تیلاپیا

تیلاپیا (به انگلیسی: Tilapia) نوعی ماهی است. جنس تیلاپیا از اعضای خانواده سیکلید و از راسته سوف‌ماهیان است که دارای بدنی مستطیلی شکل است. باله پشتی بلندی با ۲۳ تا ۳۱ خار و شعاع دارند. بینی آن‌ها دارای یک سوراخ در هر دو طرف است.

استحصال تیلاپیلای پرورشی (سبز) و طبیعی به میلیون تن. گزارش فائو

جنس تیلاپیا دارای دو زیر جنس است که تفاوت اساسی آن‌ها در روش زادآوری آنها است.

«تیلاپیا» یکی از ۱۰۰ گونه مهاجم شناخته شده در جهان است که با وجود جثه کوچک، به دلیل همه‌چیزخوار بودن، تکثیر زیاد، مقاومت بسیار نسبت به شرایط محیطی و کنترل دشوار، عرصه را بر گونه‌های بومی تنگ می‌کند.

ماهی تیلاپیا از عجیب ترین گونه‌های ماهی است. این ماهی به همراه لاروهایش حرکت می‌کند و در هنگام احساس خطر، آنها را می‌بلعد و پس از رفع خطر، دوباره آنها را خارج می‌کند.[1]

زیستگاه

زیستگاه اصلی این ماهی شرق آفریقا به ویژه کنیا است. ژاپنی‌ها به عنوان ماهی خوراکی تیلاپیا را از مالزی به کشور خود بردند و به عنوان گونه پرورشی معرفی کردند. امروزه تیلاپیا در ژاپن، روسیه، هند و بخش‌هایی از آمریکا و اروپا و ایران پرورش داده می‌شود.

تیلاپیا به دلیل مقاومت بالایی که دارد معمولاً رقیب جدی سایر گونه‌های بومی می‌شود.[2] این ماهی کوچک که در سال ۱۳۹۰ برای نخستین بار وارد کارون شده بود، سپس به همه رودخانه‌ها و تالاب‌های خوزستان رسید. ۶۰ تا ۷۰ درصد صید در تالاب شادگان را ماهی تیلاپیا تشکیل می‌دهد. در ابتدا فقط نوع تیلاپیا «زیلی» در آب‌های خوزستان شناسایی شده بود اما اکنون دو نوع دیگر «اورئوس» و «نیل» هم در رودخانه‌ها و تالاب‌های استان گزارش شده‌است. شورای پدافند غیرعامل خوزستان، در سال ۱۳۹۵ آن را به عنوان یکی از تهدیدات زیستی خوزستان معرفی کرده‌است.[3] سازمان شیلات قصد پرورش این ماهی در مناطق کویری ایران را دارد.

تغذیه

بیشتر تیلاپیاها میکروفیت خوار هستند اما تعدادی از آن‌ها گیاهان آلی‌تر را ترجیح می‌دهند و در محل‌هایی که دیگر گونه‌های پرورشی از پلانکتون‌ها تغذیه می‌کنند از گیاهان آلی استفاده می‌کنند. گونه‌هایی که خارهای آبششی کوتاه‌تر و زمخت تری دارند از ذرات غذایی بزرگتر تغذیه می‌کند. در جیره غذایی تیلاپیا می‌توان از پرتئین گیاهی به مقدار بالا استفاده کرد به همین خاطر قیمت تمام شده آن می‌تواند ارزان‌تر از سایر گونه‌های پرورشی تمام شود

شرایط فیزیکی‌شیمیایی

ماهی تیلاپیا شوری‌پذیر است و می‌تواند در آب دریا نیز زندگی کند. اکثر گونه‌های آن در آبهای لب شور یافت می‌شوند اما برخی از گونه‌ها در آب دریا هم تخم‌ریزی می‌کنند. آن‌ها کمتر حالت تهاجمی دارند و اگر گاهی از آن‌ها این رفتار دیده شود به‌دلیل عوامل جنسی، دما و تراکم جمعیت می‌باشد. محدوده دمای بهینه رشد آن‌ها ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتی گراد است و در این دماها تخم ریزی می‌کنند. حد کشنده دمایی آن‌ها زیر ۹ درجه سانتی‌گراد است. این نوع ماهی مقاوم به انواع بیماری می‌باشد

تولید مثل

برای انجام تخمریزی نیاز به ۲۵ تا ۳۰ عدد ماهی ماده و حدود ۱۲ تا ۱۵ نر در هر ۱۰۰۰ متر مربع می‌باشد. دمای آب لازم است بالای ۲۵ تا ۳۰ سانتی گراد باشد لاروها در سن ۴ تا ۵ ماهگی با طولی معادل ۶ تا ۱۰ سانتی‌متر بالغ می‌شوند. در آب و هوای معتدله تولید مثل در حدود ۲ ماه متوقف می‌شود. مولدین تیلاپیا جمعیت خود را تا حد اشباع استخر افزایش می‌دهند. برای جلوگیری از این عمل روش‌های زیر پیشنهاد می‌گردد: کاهش مدت زمان رشد ماهی، استفاده از ماهیان شکارچی و تفکیک مولدین و لاروها.

منابع
  1. سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی. عربی، زبان قرآن (۳)- پایهٔ دوازدهم دورهٔ دوم متوسطه - ۱۱۲۲۰۶. ص. ۳۰. از پارامتر ناشناخته |سال انتشار و نوبت چاپ= صرف‌نظر شد (کمک)
  2. http://www.doe.ir/portal/home/?news/196210/196226/338475/آخرین%20خبرها%20از%20تکثیر%20ماهی%20تیلاپیا/%20تنها%20یک%20مرکز%20مجوز%20دارد
  3. "کابوس «تیلاپیا» در تالاب‌های خوزستان". 2020. ایرنا. Accessed February 2 2020. .
  • هفر، بالفور. پروکینین، یوئل. مترجم؛ وثوقی، غلامحسین؛ و همکاران. ۱۳۸۱. پرورش تجاری ماهی. مرگز نشر دانشگاهی.
  • وثوقی، غلامحسین. ۱۳۷۳. ماهیان آب شیرین. نشر دانشگاه تهران.
  • John E.Bardach,John H.Ryther,Wiliam O.Mclarney,1972, Aquaculture, United States of America.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ تیلاپیا موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.