نبرد جمرود

نبرد جمرود
	; نمایی از باروی جمرود
تاریخ	آوریل ۱۸۳۷
مکان	جمرود، در خیبر، پاکستان امروزی; ۳۴٫۰۰۳۴°شمالی ۷۱٫۳۷۸۶°شرقی مختصات: ۳۴٫۰۰۳۴°شمالی ۷۱٫۳۷۸۶°شرقی
نتیجه	مورد اختلاف
طرفین درگیر
امارت افغانستان	امپراتوری سیک
فرماندهان و رهبران
دوست‌محمدخان; محمد اکبرخان; محمدافضل‌خان	رانجیت سینگ; هاری سینگ نالوا †; ماهان سینگ میرپوری
قوا
۷۰۰۰ سواره نظام; ۲۰۰۰ تفنگدار; ۲۰۰۰۰ خیبری; ۵۰ تا سلاح سنگین	۸۰۰ لشکر جمرود; ۱۰۰۰۰ نیروی کمکی و پشتیان

نبرد جمرود میان امارت افغانستان و امپراتوری سیک در تاریخ ۳۰ آوریل ۱۸۳۷ انجام شد. این آخرین تلاشی بود که امیر دوست محمد خان برای بازپس‌گیری پایتخت زمستانی سابق افغانستان، پیشاور ، انجام داد. نیروهای افغان در جمرود با نیروهای سیک روبرو شدند. ارتش پادگان توانست افغانها را تا رسیدن نیروهای کمکی سیک مهار کند.[1][2]

پیش‌زمینه

نبرد جمرود بین سیک‌ها به فرماندهی ماهاراجا رانجیت سینگ و افغان‌ها به فرماندهی امیر دوست محمد خان درگرفت. به دنبال ادغام امپراتوری سیک در پنجاب، ماهاراجا رانجیت سینگ موجی از یورش‌ها به مناطق زیر کنترل افغانستان را آغاز کرده بود.[3] افغان‌ها ممالکی که برای زمان طولانی زمامدارشان بودند را به خاطر اختلافات داخلی به سیک‌ها واگذار می‌کردند و امپراتوری بزرگ آنها با از دست دادن منطقه پنجاب، مولتان، کشمیر، دراجات، هزاره، بالاکوت، اتک، پیشاور، و جمرود کوچک‌تر می‌شد.

نبرد

در اواخر سال ۱۸۳۶، سردار هاری سینگ ناولا به روستای کوچک اما مهم خیبری در جمرود یورش برد و آن را تسخیر کرد. این روستا واقع در جنوب سلسله کوه‌های تنگه خیبر بود. با فتح جمرود، مرز امپراتوری سیک به مرز افغانستان رسید.

در سال ۱۸۳۷، ارتش سیک برای عروسی کانوار نایو نیهال سیک، نوه ماهاراجا رانجیت سینگ، در لاهور بودند. دوست محمد خان، امیر افغانستان، به همراه پنج تن از پسران خود، با لشکر خود شتافت تا سیک‌ها را از پیشاور بیرون براند. سردارسیک هاری سینگ نالوا در این جنگ کشته شد. بسیاری از شاهدان عینی ادعا کردند که نالوا قبل از مرگ دستور داد بدن او را در خارج از قلعه آویزان کنند تا افغانها که معتقد بودند که نالوا هنوز زنده است، را از حمله منصرف کنند. با این وجود، پادگان سیک به جنگ ادامه داد تا اینکه نیروهای سیک از لاهور آمدند و افغانها را بیرون راندند. این جنگ با عقب‌نشینی افغانها به کابل پایان یافت.

برآیند نبرد

هاری سینگ به شدت زخمی شد و بعداً بر اثر جراحات درگذشت. افغان‌ها نه می‌توانستند قلعه را اشغال کنند و نه می‌توانستند پیشاور یا جمرود را به دست آورند. نتیجه این نبرد در میان مورخان مورد اختلاف است. برخی این ادعا که افغان‌ها نمی‌توانستند قلعه و شهر پیشاور یا جمرود را به عنوان یک پیروزی برای سیک‌ها قلمداد شود را به نقد می‌گیرند. از سوی دیگر، برخی اظهار داشتند که کشته شدن هاری سینگ نالوا به پیروزی افغان‌ها منجر شد. جیمز نوریس، استاد علوم سیاسی در دانشگاه بین‌المللی تگزاس، اظهار داشت که این جنگ برآیندی نداشت.[4][4][5]

