حسین واثقی

حسین واثقی با نام کامل حسین واثقی تبریزی در سال ۱۳۱۴ در تبریز متولد شد. پس از پایان تحصیل در کلاس ششم ابتدایی از تبریز به تهران رفت. مدت کوتاهی (حدود ۱۵ روز) در کلاس موسیقی و آواز «شاپور نیاکان» شرکت کرد. ۲ سال بعد در آزمون انتخاب خواننده رادیو شرکت کرد و به عنوان نفر اول٬ خوانندهٔ ثابت برنامهٔ کارگران شد. در آن برنامه به صورت روزانه یک قطعه موسیقی آماده و توسط او اجرا می‌شد. به سبب کمبود بودجه برای آهنگسازی٬ حسین واثقی خود به ساخت ملودی پرداخت و روز به روز پیشرفت نمود به‌طوری که برای بسیاری از خوانندگان آن‌زمان آهنگسازی کرد.[1]

در حالی که تحصیلات آکادمیک در زمینهٔ موسیقی نداشت و تا ششم ابتدایی[2] یا حداکثر دیپلم متوسطه[3] درس نخوانده بود به عنوان پدیده‌یی در موسیقی و سینمای ایران مطرح شد. «پرکارترین آهنگ‌ساز تاریخ سینمای ایران با بیش از ۱۸۰ فیلم در کارنامه به عنوان آهنگ‌ساز ترانه و سازنده موسیقی متن، در حالی که یک نت روی خط حامل ننوشت، هیچ‌سازی را به صدا درنیاورد و هرگز در محافل رسمی موسیقی به رسمیت شناخته نشد.»[3]

در جوانی به ساعت‌سازی روی آورد و وقتی ۱۹ سال‌اش بود در ۱۳۳۰ به هم‌راه خانواده به تهران آمد. در تهران هم به ساعت‌سازی ادامه داد. دو سال بعد در ۱۳۳۲ به رادیو رفت و به عنوان خواندهٔ کر مشغول کار شد.[2] در رادیو واثقی با کمک برادرش اسماعیل واثقی، که تحصیل کردهٔ موسیقی بود و ویولون می‌نواخت، به ساخت موسیقی روی آورد و برای خواننده‌های بسیار آهنگ ساخت.

در سال ۱۳۳۹ حسین امیرفضلی تهیه‌کننده و کارگردان فیلم هالو از او برای ساخت بعضی از تصنیف‌های این فیلم دعوت کرد. اما این فیلم که حتا نام واثقی در تیتراژ آن نیامده است نتوانست برای او شهرت و کار به هم‌راه بیاورد. ده سال بعد در ۱۳۴۹ سرهنگ محمد شب‌پره برای ساختن تصنیف‌های بابا کرم از واثقی دعوت به کار کرد. در این فیلم ترانه‌های فرنگی کار گروه بلک کتز، به مدیریت شهبال شب‌پره است و ترانه‌های فارسی را واثقی ساخته است. این فیلم راه واثقی را به استودیوهای فیلم‌سازی باز کرد و از آن پس به عنوان سازندهٔ تصنیف وارد سینما شد. در همان سال با ساختن موسیقی متن برای فیلم کوچه مردها در استودیو عصرطلایی به کارگردانی سعید مطلبی و با بازی فردین و ایرج قادری به عنوان سازندهٔ موسیقی متن فیلم هم شناخته شد.

وقتی رژیم سیاسی ایران پس از انقلاب تغییر کرد سینما نیز مانند سایر نهادها دچار تغییرات اساسی شد. در این هنگام واثقی ۴۳ سال داشت و در اوج فعالیت بود اما تغییرات پیش آمده موجب حذف او از سینما و موسیقی شد. او چند سال بعد در سال ۱۳۶۳ به همراه خانواده به اتریش سفر کرد و سپس به آمریکا مهاجرت کرد اما در آن‌جا نیز نتوانست دوام بیاورد و دوباره به ایران بازگشت و سرانجام پس از حدود ۱۶ سال وقفهٔ کاری در سال ۱۳۷۳ با ساخت موسیقی برای فیلم‌های سینمایی حامی (قدرت‌الله صلح‌میرزائی) مرضیه (اسفندیار شهیدی) و حالا چه شود (محمد جعفری) و یک مجموعه تلویزیونی قصد ورود مجدد به ساخت موسیقی فیلم داشت اما نتوانست به کار خود ادامه دهد و برای همیشه ساخت موسیقی را کنار گذاشت.

پس از آن که امکان ساخت موسیقی دیگر برای‌اش فراهم نشد چند بار به آمریکا سفر کرد. او بیماری دیابت داشت و بیماری‌اش روزبه‌روز وخیم‌تر می‌شد. بستگان‌اش در آمریکا زندگی می‌کردنند و او به خانهٔ سالمندان سپرده شد. او که به دلیل ابتلا به بیماری قند و قانقاریا پای خود را از دست داده بود روز پانزدهم بهمن ۱۳۸۶ درگذشت و خاک‌سپاری و ترحیم او در سکوت برگزار شد.

او که تحصیلات آکادمیک نداشت و نوازدگی نیز نمی‌دانست با دهان ملودی مورد نظرش را برای برادرش اسماعیل واثقی، که تحصیل کردهٔ موسیقی بود و ویولون می‌نواخت، اجرا می‌کرد و بعد اسماعیل آن را با ویولون برای سایرنوازندگان می‌نواخت و بعد حسین با تغییراتی در آن به آهنگ مورد نظرش می‌رسید.

• ۱۳۵۳ - اوساکریم نوکرتیم.

• ۱۳۵۶ - خاتون
• ۱۳۵۳ - دکتر و رقاصه
• ۱۳۵۲ - بوسه بر لب‌های خونین

• ۱۳۵۵ - غیرت

• «حسین واثقی». وب‌گاه سوره. دریافت‌شده در ۲۴ فروردین ۱۳۸۶. پیوند خارجی در |ناشر= وجود دارد (کمک)
• «حسین واثقی (موسیقی)». وب‌گاه ایران اکت. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ ژانویه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۳ آوریل ۲۰۰۸. پیوند خارجی در |اثر= وجود دارد (کمک)
• محمودی، علی‌رضا (فروردین ۸۷)، «حسین واثقی (۱۳۱۴-۱۳۸۶)، پایان پدیدهٔ بی‌بدیل در سکوت»، ماهنامه فیلم، بیست و ششم (۳۷۶)، ص. ۷۴ تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)

• حسین واثقی در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها
• حسین واثقی در بانک جامع اطلاعات سينماى ايران