مردمی هستند. مهستی خواهر کوچک‌تر هایده، خوانندهٔ نامدار ایرانی بود.

برای دیگر کاربردها، مهستی (ابهام‌زدایی) را ببینید.
مهستی
زادهٔ۲۵ آبان ۱۳۲۵
تهران، ایران[1]
درگذشت۴ تیر ۱۳۸۶ (۶۰ سال)
سانتا روزا، ایالات متحده آمریکا
علت درگذشتسرطان روده بزرگ
سال‌های فعالیت۱۳۴۴–۱۳۸۶
آثارفهرست کامل
سبکموسیقی سنتی ایرانی، پاپ ایرانی، فولکلور
فرزندانسحر
خویشاوندانهایده (خواهر)
صفحه در وبگاه IMDb
صفحه در وبگاه سوره

زندگی‌نامه
تصویر مهستی و هایده. در روز چهارشنبه‌سوری بر جلد مجلهٔ اطلاعات هفتگی

مهستی، در ۲۵ آبان ۱۳۲۵ در تهران، خیابان ایران (خیابان عین‌الدوله)، زاده شد.[1] پدر او اهل تبریز و مادرش اهل رشت بود. او خواهر هایده، یکی از بزرگ‌ترین خوانندگان موسیقی پاپ سنتی ایران بود. پرویز یاحقی استعداد خوانندگی او را در نوجوانی کشف کرد. پرویز یاحقی صدای او را در یکی از نشست‌ها به‌طور اتفاقی می‌شنود و بسیار به صدایش علاقه‌مند می‌شود و وی را به خوانندگی و موسیقی تشویق می‌کند. اکبر گلپایگانی در مصاحبه‌ای عنوان می‌کند که هایده و مهستی را او آموزش داده و سپس به آهنگسازان معرفی کرده‌است.[5] هایده از مهستی بزرگ‌تر بود اما مهستی به‌علت تجرد، زودتر از خواهر خود پا در وادی هنر گذاشت. وی نام هنری خود را از مهستی گنجوی شاعر معروف ایرانی برگرفت.

شروع کار مهستی در سن ۱۹ سالگی[6] در برنامهٔ گل‌ها شمارهٔ ۴۲۰[7][8] و با خواندن ترانه‌ای به نام آن که دلم را برده خدایا ساختهٔ بیژن ترقی در سبک موسیقی سنتی ایرانی بود اما پس از طی زمان و همراه با گرایش عمومی برای موسیقی پاپ به‌خصوص در دوران پس از انقلاب ۱۳۵۷، آهنگ‌هایی نیز در این سبک اجرا نمود. نخستین کار وی در این زمینه ترانهٔ بچه نشو ای دل ساختهٔ جهانبخش پازوکی بود.[8]

پیش از انقلاب، همسر نخست مهستی پس از مدتی زندگی با او، عاشق فیروزه خوانندهٔ کوچه‌بازاری شد و از مهستی جدا شد. مهستی علاقهٔ زیادی به همسرش داشت و با این رخداد بسیار غمگین شد و ترانه‌های بیا خونه، بازیچه و سرانجام دلقک را خطاب به کورس ناظمیان، همسر نخست خود خواند ولی پس از مدتی با همسر دومش ازدواج کرد. مهستی دو بار ازدواج کرد و سرانجام هر دو ازدواج، جدایی بود. وی از ازدواج نخست با کورس ناظمیان صاحب دختری به نام سحر ناظمیان شد. ازدواج دوم او با بهرام سنندجی صاحب کارخانهٔ کفش بود. مهستی از تنها دختر خود یعنی سحر دو نوهٔ دختری به نام‌های ناتاشا و ناتالی داشت.

در سال ۲۰۰۵ میلادی، آکادمی جهانی هنر، ادبیات و رسانه از وی برای بیش از ۴۰ سال فعالیت در زمینهٔ موسیقی سنتی ایرانی و مردمی و پاپ ایرانی تقدیر به عمل آورد و به وی نشان شیر طلایی اهدا گردید.[9]

از او با احتساب گل‌های رنگارنگ حدود چهل آلبوم برجای مانده‌است.[10] مردمی بودن و شرکت در بسیاری از کارهای عام‌المنفعه و همچنین برخورد صمیمانهٔ وی با مردم در کنسرت‌ها باعث علاقهٔ زیاد مردم به وی بود که باعث شد نسل‌هایی که بعد از مرگ وی به دنیا آمده بودند تا به امروز، وی و و ترانه‌های او را به خوبی بشناسند و از آن‌ها استقبال کنند.

