سید مجتبی خامنه‌ای

سید مجتبی حسینی خامنه‌ای (زادهٔ ۱۷ شهریور ۱۳۴۸[1])، پسر دوم سید علی خامنه‌ای و داماد غلامعلی حداد عادل است.[2][3] او تحصیلات دبیرستان خود را در مدرسه علوی گذراند. نخستین استادان دروس حوزوی او سید محمود هاشمی شاهرودی و پدرش بودند، در سال ۱۳۷۸ برای تحصیلات حوزوی وارد حوزه علمیه قم شد و در کلاس‌های درس مصباح یزدی، محسن خرازی و صافی گلپایگانی حضور یافت.[4]

سید مجتبی خامنه‌ای
زادهٔ۱۷ شهریور ۱۳۴۸ ‏(۵۱ سال)
مشهد
ملیتایرانی
پیشهروحانی
مذهبشیعه
مکتباسلام
همسر(ها)زهرا حداد عادل (ا. ۱۳۷۸)
فرزندان۳
والدینسید علی خامنه‌ای
منصوره خجسته باقرزاده
خویشاوندانغلامعلی حداد عادل (پدر همسر)

وی همچنین خود گزارش داد که کنترل شبه نظامیان بسیجی را که برای سرکوب اعتراضات به انتخابات ۱۳۸۸ مورد استفاده قرار گرفتند، به دست گرفت.[5][6] او از نظر منابع اروپایی یکی از کاندیداهای احتمالی جانشینی پدرش علی خامنه ای است که بیش از سه دهه بر ایران حکومت کرده‌است.[7][8][9]

سید مجتبی خامنه‌ای در مراسم خاک‌سپاری فرج‌الله سلحشور[10]

زندگی شخصی
در راهپیمایی روز قدس ۱۳۹۳

مجتبی خامنه‌ای در سال ۱۳۷۸ با زهرا دومین دختر غلامعلی حداد عادل ازدواج کرد که ثمره این ازدواج دو فرزند پسر به نام محمدباقر و محمد امین و یک دختر کوچکتر است.[11][12][13]

در خصوص نحوه تولد محمدباقر اظهارنظرهای مختلفی مطرح شده‌است. بر اساس اسناد منتشر شده ویکی لیکس، بخاطر اختلالات ناباروری مجتبی خامنه‌ای و همسرش، آنان در ۳ سفر مدت‌دار به لندن در بیمارستان‌های «ولینگتن» و «کرامول» تحت‌درمان قرارگرفتند و در سفر چهارم، پس از دو ماه اقامت در لندن همسرش حامله شد. در این سفرها مادرهمسر و تعداد زیادی همراه و محافظ و سعید امامی معاون امنیتی وزارت اطلاعات آنان را همراهی می‌کردند.[14] بی‌بی‌سی این پسر را متولد لندن می‌داند و عنوان کرده در زمان به دنیا آمدن وی، یک بیمارستان در کرایه خانواده خامنه‌ای قرار داشته‌است که هزینه این کرایه بالغ بر ۱ میلیون پوند می‌باشد. غلامعلی حداد عادل، پدر همسر مجتبی خامنه‌ای این سخن را رد کرده و عنوان کرده‌است فرزند مجتبی در بیمارستانی در تهران به دنیا آمده و پزشک زهرا حداد عادل نیز مرضیه وحید دستجردی بوده‌است.[15][16] به گفته حداد عادل اوقات مجتبی به مطالعه و فقاهت می‌گذرد.[17]

حضور در جنگ

مجتبی خامنه‌ای در سال ۱۳۶۵ و زمانی که ۱۷ ساله بود به جبهه رفت و عضو گردان حبیب ابن مظاهر شد که از معروف‌ترین گردان‌های لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله بود.[18] او در چند عملیات از جمله «بیت‌المقدس ۲» «بیت‌المقدس ۳»، «بیت‌المقدس ۴»، «والفجر ۱۰» و «مرصاد» حضور داشته‌است.[19] نورعلی شوشتری از فرماندهان جنگی ایران دربارهٔ حضور وی گفته‌است:[20]

