بخش دینور

این بخش در گذشته ماه کوفه نامیده می‌شده[4] که بنا به روایتی به سبب تأمین خراج کوفه بوده و به روایتی دیگر به دلیل فتح آن بدست مردم کوفه ماه کوفه نامیده شده‌است.

شهر باستانی دینور در اثر زلزله تخریب شده و هنوز آثاری از آن به صورت تپه‌ای باستانی در کنار روستای شیرخان وجود دارد. به دلیل وجود گسل فعال دینور[5] این منطقه در طول سالیان همواره شاهد زلزله‌های متعددی بوده که آخرین آن بسال ۸۱ صدمات وسیعی به روستاهای منطقه وارد کرد.

تپهٔ تاریخی و باستانی شیخی‌آباد روستای کرتویج علیا دینور به عنوان نخستین زیستگاه بشر دوره نوسنگی در خاورمیانه شناخته شده‌است. در کاوش این تپه، تاریخ آن با قدمت ۱۱ هزار و ۸۰۰ سال حاصل شده که قدیمی تر از مجموعه گنج دره هرسین با قدمت ۱۰ هزار سال است که از قدمت کهن دینور حکایت دارد. [http://www.jamejamonline.ir/[6]][5]

این بخش براساس مصوبه هیئت دولت به تاریخ ۱۳۸۹/۰۳/۱۲ به عنوان یکی از بخش‌های استان کرمانشاه به مرکزیت شهر میانراهان شناخته شد.

دشت دینور جزء دشت‌های مرتفع استان کرمانشاه می‌باشد که ارتفاع آن از سطح دریا ۱۳۵۰متر است و بین کوه‌های امروله و هجر قرار دارد که در این میان کوه امروله در شمال شهرستان صحنه با ارتفاع ۳٬۲۰۳متر چهارمین کوه مرتفع استان کرمانشاه می‌باشد.

دشت دینور ۲۰۰ کیلومتر مربع وسعت دارد ولی کل بخش دینور ۷۴۲ کیلومتر مربع وسعت دارد و دارای آب و هوای کوهستانی است و جزء مراتع ییلاقی استان کرمانشاه قرار می‌گیرد. شغل اصلی مردم کشاورزی و دامداری و در بعضی از روستاها باغبانی است. دشت دینور دارای زمین‌های کشاورزی مرغوب و مستعدی می‌باشد، زمین‌های منطقه دینور استعداد فراوانی در زمینه تولید آفتابگردان، گندم و چغندرقند و … دارند.

بخش دینور از شمال به استان کردستان شهرستان کامیاران و از شمال و شمال شرق و شرق به شهرستان سنقر، از جنوب به بخش مرکزی صحنه، از غرب به دهستان بیلوار از توابع بخش مرکزی شهرستان کرمانشاه و از سمت جنوب غربی به دهستان چمچمال از توابع بخش بیستون از شهرستان هرسین محدود می‌شود.

دینور دارای یک نقطه شهری به نام شهر دینور (میانراهان سابق) و سه دهستان به نام‌های دهستان دینور (مرکزی) به مرکزیت شهر دینور، دهستان حُر به مرکزیت روستای موئینه، دهستان کندوله به مرکزیت روستای کندوله تشکیل شده‌است.

ابن خلکان می‌گوید: سمعانی در کتاب انساب آن را به فتح دال ضبط کرده ولی صحیح نیست. لفظ دینور در میان فارس و عرب مشترک بوده و تنها به یک تلفظ در کتاب‌های جغرافیای آمده‌است؛ ولی دربارهٔ وجه تسمیهٔ واژه دینور اختلاف نظر بسیاری وجود دارد: نام دینور از دو قسمت «دین» و «ور» تشکیل شده‌است. معلوم است که مردمان سرزمین ایران بخصوص مردمان باستانی اطراف رشته کوه‌های زاگرس تا قبل از پیدایش آیین زرتشت به دینور معروف بودند. ماموستا پروفسور توفیق وهبی دربارهٔ آیین کهن کردها می‌گویید: «تا قبل از ظهور آیین زرتشت مردمان اطراف رشته کوه‌های زاگرس پیرو آیین‌های «مهرپرستی»، «شیدا» یا «دئێوه» بودند؛ و یکی از پری و فرشتگان بزرگ این آیین که فرشتهٔ «قلم» بوده به «دین» معروف بوده‌است و آن‌هایی که مجسمه این فرشته را داشتند به «دینوران» شناخته می‌شدند.» مشخص است کسی که حامل این فرشته – دین- بوده‌است به «دینه ور» معروف بوده‌است یعنی «صاحب و حامل دین». اما پس از پیدایش آیین زردتشت مردمان این سرزمین آیین قدیمی خود را کنار گذاشتند اما نام دینور همچنان بر آن منطقه باقی ماند. برخی از تاریخ نویسان می‌گویند کلمه «دینور» از «دینه‌ور» که یکی از خدایان سریانی بوده‌است اقتباس شده‌است؛ و برخی دیگر نیز معتقدند که این اسم از «دیونوسیوس» که یکی از خدایان یونانی بوده گرفته شده‌است. عبدالرحمان شیخ صوفی در کتاب صورالکواکب معتقد است که دینور به معنی «دین آور» بوده یعنی محلی که دین بدانجا آورده شده‌است. یاقوت حموی در معجم البلدان می‌نویسد: «ماه دینار اسم دینور بوده و اصلش از قدیم دیناوران بوده چرا که اهالیش دین زرتشت را بی اکراه و اجبار قبول کردند، بنابراین آن شهر را دین آوران گفتند نه به معنای دینار که زر است». ماه بهزادان نیز به دینور گفته می‌شده‌است این نام را برخی از متون تاریخی و از جمله طبری ذکر کرده‌اند (تاریخ دینور: نوشته اقبال امیری)