دوران بیماری

مهستی تا حدود چهار سال بیماری خود را از اطلاع عموم مردم پنهان نگاه داشت، اگرچه تحت شیمی‌درمانی خفیف قرار گرفته بود. پزشکان به او هشدار داده بودند که در صورت مداوا با دوز بالاتر که مورد نیاز شرایط اوست، امکان ایجاد مشکل در صدایش وجود خواهد داشت. با این وجود، در نوروز ۱۳۸۶ بعد از چندین روز اجرای برنامه در کنسرتی که به همراه ستار و گلپا قرار بود در دبی انجام دهد به علت ظهور مجدد علائم بیماری و وخامت حال عمومی از اجرای کنسرت بازماند. وی به سرعت به لس آنجلس بازگشت و در برنامه‌ای تلویزیونی با اجرای نادره سالارپور (برادر زادهٔ خود)، به همراه دختر و نوه‌های خود و پزشک خانوادگی شرکت کرد و اعلام کرد که به بیماری سرطان مبتلا است و باید پرتودرمانی شود. به همین دلیل پس از انجام مداوا به همراه دخترش به شمال کالیفرنیا رفت و در مجهزترین بیمارستان سانتا روزا که متعلق به همسر سحر بود بستری گردید.[11]

درگذشت
آرامگاه مهستی در گورستان وست‌وود در لس آنجلس

مهستی پس از انتشار آلبوم موفق «از خدا خواسته» در حالی که مشغول تهیهٔ آلبومی دیگر با همکاری شادمهر عقیلی بود، پس از چهار سال بیماری سرطان روده بزرگ در سانتا روزا، کالیفرنیا در ساعت ۷:۵۲ صبح ۴ تیر ۱۳۸۶ خورشیدی در سن ۶۰ سالگی درگذشت.[1]

پیکر وی پس از انتقال از شمال کالیفرنیا، در ساعت ۱۲:۳۰ روز جمعه ۸ تیر ۱۳۸۶ خورشیدی در گورستان وست‌وود در لس آنجلس در کنار آرامگاه خواهرش هایده و مادرشان زینت بلغاری به خاک سپرده شد. هزاران نفر از جمله خوانندگان و بازیگران برجستهٔ ایرانی مقیم خارج از کشور و همچنین جمشید دلشاد، نخستین شهردار ایرانی در ایالت کالیفرنیا و بیژن پاکزاد یکی از طراحان معروف ایرانی مقیم آمریکا در مراسم خاکسپاری وی شرکت کردند.

بعد از فوت وی، ۴ خوانندهٔ خانم ایرانی، لیلا فروهر، سپیده، هنگامه و هلن، به درخواست شبکهٔ طپش، آهنگی برای یادبود مهستی به نام «به یاد مهستی» را اجرا کردند.[12][13]

آلبوم‌شناسی
در کنار عماد رام، روی جلد صفحهٔ گرامافون «دوتا چشمون» و «رسوایی»
نوشتار اصلی: ترانه‌شناسی مهستی

مهستی با تعداد بسیاری از آهنگسازان ایرانی در سبک‌های گوناگون، از پرویز یاحقی و اسدالله ملک گرفته تا انوشیروان روحانی، صادق نوجوکی، محمد حیدری، منوچهر چشم‌آذر و مهرداد آسمانی و با ترانه‌سرایانی چون بیژن ترقی، تورج نگهبان، لیلا کسری، هما میرافشار، همایون هوشیارنژاد، ژاکلین و اردلان سرفراز همکاری داشت. بیشتر کارهای او (در حدود ۶۰ اثر) از جهانبخش پازوکی است.

در اواخر عمر و در آلبوم آخرش از خدا خواسته، با شادمهر عقیلی (آهنگساز و تنظیم‌کننده) و مریم حیدرزاده (ترانه‌سرا) همکاری کرد.