«... به دفعات در جبهه نبرد حاضر شدند و در عملیاتهای مختلف شرکت کردند؛ مثلاً یک شب در عملیات «بیت‌المقدس ۳» بود که دیدیم «آقا سید مجتبی» با پسر آقای هاشمی رفسنجانی، آن جا ظاهر شدند. اما در هنگامی که من مشغول صحبت با بی‌سیم و انجام کارهای دیگر بودم، با فرزند آقای هاشمی راه افتادند به طرف خط، من هر چه کردم نتوانستم آن‌ها را نگه دارم و رفتند. بعد با فرمانده لشگرشان تماس گرفتم و گفتم: اینها دارند می‌آیند مواظب باش که در خط شکنی شرکت نکنند. روز بعد که به منطقه رفتم، دیدم اینها روی ارتفاعات «قَشَن» جایی که در نوک نقطه دفاعی قرار داشت و در محلی که واقعاً هم تخلیه مجروح از آن جا سخت بود و هم رساندن مهمات و آذوقه خیلی مشکل بود.»

سیاست

مخالفان مجتبی خامنه‌ای بر این عقیده‌اند که او با تشکیل حلقه‌ای از نزدیکانش در دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی، بر مناسبات قدرت در ایران اثر می‌گذارد.[18][21] در سال‌های اخیر از مجتبی خامنه‌ای به‌عنوان یکی از گزینه‌های محتمل رهبری پس از پدرش نام برده می‌شود.[22][23][24][25][26][27][28][29][30][31] بر اساس گزارش ۲۰۱۸ دفتر خدمات پژوهشی کنگره ایالات متحده، مجتبی خامنه‌ای به همراه حسین شریعتمداری و علی اکبر ولایتی نفوذ زیادی در دفتر و بیت علی خامنه‌ای دارند.[32]‌[33]

به گفته وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا، با اینکه مجتبی خامنه‌ای رسماً مقام سیاسی ندارد ولی رهبر جمهوری اسلامی، قسمتی از مسئولیت‌های خودش را به وی سپرده و مجتبی خامنه‌ای با «نیروی قدس سپاه پاسداران و بسیج همکاری تنگاتنگی دارد.».[34]

در دی ۱۳۹۰، مصطفی تاج زاده سیاستمدار اصلاح طلب ایرانی، گفت که پرونده قضایی او و همسرش، فخرالسادات محتشمی پور مستقیماً زیر نظر مجتبی خامنه‌ای قرار دارد و تمامی فشارهای وارد شده به او و خانواده‌اش خواست مستقیم مجتبی خامنه‌ای است.[35][36][37]

در اسفند ۱۳۹۰، برخی منابع خبری از جمله وبسایت جرس و بی‌بی‌سی فارسی گزارش دادند که مجتبی خامنه ای به محل حصر خانگی میرحسین موسوی رفته و از او خواسته بخاطر «وضعیت بحرانی موجود در کشور از مواضع خود عدول کند» ولی موسوی حاضر به انجام آن نمی‌شود و بر مواضع خود تأکید می‌کند.[38][39]

محمد سرافراز، رئیس سابق صداوسیما در کتاب روایت یک استعفا به نفوذ مجتبی خامنه‌ای در صداوسیما و سازمان اطلاعات سپاه اشاره می‌کند و تأکید می‌کند که حسین طائب (رئیس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران)، حسین محمدی (معاون فرهنگی دفتر علی خامنه‌ای) و مجتبی خامنه‌ای زمینه استعفاء او را فراهم کردند. شهرزاد میرقلی‌خان در کتاب «قدرت قلم در برابر سلاح‌های مرگبار» دیداری با او را روایت می‌کند که مجتبی خامنه ای «چگونه نظرات خود دربارهٔ سیاست خارجی، گفت‌گوهای برجام و موضوعات مرتبط با سپاه را به عنوان سیاست رسمی جمهوری اسلامی معرفی می‌کرده‌است.».[40][41][42]

