شهرستان رودسر
شهرستان رودسر یکی از شهرستانهای استان گیلان در ایران است.مرکز این شهرستان، شهر رودسر است.
شهرستان رودسر | |
---|---|
اطلاعات کلی | |
کشور | ایران |
استان | گیلان |
مرکز شهرستان | رودسر |
سایر شهرها | کلاچای،رحیم آباد، چابکسر،واجارگاه |
بخشها | مرکزی،کلاچای،رحیم آباد،چابکسر |
سال تأسیس | ۱۳۲۴ خورشیدی |
نامهای پیشین | هوسم، کوتم |
اداره | |
فرماندار | آقای حسین اسماعیل پور |
مردم | |
جمعیت | ۱۴۷،۳۹۹ نفر (۱۳۹۵) |
مذهب | شیعه |
جغرافیای طبیعی | |
مساحت | ۱،۳۱۰ کیلومتر مربع |
ارتفاع از سطح دریا | بین ۱۹- تا ۳۶۰۰+ متر |
آبوهوا | |
میانگین دمای سالانه | ۱۵٫۸ درجه سانتیگراد |
بارش سالانه | ۱۱۷۸ میلیمتر |
روزهای یخبندان سالانه | ۳۶ |
دادههای دیگر | |
پیششمارهٔ تلفن | ۰۱۳ |
وبگاه | فرمانداری شهرستان رودسر |
پیشینه
این شهرستان با نام قدیمی هوسم مرکز حکمرانی زیدییان و لنگر پسر وشمگیر از خاندان زیاریان و زادگاه خاندان بویه (روستای بویه، املش کنونی) است. اولین شغل اصلی مردمان رودسر بعد از پیدایش این منطقه صیادی بودهاست. صیدرمحله یا صیدگرمحله:از محلات قدیمی شهر رودسر که بنا به روایتی در اصل بخاطر سکونت صیادان محلی در این ناحیه که به امر صید و صیادی در سواحل دریای خزر و رودخانه های پیرامون آن اشتغال داشتند، صیدگر محله مینامیدند که به تدریج و مرور زمان به صیدرمحله موسوم گردید.
رودسر از مراكز مهم نوغانداري، پروش كرم ابريشم و توليد نخ ابريشم بوده است ( جهت اهميت موضوع قابل ذكر است ، نخ ابريشم تنهامحصول صادرات دولت صفوي بود )مشاغلی مانند کوزه گری و کاشی سازی و حصیر بافی و دوزندگی، از مشاغل سنتی رودسر تلقی مي شود .
مردم شناسی
قومیت مردم رودسر، گیلک است که به زبانهای فارسی و گیلکی با لهجه بیه پیش (شرق گیلان) تکلم میکنند. مذهب مردم رودسر، شیعه دوازده امامی است. مردم شهرستان رودسر از ۳ تیره هستند: گیلک ها، گالشها و مهاجرین. مهاجرین رودسر را اغلب سادات و علویون تشکیل میدهند که در زمان حکومت ال بویه [1]، متن اضافی.به رودسر مهاجرات کردند.[2]سادات مرعشی،سادات کیایی و دیگر سادات شجره نامه ی سادات از خانواده های جوانمرد قصاب [3]،میر ریسی[3]،ریسیان[3]و اقوام آنها در دست است. شجره نامه خانواده ی طالبزاده نیز موجودست که یک نسخه از ان در قم نگهداری میشود. سادات رودسر از ریشه های حسینی و حسنی و گاهی موسویند.در این میان بر طبق تحقیقات و شواهد خانواده ی طالبزاده از سادات حسنی و باقی خاندانها از سادات حسینی بازیابی شده اند. سادات میرکیایی، مشتمل بر خانواده های میرکیایی،کیایی،میرشکارو…از سادات کیایی و بازماندگان حکومت کیا بازیابی شده اند[3].
جغرافیا
موقعیت جغرافیائی
رودسر، از شمال به دریای خزر، از جنوب به رشته کوههای البرز، از خاور به رامسر و از باختر به املش و لنگرود منتهی میشود.
قسمت کوهستانی شهرستان رودسر، خوش آب و هوا و سردسیر است. قسمت شمالی این شهرستان که در قسمت حاشیه جنوبی دریای خزر و منطقه جلگه ای قرار گرفتهاست، ناحیهای مرطوب است.
رودخانه پلرود، کیارود و شیرارود، در این شهرستان جریان دارند.
