تقی‌الدین راصد
تَقیُّ‌الدّینِ راصِد، محمد بن معروف (۹۹۳قمری)، ریاضی‌دان، مهندس و منجم معروف قرن دهم قمری، از سرشناس‌ترین شخصیت‌های علمی عصر عثمانی و از آخرین دانشمندان برجستهٔ دورهٔ اسلامی. تقی الدین را دمشقی، مصری، صهیونی و راصد شامی هم خوانده‌اند.
زندگینامه
بر طبق یادداشت خود او در نسخهٔ منحصر به فرد کتاب الطرق السنیة در دمشق به دنیا آمده است. او در سال ۹۳۳ قمری متولد شده، بر اساس شجره‌نامه‌ای که تقی‌الدین در پایان کتاب خود - ریحانة الروح - آورده است، اصلیتش به امرای سلسلهٔ ایوبیان می‌رسد.
او در کشورهای متفاوتی زندگی کرده‌است: در ۹۵۳قمری همراه با برادر بزرگترش در استانبول، در ۹۵۹قمری در مصر و حداقل در طول سال‌های ۹۶۶–۹۷۵ قمری در نابلس زندگی کرده‌است، به این دلیل که دو عدد از آثار خود الکواکب الدریة و ریحانة الروح را در نابلس تمام کرده‌است.
تقی‌الدین در نابلس دارای مقام قضاوت بوده او از نابلس دوباره به استانبول برگشت و بواسطهٔ دوستی اش با خواجه سعدالدین، ملقب به «معلم السلطان» در ۹۷۹قمری به مقام منجم دربار سلطان سلیم دوم گماشته شد.
افتخارات
بعد از به تخت نشستن سلطان مراد سوم، تقی‌الدین؛ محمدپاشا (وزیر اعظم) و خواجه سعدالدین را راضی کرد که برای تصحیح مقادیر موجود در ستاره‌شناسی موجود، نیاز به رصدهای جدیدی در رصدخانه‌ای مجهز می‌باشد و در نامه‌ای به سلطان این موضوع را بیان نمود و سلطان فرمان ساخت رصدخانه‌ای را تحت نظر تقی‌الدین داد.
رصدخانه در محلی به نام غلاطه سرای فرنگ که همان «میدان تقسیم» امروزی در استانبول است در ۹۸۵قمری ساخته شد. در رمضان همان سال ستارهٔ دنباله‌داری در آسمان پدیدار شد و تقی‌الدین آن را دلیل پیروزی سلطان بر شاه اسماعیل دوم صفوی بیان کرد.
تقی‌الدین در پایان زندگی خود بواسطهٔ بدخواهی اطرافیانش عزلت گزید و در استانبول درگذشت.
منابع
http://rch.ac.ir/article[1][2][3][4]
- تاریخ منابع نجوم در دورهٔ عثمانی، جلد1، صفحه 199-200
- حاجی خلیفه، جلد2، ستون982
- ابن ساعاتی، مقدمهٔ دهمان، صفحه 69
- هامر-پورگشتال، جلد2، صفحه 1486-1487