در آذر ۱۳۹۹، یک کاربر تأیید شده از سوی توییتر با حدود ۵۰۰ هزار دنبال‌کننده به اسم «محمد مجید» (با نام کاربری محمد اهوازی) نوشت که حال خامنه‌ای رو به وخامت است و به این علت، دیدار او با حسن روحانی در روز جمعه لغو شده و مسئولیت بیت رهبر به مجتبی خامنه‌ای منتقل شده‌است. او نوشت که اطرافیان وی این دفعه نگران شده‌اند و پزشکان ارشد بیمارستان مسیح دانشوری برای معاینه حضور یافتند.[43] این خبر در وبگاه خارجی نیوزویک و سان بازتاب یافت.[44][45] مهدی فضائلی، از چهره اصولگرایان و از اعضای دفتر خامنه‌ای این موضوع را تکذیب کرد.[46]

انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۴

در انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۸۴ مهدی کروبی در نامه به سید علی خامنه‌ای، مجتبی خامنه‌ای و سپاه پاسداران را به تلاش برای تغییر رای مردم و دخالت در انتخابات متهم کرد.[47][48] خامنه‌ای در پاسخی کوتاه به کروبی گفت اگر به نتیجهٔ انتخابات اعتراضی دارد، باید به شورای نگهبان شکایت ببرد و تأکید کرد که اجازهٔ بحران‌سازی را به هیچ‌کس نمی‌دهد.[49]

انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸

پس از تنش‌های انتخابات ریاست جمهوری دهم و مواضع علی خامنه‌ای در برابر معترضان و اصلاح طلبان مجدداً نام فرزند خامنه‌ای بعنوان یکی از حامیان جدی محمود احمدی‌نژاد مطرح شد. با این حال از آن جهت که او پست دولتی نداشته و هیچ‌گاه در رسانه‌ها ظاهر نشده‌بود اطلاعی از مواضعش موجود نبود.[50] روزنامه گاردین در تحلیلی همزمان با اعتراضات گسترده به نتایج انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ و اعلام پیروزی احمدی‌نژاد، نوشت که مجتبی خامنه‌ای در مجاب کردن علی خامنه‌ای به نفع احمدی‌نژاد درسال ۱۳۸۴ که شهردار تهران بود نقش داشته‌است.[51] این روزنامه در مقالهٔ دیگری به نقل از یک «منبع بلندپایه سیاسی» در ایران گزارش داد که کنترل نیروی شبه نظامی بسیج به مجتبی خامنه‌ای، سپرده شده و او نقشی اساسی در سازمان دادن پیروزی احمدی‌نژاد در انتخابات ۲۲ خرداد بازی کرده‌است.[52][53] و به نوشته روزنامه گاردین، مجتبی خامنه ای «یکی از عوامل اصلی سرکوب مردم معترض به نتیجه انتخابات است».[54] در جریان اعتراضات پس از آن انتخابات، معترضان علی خامنه‌ای را به زمینه‌سازی برای موروثی کردن رهبری در جمهوری اسلامی و مهیا کردن زمینهٔ جانشینی مجتبی خامنه‌ای متهم کردند.[55] در پی این مطالب، شعار «مجتبی بمیری، رهبری رو نبینی» یا «مجتبی بمیری، رهبری رو نگیری» در اعتراضات روز ۵ شنبه ۱۸ تیر ۱۳۸۸ در تهران، از سوی معترضان بیان شد.[56][57][58] شعارهای مردم علیه فرزند خامنه‌ای در رسانه‌های بین‌المللی نیز بازتاب داشت.[59]

