گویش تنکابنی

طبق گلاتولوگ گویش تنکابنی گویشی از زبان مازندرانی است.[4] ایران کلباسی گویش تنکابن را گونه ای از زبان مازندرانی می داند.[5] بهمن زندی گویش تنکابنی را گویشی از زبان مازندرانی و زیرمجموعه گویش مازندرانی غربی معرفی می کند.[6] بتول سبز علیپور گویش تنکابنی را گویشی از زبان مازندرانی می داند.[7] رودیگر اشمیت گویش بومی منطقه تنکابن را گویشی از زبان مازندرانی معرفی می کند.[8] طبق دانشنامه ایرانیکا به نقل از دونالد استیلو در بین تنکابن و کلاردشت گویش‌ها حالت انتقال بین گیلکی و مازندرانی دارند؛ و آن را شاخه‌ای زبانی مجزا از گیلکی و مازندرانی طبقه‌بندی کرده‌اند. گویش‌های بومی کلاردشت و تنکابن را بدین ترتیب می‌توان چنان‌که دونالد استیلو پیشنهاد می‌کند، یک گروه زبانی مجزا درون پیوستار گفتاری در طول مناطق ساحلی و ارتفاعات کرانهٔ خزر دانست. این گروه حدوداً بین کلاردشت در شرق و رامسر در غرب کشیده شده‌است و زین رو توسط دونالد استیلو کاسپین مرکزی تعیین شده‌است با وجود این اتفاق نظر بر سر آن کم است،[9] اما برخلاف نظر استیلو و به باور بهرام فره وشی زبان‌شناس و متخصص زبان‌های ایرانی، حتی گویش منطقه لاهیجان نیز گونه‌ای از گیلکی–مازندرانی است و حالت انتقالی دارد.[10][11] در سال ۱۳۸۱ «واژه‌نامه بزرگ تبری» به ویراستاری «جهانگیر نصری اشرفی» منتشر شد که در بردارنده واژگانی از گویش‌های عباس‌آباد و آمل و بابل و بهشهر و علی‌آباد کتول و کردکوی و نوشهر و ساری و تنکابن و دیگر مناطق بود.[12] در کتاب واژه‌نامه بزرگ تبری گویشی که در بخشی از منطقه رویان شامل چالوس و تنکابن شرقی (کلار باستانی، برخی از روستاهای کوهپایه‌ای منطقه بیرون بشم و لنگا و نواحی جلگه ای از آب چالوس و عباس‌آباد و رودخانه نشتا به مرکزیت عباس‌آباد) تکلم می‌شود نیز گویشی از زبان مازندرانی می‌باشد.[13] شماری از پژوهشگران زبان‌شناس، گویش منطقه تنکابن (گویش تنکابنی) را گویشی از زبان مازندرانی غربی می‌دانند.[14] زبان گیلکی به دو گویش غربی (بیه پس) و شرقی (بیه پیش) تقسیم می‌شود و گاه دو گویش دیلمی_اشکوری و گویش بینابین چابکسری_تنکابنی (رامسری_تنکابنی) که به طبری_گیلکی (محدوده تنکابن تا چابکسر) معروف است هم به این فهرست اضافه می‌شوند[15] دانشنامه تبرستان و مازندران ذیل گویش دوهزاری چنین نقل نموده است، لهجه دوهزاری لهجه‌ای از زبان تبری است.[16]. به گفته ایوب رسایی گیلکی شرقی شامل گویش لاهیجان، رودسر، گالش و تنکابن می شود و گیلکی غربی شامل گویش رشت، فومن و رودبار می شود.[17] عباس خائفی زبان تنکابن را همانند رامسری از گویش‌های موجود در زبان گیلکی در حاشیه دریای خزر می‌داند و می‌گوید هر چند شهرستان‌های رامسر و تنکابن در استان مازندران واقع شده‌اند اما به زبان گیلکی سخن می‌گویند و از آداب و رسوم گرایش یافته به استان گیلان برخوردارند.[18] به نوشته فرشته مومنی، گویش تنکابنی یکی از گویش های واگرا زبان مازندرانی است که دستگاه فعل آن با گویش های دو زبان همسایه یعنی مازندرانی و گیلکی تفاوت دارد.[19]

• مردم طبری
• زبان مازندرانی
• گویش کجوری
• گویش کلارستاق
• گویش رامسری
• استان مازندران
• شهرستان تنکابن
• تنکابن