دره‌شوری

درهٔ شوری یا «درهٔ شورلی» نام یکی از طوایف بزرگ ایل قشقایی می‌باشد. این طایفه بدلیل اسب های فوق العاده ای که پرورش میدهند معروف است. نام درشوری از نام محل ییلاقی آن‌ها (درهٔ شور) در بخش وردشت، شهرستان سمیرم (شهر فتح آباد، روستای مهراباد قره برکلو و حسین‌آباد کنونی) گرفته شده‌است. اینان پس از ورود به فارس در این ناحیه سکونت کرده‌اند. درهٔ شور از محل (سمیرم) امروزه جزو مراکز ییلاقی این طایفه است.[1] ایشان را بازماندگان جنگاوران قزلباشی می‌دانند که در زمان شاه عباس بزرگ به منطقه آورده شده‌اند و در دورهٔ کریم‌خان زند به اتحادیهٔ ایلی قشقایی پیوسته‌اند. ایشان بزرگ‌ترین پرورش‌دهندگان و صاحبان اسب در میان قشقایی‌ها بودند، در نتیجه سیاست‌های رضاشاه دره‌شوری‌ها نزدیک به ۸۰ تا ۹۰ درصد اسب‌هایشان را از دست دادند.

درهٔ شوری، یکی از طوایف نیرومند و مشهور ایل قشقایی است که طبق آمار دولتی (۱۳۶۰) دارای ۶۴ تیره و ۵٬۱۶۹ خانوار (۲۷٬۳۹۶ نفر) بوده‌است؛ و در سال ۱۳۶۶ دارای ۵۲ تیره و ۴۰٬۳۷ خانوار بوده‌است.[1]

تعدادی از مردم این طایفه «تخته قاپو» گردیده و بقیه هم در حال «اِسکان» می‌باشند. امرار معاش آنان از گله‌داری و زراعت غلات است. منطقهٔ سردسیر آنان پیرامون سمیرم، وردشت، شهرکرد،بروجن ، خسروشیرین، سولیجان، سِمیرم علیا، قورتپه، سیاه وکلک سِمیرم و گرم‌آباد و هونجان است.

گرمسیرشان دوگنبدان، سر مشهد، جَرِه، خِشت، باشت و بابوئی، مَمَسَنی، گوراِسپید، هفت دشت ماهور، کوهمره توران، کوه براق، بشارجان، کوه سرخ، پیرامون کازرون، هفت دشت، پیر سرخ باشت، ایذه، درهٔ شور، کوه سیاه و قره‌دشت براق است.

نام این طایفه در فهرست‌های فارسنامه و فرمانفرما ذکر شده‌است. بعد از قدرت یافتن خانهای دره شوری که نسبتی با ایلخانهای قشقائی نداشتند بسیاری از طوایف اطراف ییلاق و قشلاق خود را به اطاعت واداشتند و به صورت یک واحد یکپارچه ایلی درآوردند و خود قدرتی در مقابل ایلخان ایجاد کردند. در حال حاضر طایفه «دره شوری» متشکل از تیره‌های مختلف است که طی قرن‌ها زندگی کنار یکدیگر با هم خویشاوند و متحد شده و از نظر تشکیلاتی و سیاسی یک واحد هستند.

از کلانتران طایفه ( خوانین ) میتوان از حاج جعفرقلی خان پناه پور ، حسین خان دره شوری ، نصرالله خان پناه پور ، زکی خان فرهنگ و زیاد خان و کمرخان دره شوری میتوان نام برد ، طایفه دره شوری در سال‌های اخیر به زراعت و باغداری توجه زیادی کرده اندو گروه‌های زیادی از آن‌ها به زندگی یکجانشینی پرداخته‌اند. طایفه دره شوری یکی از طوایف پر جمعیت ایل قشقایی است و مردم آن به داشتن و پرورش اسب معروفیت دارند.[2]

اسب‌های دره شوری بلند‌قامت (۱۵۰ تا ۱۶۰ سانتی‌متر از زمین تا جدوگاه)، قوی‌جثه، و با استقامت بالا میباشد. از پهلو این‌ اسب‌ها به جمع‌و‌جوری اسب کرد نیست[3]. مستند دقه‌دو راجع به این اسب میباشد و راجع به آن توضیحات داده میشود[4].

• طایفه‌های ایل قشقایی
• زبان قشقایی
• بیژن فرهنگ دره‌شوری
• فردین پناه پور

شهریاران گمنام - نوشته کسروی