طایفه عمله قشقایی
عَمَلِه، یکی از بزرگترین طایفههای ایل قشقایی است. در واقع عوامل اجرایی و اداری ایلخان بودند. طایفه عمله مستقیماً تحت نظر ایلخان اداره میشد.
شکلگیری
طایفه عمله حدود ۱۵۰ سال پیش توسط مرتضی قلی خان قشقایی، ایل بیگی قشقاییها، به وجود آمد.
بدین ترتیب که از میان ۶۰ هزار خانوار قشقایی، دو هزار خانوار را که از نظر مالی بالاتر از دیگران بودند انتخاب کرده و آنها را عمله نامید و از این دو هزار خانوار ۲۰۰۰ نفر مسلح، زبده و آماده تدارک دید که گارد جاویدان قشقایی نام داشت.[1]
طایفه عمله برای رسیدگی به امورات جاری ایل نظیر جمعآوری حق مالکانه، رسیدگی به امور کشاورزی، گله داری و تنظیم امور ایلی از تیرههای مختلف ایل قشقایی و سران آنها تشکیل گردید. در دوران اقتدار صولتالدوله، رؤسای برخی از طوایف، بسیار مقتدر و ثروتمند بودند و از او تمکین نمیکردند، بنابراین تلاش برای جذب برخی تیرهها از این طوایف و تقویت طایفه عمله و پرتوان کردن بازوی نظامی ایلخانی آغاز شد. طایفة عمله در واقع عمال اجرای دستورها و فرمانهای ایلخانی بزرگ بود. صولت الدوله برای استقرار قدرت خود از این طایفه به صورت نیروی انتظامی و اجرائی استفاده میکرد. سپس برای تحلیل قدرت سایر کلانتران ایلهای قشقائی بعضی از طایفهها یا تیرههای مختلف را از آنها جدا نموده و وارد این طایفه نمود که به تدریج خود به طایفه بزرگی تبدیل شد که اداره آن نیاز به کلانتر و خان داشت. به همین دلیل آنها به صورت یک واحد سیاسی و ایل درآمدند.[2] طایفه عمله از تیرههای:سککز،صفی خانی،محمد زمانلو، نفر، اولاد، چگینی و شبانکاره، یلمه ای، جعفر بیگلو، قادرلو، بوربور، مال احمدی، جعفرلو، کرانی، بیات، بهمن بیگلو، بلوردی، توللی، نفرسهراب خانلو، مختار خانلو، گرائی، نمدی، ایگدر، گله زن، قتلو، آردکپان، موصلو، بهی، بهلولی، جامه بزرگی، قوجابیگلو، طیبی، مهتر خانه، دمر چماقلو و … تشکیل شدهاند که هر یک نیز از تعداد زیادی خانواده تشکیل یافتهاند.در زیر به تک تک این تیره ها اشاره می شود:
الف-تیره موصلو:
تیره موصلو یکی از تیره ها مهم در طایفه عمله می باشد. همانطوریکه اشاره گردید طایفه عمله یکی از طایفه های مهم ایل قشقایی و به نوعی گارد جاویدان قشقایی معروف است. به همین نسبت تیره موصلو وزین ترین تیره در گارد جاویدان قشقایی محسوب می شود.به طوریکه در دورانهای مختلف تاریخی بخصوص در دوره پهلوی نقش بسزایی در شورش عشایر در جنوب فارس داشتند.[3]این تیره از بنکوهای مختلف تشکیل شده اند که در زیر مهمترین آنها را می توان اشاره کرد:
جمعیت و محدوده اقامت
گرمسیر طایفه عمله، منطقه وسیعی از شهرستان لار، فیروزآباد، فراشبند و جهرم است و سردسیرشان اطراف شهرستان شیراز، بعضی از روستاهای شهرستان آباده و حومه سمیرم از شهرستان شهرضا میباشد. جمعیت طایفه عمله در سال ۱۳۶۰ شمسی ۸۰۱۱ خانوار (۴۲۴۶۱ نفر) بودهاست؛ و در سال ۱۳۶۶ دارای ۴۷ تیره و ۴۰۳۷ خانوار بودهاست.<ref
منابع
- کیانی، منوچهر. تاریخ مبارزات مردم ایل قشقایی (از صفویه تا پهلوی). انتشارات کیان نشر: ۱۳۸۵.
- «سازمان سیاسی - اجتماعی ایل بزرگ قشقائی». بایگانیشده از اصلی در ۱۳ دسامبر ۲۰۱۳. دریافتشده در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۲.
- کاوه بیات،شورش عشایر.