در سال ۱۳۹۱ فریدالدین حداد عادل (برادر زن مجتبی خامنه‌ای) در گفتگو با سالنامهٔ مثلث و در رد این ادعاها گفت که مجتبی خامنه‌ای به این شکل فعالیت سیاسی ندارد، او زندگی‌ای ساده‌تر از یک کارمند متوسط شهرستانی دارد و اوقاتش را به تدریس درس خارج در قم، مطالعهٔ فقه یا عبادت می‌گذراند.[60]

انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰

در بهمن ۱۳۹۹، ایندیپندنت فارسی، به نقل از منابع نزدیک به محمود احمدی‌نژاد، نوشت که احمدی‌نژاد با مجتبی خامنه‌ای در یک جلسه مخفیانه ۳ ساعته در منزل غلامعلی حداد عادل، دیدار کرده‌است. به نوشته این منبع، این جلسه دوستانه بوده و احمدی‌نژاد «دیدگاه‌های خود را دربارهٔ مشکلات کشور ارائه داده و راه‌حل‌هایش را برای حل مسئله تحریم، پرونده هسته‌ای و حل مشکلات اقتصادی مطرح کرده» و مجتبی خامنه‌ای علاوه بر حمایت از دیدگاه‌های وی، از نامزدی احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ نیز حمایت کرده و از او خواسته «در صورت پیروزی در انتخابات، افرادی را که محکومیت قضایی دارند در دولت بعدی به کار نگیرد.». یکی از موضوع‌های بحث، پیشتازی احمدی‌نژاد در نظرسنجی مؤسسه استاسیس (با حمایت ایران‌وایر) بود که طبق آن، احمدی‌نژاد در انتخابات ۱۴۰۰ پیروز خواهد شد.[61]

این خبر را ابتدا روزنامه الجریده کویت منتشر کرده بود و در آن اشاره کرد که شاید علی خامنه ای مخالف نامزدی احمدی‌نژاد نباشد. این روزنامه اشاره کرد که احمدی‌نژاد با احمد خاتمی، عضو شورای نگهبان و نماینده مجلس خبرگان، نیز دیدار داشته ولی منبع ایندیپندنت فارسی، گفت که او با با محمدرضا مدرسی یزدی، از فقهای شورای نگهبان دیدار داشته‌است.[61] مهدی فضائلی، عضو دفتر علی خامنه ای، این دیدار را تکذیب کرد.[62][63]

تحریم

در ۱۳ آبان ۱۳۹۸، وزارت خزانه‌داری آمریکا یک نهاد و ۹ شخص حقیقی مرتبط با علی خامنه‌ای از جمله مجتبی خامنه‌ای را تحریم کرد.[64] به گفتهٔ مقامات آمریکایی این تحریم‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که محدودیت‌های بیشتری را به حلقهٔ اطرافیان علی خامنه‌ای تحمیل کنند.[65]طبق بیانیه وزارت خزانه‌داری این افراد در «سرکوب‌های داخل و خارج از ایران» نقش داشته‌اند.[66]