مهستی در بسیاری از فیلم‌های ایرانی پیش از انقلاب به جای هنرپیشهٔ نقش اول فیلم‌ها خوانده‌است. از جملهٔ این ترانه‌ها و فیلم‌ها می‌توان به ترانه‌های چرا در فیلم ببر مازندران، جمجمک و چشمان آهو در فیلم شیرین و فرهاد، بر آسمان نوشته و نخستین عشق در فیلم شکوه قهرمان، یاد او و بی تو چه کنم در فیلم نسل شجاعان، پشیمان به همراه ایرج در فیلم شهر هرت، خدایا چه کردم در فیلم قاتلین هم می‌گریند، یادم میاد در فیلم مرغ تخم‌طلا و ژانویه در فیلم ماجرای شب ژانویه اشاره کرد.

در فهرست زیر نام آلبوم‌های مهستی به ترتیب حروف الفبا آمده‌است:

  • آشفته (۱۳۷۲)
  • آوازک (۱۳۷۸)
  • اسیر (۱۳۷۱)
  • اوج صدا (با همراهی هایده)
  • از خدا خواسته (۱۳۸۴)
  • بزم (آواز دلدادگان)
  • بزم بهار (با همراهی ستار)
  • بیگانه (۱۳۷۳)
  • بی‌نوا دل
  • ترانهٔ سال (با همراهی معین و هایده)
  • تقدیر (۱۳۷۶) (با همراهی گلپا)
  • تو بزن تا من برقصم (۱۳۵۶)
  • حقیقت (با همراهی ستار)
  • دلداده (۱۳۸۰)
  • سراب عشق (۱۳۵۷)
  • سپیده‌دم (۱۳۶۰)
  • ضیافت (۱۳۷۰) (با همراهی ستار و فرامرز آصف)
  • قسم (۱۳۷۸)
  • گل گندم
  • گل امید (۱۳۷۲)
  • گل‌های رنگارنگ
  • همیشه عاشق (۱۳۷۸)
  • همیشه سبز (۱۳۸۲)
  • هوای یار
  • هوای عاشقی (۱۳۷۷)
  • لبخند (با همراهی شهرام صولتی)
  • مستی (۱۳۷۱)
  • مهمان (با همراهی هایده)
  • موج (۱۳۷۲)
  • مسافر (۱۳۷۰)
  • نامه (۱۳۷۳)

نگارخانه
  • «تصویر مهستی بر جلد مجله «اطلاعات هفتگی» شمارهٔ ۱۶۹۹ مرداد ۱۳۵۳»
  • «چهرهٔ مهستی بر جلد مجله تپش؛ عکس از «سعید نوشین‌فر»، حدود دو ماه پیش از مرگ مهستی: «شاه‌ماهی به دیدار بانوی آواز می‌رود…»

جستارهای وابسته

یادداشت
  1. نام اصلی او در منابعی خدیجه[2] و در برخی دیگر افتخار[3] نوشته شده‌است.

منابع
  1. «مهستی هنرمند پرآوازه ایران درگذشت». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ ژوئن ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۰۷.
  2. «مهستی، خواننده ایرانی، درگذشت». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۵ ژوئن ۲۰۰۷.
  3. «آواهای کم‌شنیده از دیروز تا امروز • مهستی». دویچه وله فارسی. ۲۸ ژوئن ۲۰۱۸.
  4. «رادیو زمانه». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ ژوئن ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۰۷.
  5. «اکبر گلپایگانی در گفتگویی صریح بیان داشت⇐معصومه و خدیجه دده‌بالا(هایده و مهستی) با چادرهایی گل‌گلی به کلاس ما آمدند». cinemajournal.ir.
  6. «روزنامه شرق-سال‌شمار زندگی استاد پرویز یاحقی- پنجشنبه، ۲ تیر ۱۳۹۰». old.sharghdaily.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۱-۱۶.
  7. [مصاحبه نادر رفیعی در میدنایت شو با مهستی ۱۹۸۷]
  8. «مهستی؛ از ارکستر گل ها تا موسیقی پاپ». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۵-۱۶.
  9. خبرگزاری بی‌بی‌سی مهستی در کالیفرنیا درگذشت
  10. «خبرگزاری انتخاب». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژوئن ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۰۷.
  11. [۲۶مصاحبه تلویزیون امید ایران با کیوان پسر هایده و سحر دختر مهستی June 2007]
  12. Beh Yaad Mahasti - Leila Forouhar, Helen, Hengameh and Sepideh, retrieved 2019-10-22
  13. Leila Forouhar, Helen, Hengameh, & Sepideh - Memories (Mahasti Tribute), retrieved 2019-10-22

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مهستی موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.