منابع

Jean Marie Lafont (2002). Maharaja Ranjit Singh. p. 43. Inspite of all their efforts, however, the Afghans could neither occupy the fort of Jamrud nor dislodge the Sikhs from their position and gain possession of Peshawar.
Tom Lansford (2017). Afghanistan at War: From the 18th-Century Durrani Dynasty to the 21st Century. p. 21,22. ISBN 978-1-59884-760-4. In 1837, Afghan ruler Dost Mohammed Khan gathered an army to push the Sikhs back from the Khyber pass. They laid siege to the Sikh fort at Jamrud. A Sikh army advanced to relieve the siege, and the two forces met at the Battle of Jamrud. The Sikhs defeated the Afghans. The battle marked the end of the Afghan-Sikh wars.
Chief and families of Note in Punjab, Vol II, op.cit. , pp. 87,89,90
John, Norris; Norris, J. A. (1967), The First Afghan War 1838-1842, Cambridge University Press, p. 109, ISBN 978-0-521-05838-4: "The resulting Battle of Jamrud on 30 April 1837 was a bloody Sikh-Afghan encounter where both sides suffered severe losses. The outcome was largely inconclusive but served to further inflame the continued cross-border feuding and induced the Afghans to seek assistance from the Russian-influenced Persians."
Other scholars consider the Afghans to have been victorious: * Roberts, Jeffery J. (2003), The Origins of Conflict in Afghanistan, Greenwood Publishing Group, p. 4, ISBN 978-0-275-97878-5: "In 1837 Dost's son, Akbar Khan, led an Afghan army to victory at Jamrud. Akbar, however, did not follow up his success with an advance to Peshawar, and the city remained in Sikh hands." * Clements, Frank; Adamec, Ludwig W. (2003), Conflict in Afghanistan: A Historical Encyclopedia, ABC-CLIO, p. 74, ISBN 978-1-85109-402-8: "Dost Mohammed Khan defeated the Sikhs at the Battle of Jamrud in 1837."
Maharaja Ranjit Singh: A short life sketch, Ganda Singh, Maharaja Ranjit Singh: First Death Centenary Memorial, (Nirmal Publishers, 1986), 43.
Several scholars consider the Sikhs to have been victorious: * Hasrat, Bikrama Jit (1977), Life and Times of Ranjit Singh: A Saga of Benevolent Despotism, V.V. Research Institute Book Agency, p. 137: "The doubtful Sikh victory at Jamrud in 1837 had made it clear to Ranjit Singh that policies of hatred and repression in the northwestern frontier so far pursued had failed in its objective." * Paddy, Docherty (31 July 2010), Khyber pass, Il Saggiatore, pp. 186–187, ISBN 978-88-6576-029-1 * Ingram, Edward (1993), "India and the North-West Frontier: The First Afghan War", in A. Hamish Ion; Elizabeth Jane Errington, Great Powers and Little Wars: The Limits of Power, Greenwood Publishing Group, p. 44, ISBN 978-0-275-93965-6: "The second was Peshawar, which controlled the entry to the Khyber Pass and had been seized in 1834 by Ranjit Singh from Dost Mohammed, who tried in 1837 to get it back but lost his chance at the Battle of Jamrud."

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[Lafont-1] Jean Marie Lafont (2002). Maharaja Ranjit Singh. p. 43. Inspite of all their efforts, however, the Afghans could neither occupy the fort of Jamrud nor dislodge the Sikhs from their position and gain possession of Peshawar.

[LansfordTom-2] Tom Lansford (2017). Afghanistan at War: From the 18th-Century Durrani Dynasty to the 21st Century. p. 21,22. ISBN 978-1-59884-760-4. In 1837, Afghan ruler Dost Mohammed Khan gathered an army to push the Sikhs back from the Khyber pass. They laid siege to the Sikh fort at Jamrud. A Sikh army advanced to relieve the siege, and the two forces met at the Battle of Jamrud. The Sikhs defeated the Afghans. The battle marked the end of the Afghan-Sikh wars.

[punjab-3] Chief and families of Note in Punjab, Vol II, op.cit. , pp. 87,89,90

[Norris-4] John, Norris; Norris, J. A. (1967), The First Afghan War 1838-1842, Cambridge University Press, p. 109, ISBN 978-0-521-05838-4: "The resulting Battle of Jamrud on 30 April 1837 was a bloody Sikh-Afghan encounter where both sides suffered severe losses. The outcome was largely inconclusive but served to further inflame the continued cross-border feuding and induced the Afghans to seek assistance from the Russian-influenced Persians."

[disputeafg-5] Other scholars consider the Afghans to have been victorious: * Roberts, Jeffery J. (2003), The Origins of Conflict in Afghanistan, Greenwood Publishing Group, p. 4, ISBN 978-0-275-97878-5: "In 1837 Dost's son, Akbar Khan, led an Afghan army to victory at Jamrud. Akbar, however, did not follow up his success with an advance to Peshawar, and the city remained in Sikh hands." * Clements, Frank; Adamec, Ludwig W. (2003), Conflict in Afghanistan: A Historical Encyclopedia, ABC-CLIO, p. 74, ISBN 978-1-85109-402-8: "Dost Mohammed Khan defeated the Sikhs at the Battle of Jamrud in 1837."

[Maharaja-6] Maharaja Ranjit Singh: A short life sketch, Ganda Singh, Maharaja Ranjit Singh: First Death Centenary Memorial, (Nirmal Publishers, 1986), 43.

[disputesik-7] Several scholars consider the Sikhs to have been victorious: * Hasrat, Bikrama Jit (1977), Life and Times of Ranjit Singh: A Saga of Benevolent Despotism, V.V. Research Institute Book Agency, p. 137: "The doubtful Sikh victory at Jamrud in 1837 had made it clear to Ranjit Singh that policies of hatred and repression in the northwestern frontier so far pursued had failed in its objective." * Paddy, Docherty (31 July 2010), Khyber pass, Il Saggiatore, pp. 186–187, ISBN 978-88-6576-029-1 * Ingram, Edward (1993), "India and the North-West Frontier: The First Afghan War", in A. Hamish Ion; Elizabeth Jane Errington, Great Powers and Little Wars: The Limits of Power, Greenwood Publishing Group, p. 44, ISBN 978-0-275-93965-6: "The second was Peshawar, which controlled the entry to the Khyber Pass and had been seized in 1834 by Ranjit Singh from Dost Mohammed, who tried in 1837 to get it back but lost his chance at the Battle of Jamrud."