جستارهای وابسته

منابع
  1. Dickey, ‎Christopher (2009-06-29), Newsweek (U.S. Edition ed.), ۱۵۳ (۲۶), p. ۴۱ Missing or empty |title= (help); |مقاله= ignored (help)
  2. ««خواستگاری» داستان ازدواج پسر مقام معظم رهبری با دختر دکتر حداد عادل». وبگاه ایرانیان آتلانتا (‎AtlantaPersians.com). بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۵ خرداد ۱۳۸۸. نشریه «اشراق اندیشه» به نقل از حجت السلام پاینده، از اعضای دفتر مقام معظم رهبری
  3. آشنایی با فرزندان رهبری بایگانی‌شده در ۱۲ ژوئن ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
  4. The Man in the Shadow: Mojtaba Khamenei بایگانی‌شده در ۷ اکتبر ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine Mohammad Sahimi, Tehran Bureau PBS, 16 July 2009
  5. "Khamenei's son takes control of Iran's anti-protest militia". the Guardian. 2009-07-08. Retrieved 2021-04-25.
  6. "Nepotism & the Larijani Dynasty". FRONTLINE - Tehran Bureau. Retrieved 2021-04-25.
  7. Facebook؛ Twitter؛ options، Show more sharing؛ Facebook؛ Twitter؛ LinkedIn؛ Email؛ URLCopied!، Copy Link؛ Print (۲۰۰۹-۰۶-۲۵). «Iran supreme leader's son seen as power broker with big ambitions». Los Angeles Times (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۲۵.
  8. «IRAN: EXPAT SOURCE'S INFORMATION AND VIEWS ON MOJTABA KHAMENEI, AND THIS SOURCE'S PITCH FOR USG FUNDS». www.telegraph.co.uk. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۴-۲۵.
  9. "Mojtaba Khamenei: gatekeeper to Iran's supreme leader". the Guardian. 2009-06-22. Retrieved 2021-04-25.
  10. http://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/12/09/1014196/عکس-حضور-فرزند-رهبر-انقلاب-در-مراسم-تشییع-سلحشور بایگانی‌شده در ۵ نوامبر ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
  11. «پسر رهبری با فرزندانش در راهپیمایی روز قدس/ تصاویر». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ ژوئیه ۲۰۱۴.
  12. Tait, Robert (26 February 2008). "Ahmadinejad favours his relatives". The Guardian. Retrieved 24 June 2009.
  13. Bazoobandi, Sara (11 January 2013). "The 2013 presidential election in Iran" (PDF). MEI Insight. 88. Archived from the original (PDF) on 25 September 2015. Retrieved 18 February 2013.
  14. Welle (www.dw.com)، Deutsche. «فرمان کرونایی خامنه‌ای و قبله درمانی نزدیکان رهبر | DW | 11.01.2021». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۴.
  15. حدادعادل:شایعات در مورد آقا مجتبی خامنه‌ای کذب است پارسینه
  16. «فرزندان رهبر انقلاب این روزها چه می‌کنند؟». www.tabnak.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۴.
  17. didban (۲۰۰۰-۰۱-۰۱). «پایگاه تبیینی و تحلیلی جریان‌شناسی دیدبان». دریافت‌شده در ۲۰۱۶-۰۷-۰۶.
  18. ویسی، مراد. «حلقه گردان حبیب؛ تیم مجتبی خامنه‌ای». radiofarda.com. رادیو فردا. دریافت‌شده در ۱۳ آبان ۱۳۹۸.
  19. ««مجتبي خامنه‌اي» و «مهدي هاشمي» همرزمان دوران دفاع مقدس». تابناک. ۱۲ آبان ۱۳۸۶.
  20. ««مجتبی خامنه‌ای» و «مهدی هاشمی» همرزمان دوران دفاع مقدس». تابناک. ۱۲ آبان ۱۳۸۶. دریافت‌شده در ۲۲ آوریل ۲۰۱۸.
  21. «آمریکا، مجتبی خامنه‌ای و تعدادی از نزدیکان رهبر ایران را تحریم کرد». bbc.com/persian. بی‌بی‌سی فارسی. ۱۳ آبان ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۱۳ آبان ۱۳۹۸.
  22. FLEISHMAN، JEFFREY (۲۰۰۹-۰۶-۲۵). «Iran supreme leader's son seen as power broker with big ambitions». latimes.com. لس‌آنجلس تایمز. دریافت‌شده در ۱۳ آبان ۱۳۹۸.