تقسیمات کشوری
شهرستان رودسر، در تقسیمات جدید کشوری ایران که در زمان رضا شاه پهلوی شکل گرفت، از بخشهای شهرستان رشت بود. در ۲۸ خرداد ۱۳۲۴ به تصویب هیئت وزیران، لاهیجان به شهرستان تبدیل شد و رودسر همراه با لنگرود از رشت جدا و تابع شهرستان لاهیجان شدند.[4]
طبق آخرین تقسیمات، شهرستان رودسر دارای ۴ بخش، ۱۰ دهستان و ۵ شهر به شرح زیر است:
شهرستان رودسر
بخش | مرکز بخش | جمعیت بخش ۱۳۹۵ | نام دهستان | مرکز دهستان | جمعیت دهستان ۱۳۹۵ | نام شهر | جمعیت شهر ۱۳۹۵ |
---|---|---|---|---|---|---|---|
مرکزی | رودسر | ۵۸،۵۹۲ نفر | رضامحله | رضامحله | ۱۱،۳۴۸ نفر | رودسر | ۳۷،۹۹۸ نفر |
چینیجان | چینیجان | ۹،۲۴۶ نفر | |||||
کلاچای | کلاچای | ۳۶،۳۶۶ نفر | بی بالان | بی بالان | ۹،۶۵۷ نفر | کلاچای | ۱۲،۳۷۹ نفر
۴،۵۳۷ نفر |
ماچیان | ماچیان | ۷،۰۶۳ نفر | |||||
رحیم آباد | رحیم آباد | ۳۰،۱۶۶ نفر | رحیم آباد | طوللات | ۸،۰۶۲ نفر | رحیم آباد | ۱۰،۵۷۱ نفر |
اشکور سفلی | زیاز | ۵،۰۱۲ نفر | |||||
شوئیل | شوئیل | ۳،۶۵۷ نفر | |||||
اشکور علیا و سیارستاق ییلاقی | سارم | ۲،۸۶۴ نفر | |||||
چابکسر | چابکسر | ۲۵،۰۰۴ نفر | اوشیان | قاسمآباد سفلی | ۱۱،۵۳۹ نفر | چابکسر | ۸،۲۲۴ نفر |
سیاهکلرود | چایجان | ۵،۲۴۱ نفر |
جمعیت
جمعیت شهرستان رودسر طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ برابر با ۱۴۷،۳۹۹ نفر بودهاست.[5]
اقتصاد
مشاغل سنتی مردمان شهرستان رودسر، به علت قرار گرفتن در کنار دریا و جنگلها و زمینهای پست مناسب بیشتر کشت گل گاوزبان و ماهیگیری و دامداری (تنها افراد گالش)و تمامی مشاغل مرتبط با آن است. همچنین مشاغلی مانند کوزهگری و کاشی سازی و حصیر بافی و دوزندگی، از مشاغل سنتی رودسر تلقی میشوند.
فراوردههای کشاورزی
چای، برنج و مرکبات و گردو و فندق و گل گاو زبان، عمدهترین محصولات کشاورزی این شهرستان میباشند. ضمن اینکه آلوچه وحشی، گوجه سبز، سیب زمینی، کیوی، انگبین، کونوس یا ازگیل، انبوه یا ازگیل ژاپنی، خرمالو و فوجیآنیز در آن تولید میشود.
جاذبههای گردشگری و آثار تاریخی-باستانی
- گنبد پیرمحله یکی از نقاط تاریخی رودسر است. ساخت گنبد مربوط به دوره کیانیان و به صورت هشت ضلعی است.
- بازار ماهی فروشان یکی از قدیمیترین بازارهای ماهی در شمال ایران است. به واسطه ماهیگیر بودن برادران آل بویه این بازار ارزش تاریخی هم دارد.
- بازار برنج فروشان بازاری ۴ ضلعی و داراری محوطه ای مجاور بازار ماهی فروشان به صورت حیاط مرکزی است که محل بورس انواع برنجهای شرق گیلان است.
سواحل
از جمله نقاط دیدنی در این شهرستان، ساحلی به طول ۳۰ کیلومتر است که به دلیل نزدیکی کوه با دریا، در این منطقه جغرافیائی، چشمانداز زیبایی را به خود اختصاص دادهاست. همین عامل، این شهرستان را به مهمترین مرکز والیبال ساحلی در ایران تبدیل کردهاست.
- ساحل رامدشت در رودسر با زمین فوتبال ساحلی و والیبال ساحلی رایگان و قابل استفاده برای عموم، پیست موتور چهار چرخ و آفرود و کایت موتوردار.
- ساحل شهدا در رودسر با ورزشگاه والیبال ساحلی مخصوص ورزشکاران و پیست حرفهای آفرود و موتور سواری و موتور چهارچرخ.
