ولسی جرگه

در فصل پنجم قانون اساسی در خصوص وظایف مجلس نمایندگان موارد زیر آورده شده‌است:

• تشکیل کمیسیون برای موضوعات مورد بحث.[3]
• تعیین کمیتهٔ خاص برای بررسی و مطالعهٔ اعمال حکومت.[4]
• تصویب، تعدیل یا لغو قوانین یا فرامین تقنینی.[5]
• تصویب برنامه‌ای انکشافی اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و تکنولوژیکی.[5]
• تصویب بودجهٔ دولتی و اجازهٔ اخذ یا اعطای قرضه.[5]
• ایجاد واحدهای اداری، تعدیل یا الغای آن.[5]
• تصدیق معاهدات و میثاق‌های بین‌المللی یا فسخ الحاق افغانستان به آن.[5]
• اتخاذ تصمیم در مورد استیضاح از هر یک از وزرا.[6]
• اتخاذ تصمیم راجع به برنامه‌های انکشافی و بودجهٔ دولتی.[6]
• تأیید یا رد مقرری‌ها مطابق به احکام این قانون اساسی.[6]

طبق مادهٔ هشتاد و سوم قانون اساسی افغانستان، اعضای مجلس نمایندگان توسط آراء مردم و در انتخابات برای یک دورهٔ پنج ساله انتخاب می‌شود.[2] در مادهٔ هشتاد و پنجم قانون اساسی افغانستان هر شهروند افغانستان که سن بالای ۲۵ سال داشته باشد و از طرف دادگاه به ارتکاب جرائم ضد بشری و از نظر حقوقی محکوم نشده باشد می‌تواند نمایندهٔ مجلس نمایندگان شود.[7]

پس از سرنگونی طالبان تا اکنون ۳ دوره مجلس نمایندگان برگزار شده‌است. دوره پانزدهم مجلس نمایندگان افغانستان در سال ۱۳۸۴ و دوره شانزدهم مجلس نمایندگان افغانستان در سال ۱۳۸۹ آغاز به کار کرد که دولت نتوانست انتخابات دورهٔ هفدهم مجلس نمایندگان افغانستان را در وقت معین برگزار کند.[1] در میزان/مهر ۱۳۹۷ ه‍.ش انتخابات مجلس افغانستان و دورهٔ هفدهم مجلس افغانستان برگزار شد.[8]

در مادهٔ هشتاد و سوم قانون اساسی افغانستان آمده‌است که در قانون انتخابات باید تدابیری اتخاذ گردد که نظام انتخاباتی، نمایندگی عمومی و عادلانه را برای تمام مردم کشور در نظر بگیرد و به تناسب نفوس هر ولایت نماینده به مجلس راه یابد.[2]

افغانستان دارای ۱۸ کمیسیون می‌باشد که هر کدام متشکل از ۹ تا ۲۵ نماینده می‌باشد و هر نماینده می‌تواند درخواست عضویت در هر کمیسیون که در تخصصش هست شرکت کند.[16][17][18]

کمیسیون‌های دائمی شامل کمیسیون‌های ۱۸گانه می‌باشد:[16][19] که بعضی از آن‌ها عبارتند از: کمیسیون روابط بین‌المللی، کمیسیون روابط داخلی، کمیسیون امور دفاع و تمامیت ارضی، کمیسیون امور قضایی، اصلاحات اداری و مبارزه علیه فساد. افزون‌بر آن طبق قانون اساسی و قوانین اصول وظایف داخلی مجلس، مجلس نمایندگان به پیشنهاد یک‌سوم اعضا، کمیسیون مخصوصی جهت بررسی و مطالعهٔ حکومت را می‌تواند تشکیل دهد.[20][21]

اعضای نمایندگان مجلس می‌توانند با توجه به اشتراک نظریات یا عضویت در احزاب سیاسی گروه‌های پارلمانی تشکیل دهد. هر گروه باید حداقل متشکل از ۱۵ عضو باشد.[22]