  23. Javedanfar، Meir (۲۰۱۳-۰۴-۰۵). «Khamenei's Criteria for Next Iranian President». al-monitor.com. المانیتور. دریافت‌شده در ۱۳ آبان ۱۳۹۸.
  24. نت، العربیة (۲۰۲۱-۰۱-۱۵). «مجتبی خامنه‌ای مردی پرقدرت که با پشتیبانی پدرش به سوی رهبری گام برمی‌دارد». العربیة نت. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۴.
  25. «مجتبی خامنه‌ای؛ نگران از سرنوشت احمد خمینی و هاشمی رفسنجانی». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۱-۰۲-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۴.
  26. «مجتبی خامنه‌ای و روال رهبرسازی». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۴.
  27. «مجتبی خامنه‌ای و «آن» کرسی». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۴.
  28. «سفر آیت الله خامنه ای به قم و بازاریابی برای «آقا مجتبی»». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۴.
  29. «چه کسانی بخت رهبری آینده جمهوری اسلامی را دارند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۴.
  30. Welle (www.dw.com)، Deutsche. «نهاد ولایت فقیه هراس‌آفرین است یا رهبری مجتبی خامنه‌ای؟ | DW | 18.01.2021». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۴.
  31. «"مثلث هَخَلْ" نامزدهای احتمالی جانشینی آیت‌الله خامنه‌ای». رادیو زمانه. ۲۰۱۶-۰۴-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۴.
  32. رادیو فردا. «ایران: سیاست، حقوق بشر، و سیاست آمریکا – گزارش به کنگره آمریکا».
  33. «قدرتمندترین فرد در بیت آیت‌الله خامنه‌ای کیست؟». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۴.
  34. ایندیپندنت فارسی (۱۳ آبان ۱۳۹۸). «آمریکا مجتبی خامنه‌ای و سایر افراد نزدیک به رهبر را تحریم کرد».
  35. رادیو فردا (۱۸ دی ۱۳۹۰). «مصطفی تاج زاده، مجتبی خامنه ای را مسول پرونده قضایی خود و همسرش معرفی کرد».
  36. «تاجزاده: پرونده من و خانواده ام در دست مجتبی خامنه ای است». BBC News فارسی. ۲۰۱۲-۰۱-۰۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۴.
  37. «تاج‌زاده: پرونده من و همسرم در دست مجتبی خامنه‌ای است». رادیو زمانه. ۲۰۱۲-۱۱-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۴.
  38. «گزارش منابع مخالفان دولت ایران از دیدار مجتبی خامنه‌ای و میرحسین موسوی». BBC News فارسی. ۲۰۱۲-۰۲-۲۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۴.
  39. Welle (www.dw.com)، Deutsche. «"درخواست" مجتبی خامنه‌ای از میرحسین موسوی | DW | 25.02.2012». DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۴.
  40. مجتبی دهقانی (۱۵ بهمن ۱۳۹۹). «مجتبی خامنه‌ای؛ نگران از سرنوشت احمد خمینی و هاشمی رفسنجانی». independentpersian.com.
  41. رادیو فردا (۷ شهریور ۱۳۹۸). ««از مجتبی تشکر کن»؛ روایت سرافراز از نقش دفتر رهبر در اداره صداوسیما».
  42. ایران اینترنشنال (۲۳ شهریور ۱۳۹۸). «هشدار روزنامه نزدیک به سپاه پاسداران: نقد اعضای دفتر رهبر امکان‌پذیر نیست».
  43. «ماجرای گزارش‌ها دربارهٔ 'بیماری و وخامت حال' آیت‌الله خامنه‌ای چه بود؟». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۸ آذر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱ فروردین ۱۴۰۰.
  44. ROCHE, DARRAGH (5 December 2020). "Journalist Claims Iran's Supreme Leader Transfers Power to Son as Health Deteriorates". نیوزویک. Retrieved 20 March 2021.
  45. Keane, Dan (6 December 2020). "POWER STRUGGLE Iran's supreme leader 'handing power to son as health deteriorates' & tensions rise over scientist's assassination". د سان. Retrieved 20 March 2021.
