شرف‌الدین طوسی

شرف‌الدین مظفر بن محمد بن مظفر توسی یا شرف الدین مسعودی ریاضی‌دان و ستاره‌شناس مشهور خراسانی است که در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجری می‌زیست. از کارهای مشهور او این است که اصلاحاتی را در اسطرلاب انجام داده و توضیحات آن را در کتاب المسطح خود آورده‌است. به اسطرلاب اصلاح شده اسطرلاب خطی گویند که قطعه چوبی مدرج و به شکل عصا بوده به همین مسمی به آن عصای توسی گویند. او این اسطرلاب را با یک ریسمان دولا و یک خط‌کش سوراخ دار به کار می‌برده‌است او دانشهای اولیه رادر توس فراگرفت و به شهرهایی چون دمشق، موصل و بغداد مسافرت کرد و به تحصیل و تدریس علوم پرداخت و شاگردانی چون کمال الدین ابن یونس را پرورش داد. که او هم استاد نصیر الدین توسی بود. شرف‌الدین در اواخر عمر در نیشابورمدرسه نظامیه (خداوند الموت) زندگی می‌کرد.

مهمترین اثر به جامانده از او کتاب فی المعادلات است که به کتاب جبر و مقابلهٔ شرف‌الدین توسی مشهور است. که از جهت تاریخ علم جبر اهمیت زیادی دارد. تا قبل از بررسی این کتاب دانشمندان حل معادلات درجه سوم را به خیام نسبت می‌دادند. او در این کتاب این معادلات را بررسی کرده‌است. وی در ۵۹۲ خورشیدی وفات یافت.