قلعه گردن رودسر
- قلعه گردن رودسر هم یکی دیگر از جاذبههای تاریخی شهر رودسر است که همچنان ناشناخته ماندهاست! این قلعه تاریخی با مساحت عرصه ۹۰ متر مربع در سه طبقه در بخش رحیم آباد شهرستان رودسر، در نزدیکی رودسر قرار دارد. مصالح استفاده شده در این بنا، سنگ، ملات و ساروج و چوب میباشد و قدمت آن به عصر آهن (۲۸۰۰ تا ۳۲۰۰ سال پیش) برمی گردد. بندبن، روستایی زیبا و با مردمانی فرهیختهاست که در آن قلعه ای سنگی با قدمت کهن، واقع است که از آن، به عنوان قلعه دفاعی، در برابر حملات دشمنان دریایی، استفاده میشد. در معماری این قلعه، از مواد و ترکیبات خاص و کمنظیری استفاده شدهاست که با وجود رطوبت شدید هوا، آن را تاکنون پابرجا نگاه داشتهاست. از اطراف این قلعه گنجینههایی کشف شدهاست.[6]
پل خشتی تمیجان
- پل خشتی تمیجان نیز یکی دیگر از جاذبههای تاریخی رودسر است، که همچنان به عنوان وسیله ای یرای عبور و مرور انسانها و وسایل نقلیه استفاده میشود. این پل خشتی در ۶ کیلومتری جنوب غربی رودسر در استان گیلان، بر روی رودخانه تمیجان احداث شدهاست. گر چه کتیبه و سنگ بنا یا یادبود دگر در آن وجود ندارد، ولی از نوع طاقها (طاقهای جناقی) و مصالح بکار رفته در آن میتوان این پل را به دوره صفوی نسبت داد. بنا به دست نوشتههای عام، احداث این پل به زمان حکومت بهزاد بیگ بر گیلان (مصادف با ۹۷۰ الی ۱۰۰۰ هجری شمسی) است.
پارک جنگلی سفیدآب رودسر
قله بلند قامت سماموس (آسمان کوه) که بلندترین قله گیلان و با قامتی به درازای ۳۶۵۰متر بالاتر از سطح دریا، بر جلگه سرسبز رودسر تکیه کرده و عاشقانه به دریا مینگرد. پارک جنگلی سفید آب از دیگر جاذبههای گردشگری این شهرستان بهشمار میرود. پارکی با حیات وحش زنده که به خاطر پلنگ ایرانیرودسر،آرزو شناخته شدهاست. از حیوانات دیگر این پارک، میتوان از خرس سیاه، خرس قهوه ای، مار افعی قفقازی، روباه سرخ، روباه سیاه، عقاب طلایی، مرال، بز کوهی، غزال ایرانی، گراز وحشیتشی، سمور، شغال، گربه وحشی، کبک، ابیاودارکوب نام برد.
عمارت شهرداری رودسر
- عمارت شهرداری رودسر یکی از آثار تاریخی این شهرستان میباشد. این عمارت مربوط به دوره پهلوی اول است و در رودسر، جنوب غربی میدان امام قرار دارد و این اثر در تاریخ ۲ بهمن ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۷۸۵ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
از دیگر نقاط دیدنی این شهرستان، میتوان که به نمونههای زیر اشاره کرد:
- مجموعه یهودی محله
- غار سجیران
- کاخ رضاخان (ناهار خوران)
- گورستان آستانه ورلرده تله سر
- گورستان پس گور
- محوطه آستانه بن دلیجان
- مجموعه میدان رودسر
- خانه جواد نصری
- حسینیه و منزل حاج هادی
- حسینیه و منزل میر جوادی
- قلعه گردان
- آب معدنی جیرکل
- آرامگاه سید میرعسگر قاسمآباد
- قبور سادات مرعشی
- آبشار ودره زیبای آسمانرود مایستان اشکور
- گورستان کوته کومنی از توابع دیلمان
ورزش
فوتبال ساحلی، والیبال ساحلی، اسب سواری، [[گاو بازی|ورزا جنگ]، راگبی، شنا، بسکتبال، فعالیتهای بیرون جاده. ای-درون جاده ای در غالب خودروها، بخصوص مسابقات خصوصی رالی، [[مسابقات آفرود|آفرود]، موتورکراس و ورزشهای رزمی مانند کونگ فو، کونگ فو توآ، ساندا یا سانشو، کشتی و بوکس از جمله ورزشهای محبوب اهالی شهرستان رودسر میباشند.
نکته جالب این است که برخلاف بقیه نقاط ایران زمین، فوتبال در شهرستان رودسر، به عنوان یک فعالیت ورزشی جایگاه خاصی ندارد اما طرفداران زیادی دارد.
جستارهای وابسته
قلعه بندبن پل خشتی تمیجان قلعه گردن رودسر گنبد پیرمحله اشکورات بیه پیش انگبین فوجیآ ازگیل یا کونوس انبوه یا ازگیل ژاپنی
پیوند به بیرون
ویکیسفر یک راهنمای سفر برای شهرستان رودسر دارد. |
- عکسهایی از شهرستان رودسر در سایت فلیکر
- عکسهایی از شهرستان رودسر در سایت اسنیپس
- عکسهایی از مناظر زیبای روستای افرمجان رودسر در سایت اسنیپس
- منبع، .
- «دانشنامه» مقدار
|نشانی=
را بررسی کنید (کمک). مردم شناسی. - منبع
- «مذاکرات جلسه ۱۳۰ دوره چهاردهم مجلس شورای ملی ۲۹ خرداد ۱۳۲۴».
- «درگاه ملی آمار > سرشماری عمومی نفوس و مسکن > نتایج سرشماری > جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری سال 1395». www.amar.org.ir. دریافتشده در ۲۰۲۱-۰۴-۰۳.
- اطلس گیتاشناسی استانهای ایران، تهران ۱۳۸۳خ.