  46. «عضو دفتر نشر آثار خامنه‌ای اخبار «وخیم شدن» وضعیت سلامتی رهبر جمهوری اسلامی را تکذیب کرد». رادیو فردا. ۱۷ آذر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۵ اسفند ۱۳۹۹.
  47. «مهدی کروبی فرزند رهبر جمهوری اسلامی را به اعمال نفوذ در انتخابات متهم کرد». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ ژوئن ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۵ خرداد ۱۳۸۸.
  48. "The Islamic Monarchy of Iran". Archived from the original on ۸ ژوئیه ۲۰۰۹. Retrieved ۱۶ خرداد ۱۳۸۸. Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)
  49. شرف‌الدین، بزرگمهر (۲۶ شهریور ۱۳۹۰). «خویشاوندان آیت‌الله خامنه‌ای چه کسانی هستند». bbc.com/persian. بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۱۳ آبان ۱۳۹۸.
  50. «Mojtaba Khamenei: gatekeeper to Iran's supreme leader». Guardian. Monday 22 June ۲۰۰۹. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئن ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۵ ژوئن ۲۰۱۰. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  51. «گاردین: پسر دوم خامنه‌ای، از عوامل اصلی سرکوب مردم». رادیو فردا به نقل از گاردین. ۳ تیر ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئن ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۵ ژوئن ۲۰۱۰.
  52. «گاردین: 'بسیج در کنترل پسر خامنه‌ای است'.». بی‌بی‌سی فارسی به نقل از گاردین. ۱۷ تیر ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ ژوئیه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۵ ژوئن ۲۰۱۰.
  53. Arthur، Bright (۲۰۰۹-۰۷-۱۰). «Is Khamenei's son leading Iran crackdowns?». csmonitor.com. کریسچن ساینس مانیتور. دریافت‌شده در ۱۳ آبان ۱۳۹۸.
  54. «گاردین: پسر دوم خامنه‌ای، از عوامل اصلی سرکوب مردم». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۴.
  55. «"درخواست" مجتبی خامنه‌ای از میرحسین موسوی». dw.com. دویچه وله. ۲۰۱۲-۰۲-۲۵. دریافت‌شده در ۱۳ آبان ۱۳۹۸.
  56. «۲ فیلم: تظاهران امروز - مجتبی بمیری، رهبری را نبینی». پیک ایران. ۱۸ تیر ۱۳۸۸.
  57. «گاردین: 'بسیج در کنترل پسر خامنه‌ای است'». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۷ تیر ۱۳۸۸.
  58. «Khamenei's son takes control of Iran's anti-protest militia». guardian.
  59. Thousands rally in Tehran with bitter new cry - World AP - MiamiHerald.com
  60. «دیده‌بان: چرا از سید مجتبی خامنه‌ای می‌ترسند؟'.». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ ژوئن ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۶ ژوئیه ۲۰۱۶.
  61. «اختصاصی ایندیپندنت فارسی: دیدار سه‌ساعته مخفیانه احمدی‌نژاد با مجتبی خامنه‌ای». ایندیپندنت فارسی. ۱۲ بهمن ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۱۲ بهمن ۱۳۹۹.
  62. «تکذیب دیدار حجت الاسلام مجتبی خامنه ای و احمدی‌نژاد». www.entekhab.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۴.
  63. «تکذیب شد: دیدار احمدی‌نژاد با مجتبی خامنه‌ای و یکی از فقهای شورای نگهبان». www.radiozamaneh.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۴.
  64. «آمریکا مجتبی خامنه‌ای و حلقه اطراف رهبر ایران را تحریم کرد». radiofarda.com. رادیو فردا. دریافت‌شده در ۱۳ آبان ۱۳۹۸.
  65. Gibson، Ginger (۲۰۱۹-۱۱-۰۴). «U.S. targets Iranian top leader's inner circle with new sanctions». financialpost.com. فایننشال پست. دریافت‌شده در ۱۳ آبان ۱۳۹۸.
  66. «خزانه داری حلقه نزدیکان رهبر ایران را هدف می‌گیرد». وزارت خزانه داری ایالات متحده آمریکا. ۱۳ آبان ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۱۵ آبان ۱۳۹۸.

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.