• عبدالجبار قهرمان: نمایندهٔ مردم هلمند که در ۲۵ میزان/مهر ۱۳۹۷ در یک انفجار یک بمب در کارزار انتخاباتی‌اش کشته شد.[23]
• شهناز همتی: نمایندهٔ مردم هرات که در ۱۲ جوزا/خرداد ۱۳۹۲ در یک حادثهٔ رانندگی در ایران درگذشت.[24]
• احمدخان سمنگانی: نمایندهٔ مردم سمنگان که در ۲۴ سرطان/تیر ۱۳۹۱ در یک حملهٔ تروریستی در سمنگان کشته شدند.[25]
• عبدالمطلب بیک: نمایندهٔ مردم تخار که در ۱۰ جدی/دی ۱۳۹۰ در یک حملهٔ تروریستی در تخار کشته شدند.[25]
• محمد هاشم وطنوال: نمایندهٔ مردم اروزگان در ۲۶ سرطان/تیر ۱۳۹۰ در یک حملهٔ تروریستی در کابل کشته شدند.[25]
• امیرداد محمد خان: نمایندهٔ مردم هلمند که در ماه حوت/اسفند ۱۳۸۷ در یک حملهٔ تروریستی کشته شدند.[25]
• حبیب‌الله: نمایندهٔ مردم قندهار که در ۱۴ سرطان/تیر ۱۳۸۷ در یک حملهٔ تروریستی در قندهار کشته شدند.[25]
• فضل الرحمن څمکنی: نمایندهٔ مردم پکتیا که در ۸ ثور/اردیبهشت ۱۳۸۷ در مراسم تجلیل از پیروزی نیروهای مجاهدین کشته شدند.[25]
• محمد اسلام محمدی: نمایندهٔ مردم سمنگان که در ۶ دلو/بهمن ۱۳۸۶ در یک حملهٔ تروریستی کشته شدند.[25]
• سید مصطفی کاظمی: نمایندهٔ مردم پروان که در ۱۵ عقرب/آبان ۱۳۸۶ در یک حملهٔ تروریستی در بغلان کشته شدند.[25]
• صاحب الرحمن همت: نمایندهٔ مردم کنر که در ۱۵ عقرب/آبان ۱۳۸۶ در یکی حملهٔ تروریستی در بغلان کشته شدند.[25]
• صبغت الله ذکی: نمایندهٔ مردم تخار که در ۱۵ عقرب/آبان ۱۳۸۶ در یکی حملهٔ تروریستی در بغلان کشته شدند.[25]
• عبدالمتین: نمایندهٔ مردم هلمند که در ۱۵ عقرب/آبان ۱۳۸۶ در یکی حملهٔ تروریستی در بغلان کشته شدند.[25]
• عارف ظریف: نمایندهٔ مردم کابل که در ۱۵ عقرب/آبان ۱۳۸۶ در یکی حملهٔ تروریستی در بغلان کشته شدند.[25]
• نازکمیر سرافراز: نمایندهٔ مردم قندوز که در ۱۵ عقرب/آبان ۱۳۸۶ در یکی حملهٔ تروریستی در بغلان کشته شدند.[25]
• عصمت الله محبت: نمایندهٔ مردم لغمان که در یک حملهٔ تروریستی درگذشت.[25]
• عبیدالله بارکزی: نمایندهٔ مردم ولایت اروزگان که در حملهٔ افراد ناشناس در ۳ حمل/فرودین ۱۳۹۸ به ضرب گلوله در قندهار کشته شد.[26]

• شورای ملی افغانستان
• انتخابات مجلس افغانستان (۱۳۸۴)
• انتخابات مجلس افغانستان (۱۳۸۹)
• انتخابات مجلس افغانستان (۱۳۹۷)
• فهرست نمایندگان دوره پانزدهم پارلمان افغانستان
• فهرست نمایندگان دوره شانزدهم پارلمان افغانستان