حسن یوسفی اشکوری

اشکوری در نخستین دوره مجلس شورای اسلامی به عنوان نماینده دو شهرستان شهسوار و رامسر برگزیده شد اما پس از پایان مجلس در سال ۱۳۶۳ بیشتر به فعالیت‌های فرهنگی و پژوهشی و قلمی روی آورد. از سال ۱۳۶۴ تا ۱۳۶۸ در دانشگاه علامه طباطبایی به تدریس تاریخ اسلام و معارف اسلامی اشتغال داشت ولی پس از سخنرانی در مجلس ختم کاظم سامی در سال ۱۳۶۷ از تدریس در دانشگاه منع گردید. از سال ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۹ به عنوان دبیر هیأت تحریریه شرکت سهامی انتشار فعالیت کرد. از سال ۱۳۶۴ تاکنون به عنوان نویسنده با مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی همکاری دارد و دهها مقاله در مجلدات آن مجموعه نگاشته است. از سال ۱۳۶۹ به دعوت مدیریت دائرةالمعارف تشیع به عنوان ویراستار و نویسنده به آن مرکز علمی پیوست و این همکاری تا سال ۱۳۷۷ ادامه پیدا کرد. از سال ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۰ پنج شماره گاهنامه «احیاء» را با همکاری برخی هم‌فکران منتشر کرد. از سال ۱۳۷۱ به عنوان عضو هیأت تحریریه و عضو شورای سردبیری مجله ایران فردا و نویسنده، با مدیریت مهندس عزت‌الله سحابی، با آن مجله همکاری کرد که تا توقیف آن مجله در سال ۱۳۷۹ ادامه یافت. افزون بر آن‌ها در طول سه دهه اخیر، با نشریات و روزنامههای مختلف و دانشنامه‌های متعدد همکاری علمی و قلمی داشته‌است که از جمله آن‌ها می‌توان روزنامه‌های کیهان و اطلاعات (در دهه شصت)، جامعه، توس، نشاط، خرداد، صبح امروز، مناطق آزاد، هم‌میهن، عصر آزادگان، شرق، کارگزاران، اعتماد، آفتاب یزد و نشریاتی چون آبان، مبین، پیام هاجر، هاتف، امید زنجان، پیام هامون، مدرسه، آیین، دانشنامه قرآن و فرهنگ آثار اشاره کرد. در عین حال کار اصلی وی همان همکاری علمی و پژوهشی مستمر با دائرةالمعارف بزرگ اسلامی است.[3] وی از آغاز تحت تأثیر آموزههای نواندیشان مسلمان به ویژه اقبال لاهوری، مهندس بازرگان، آیت‌الله طالقانی و بیش از همه علی شریعتی بوده‌است. او در سال ۱۳۷۶ ” دفتر پژوهش‌های فرهنگی علی شریعتی” با همکاری چندی از همفکران تأسیس کرد و از آن زمان تاکنون به عنوان مسئول دفتر فعالیت می‌کند، نیز وی در تأسیس «بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان» همکاری داشته‌است. در یک دهه اخیر برخی مقالات ایشان در نشریات مختلف خارجی (انگلیسی، آلمانی، فرانسوی و عربی)، چاپ شده‌است. در سال ۲۰۰۶ / ۱۳۸۵ کتابی تحت عنوان «انگلیسی: Islam and democracy in Iran/ Eshkevari and the quest for reform‎» به قلم و همت زیبا میرحسینی و ریچارد تپر به زبان انگلیسی در لندن انتشار یافته که شامل زندگینامه تحلیلی و فکری وگزیدهای از افکار و مقالات ایشان است.[3]

اشکوری در طول سه دهه پس از انقلاب در محافل مختلف سیاسی و دانشگاهی به ایراد سخنرانی پرداخته و دربارهٔ موضوعات گوناگون سخن گفته است. او بارها به دعوت محافل مختلف ایرانی و غیر ایرانی به برخی کشورهای اروپایی و آمریکا سفر کرده و در کنفرانسهای مختلف در باب موضوعات دینی و اجتماعی سخنرانی کرد. در آوریل ۲۰۰۰ / فروردین ماه ۱۳۷۹ به برلین رفت تا در کنفرانس برلین سخنرانی کند. در پی انجام سه روزه این کنفرانس، که جنجال سیاسی و تبلیغاتی گسترده در ایران و جهان به دنبال داشت، یوسفی اشکوری به همراه چند تن دیگر از سخنرانان ایرانی کنفرانس دستگیر و در دادگاه ویژه روحانیت تهران محاکمه و در دادگاه اول به اعدام محکوم شد ولی پس از نقض آن حکم در دادگاه دوم به هفت سال حبس محکوم شد. اتهام وی در دادگاه ارتداد بود و استناد قاضیان نیز به گفته‌ها و عقاید ایشان مبنی بر تغییر پذیری احکام اجتماعی اسلام و از جمله آزادی حجاب زنان مسلمان بود.[4][5] وی پس از طی دو سوم از مدت زندان، در بهمن ماه ۱۳۸۳ آزاد شد و پس از خروج از زندان گفت که همچنان همان مسیری را دنبال خواهد کرد که تا پیش از بازداشتش در پیش داشت.[3][6]