بم

بم یکی از شهرهای تاریخی ایران و استان کرمان است طوری‌که اگر بخواهند به یک جهانگرد چندین عکس تاریخی از ایران نشان دهند حتماً یکی از آن‌ها ارگ بم است. (ارگ بم بزرگترین بنای خشتی جهان است که از لحاظ عظمت و زیبایی با دیوار چین مقایسه می‌شود).[7] همچنین بم در گذشته به پاریس ایران شهرت داشت.[8] شهر بم به فاصله تقریبی ۱۲۰۰ کیلومتری پایتخت قرار دارد، این شهر به لحاظ تاریخی و محصولات کشاورزی (به‌ویژه خرما)، معروفیت جهانی دارد.[9] شهر قدیم بم یکی از پنج کورهٔ ایالت فارس بود و به دروازه شرق ایران شهرت داشته‌است. بم در مقطع حساسی از تاریخ (اواخر پادشاهی لطفعلی خان زند در زمان فرار او به بم) حتی از طرف لطفعلی خان پایتخت ایران نیز اعلام شد و برای مدتی پایتخت ایران بود.[10][11]

وقتی پاتی نجر جهانگرد انگلیسی در حدود ۱۱۸۹ خورشیدی وارد بم شد، قلعه آن را مستحکم دیده و ذکر می‌کند: بقدری آن را مستحکم کرده‌اند که شاید در همه ایران از این حیث بی‌نظیر باشد.[12] بنوشته بارتولد: بم مرکز صنعتی کرمان بوده و پارچه‌های نخی که در بم می‌بافته‌اند بهمه جا حتی تا مصر می‌رفت…» یعقوبی که در ۲۷۸ ه‍.ق از نطقه کرمان سخن به میان آورده از قلعه بم نیز یاد کرده‌است که از نوشته‌های او، این چنین بر می‌آید که این قلعه استحکامات خوبی نیز داشته‌است.[13] جغرافی نویسان عرب قرن دهم به ویژه مقدسی شرح خوبی دربارهٔ اهمیت اقتصادی بم به دست ما می‌دهند و مقدسی می‌نویسد: بم یک مرکز ولایتی با اهمیت و دلکش و بزرگ است مردم آن کارشناس و دارای مهارت هستند. این شهر بازارگاهی است و مردم را از راه دور به خود می‌کشاند و پارچه‌ای که در اینجا تولید می‌شود در کشورهای بسیاری شهرت دارد و آوازه بم در همه جهان اسلام پیچیده و مایه سرفرازی کشور است و بیشتر اهالی شهر بافندگانند و بیشتر رخت‌های صادراتی بم در دهکدهٔ بزرگی نزدیک آن فراهم می‌شود و در خاور و باختر جهان اسلام این رختها را به عالی‌ترین همه لباس‌ها می‌دانند و علاوه بر اینها دستار و پیراهن و لباسهای فاخر که طالب بسیار دارد و البسه‌ای که از مرو بیرون می‌آید در بم تولید میشود.[14] دکتر مظاهری: «... پرورش کرم ابریشم و کارگاه‌های ابریشم بافی متعددی از قرن ششم میلادی در نواحی یزد، بم، شوشتر و خوزستان شروع بکار کرده‌اند و احتمال بسیار دارد که صنعتی نساجی قدمت بیشتری در ناحیه بم داشته باشد.[15] کتاب بدایع الزمان؛ ولایت بم حکایت از بهشت می‌کرد، خطه‌ای مشتمل بر الوان نعیم… ساکنان نخستین بم اطلاعات ساکنان نخستین بم به‌درستی شناخته نیست اما از روی سکونتگاه‌های دسته جمعی به ویژه ایجاد برج و بارو‌های مستحکم در اطراف آنها، می‌توان حدس زد که این شیوه فرهنگ آریائی باشد (زیرا بومیان ایران چنین استحکاماتی را لازم نمی‌دانستند) و با توجه به سکونت مداوم مردم در ارگ از هزاره‌های گذشته تا ۱۵۰ سال پیش می‌توان حدس زد مردم کنونی بم از نژاد آریایی نسبتاً اصیل باشند. تیره‌ای آریائی نژاد که بر بم تاختند با بومیان مقاوم روبرو شدند و چون بر آنان پیروز گشتند بساختن برج و بارو و استحکاماتی پرداختند.[16] همچنین چندی پیش تحقیق و پژوهش یک محقق در مورد مردم بخش دهبکری و روستاهای تابع آن و آزمایش از آن‌ها نشان داد DNAمردم دهبکری و توابع آن با DNAاجساد مدفون در ارگ بم یکی است و این موضوع به این معنا است که مردم دهبکری و توابع آن همان مردم قدیم ارگ بم هستند که صدها سال قبل به دلایل نامعلومی مثل خشکسالی یا گرمی هوا و غیره.. به مرور زمان و طی سالیانی از داخل ارگ بم به این منطقهٔ پرآب و خوش آب و هوا نقل مکان کرده‌اند که عدهٔ بیشتر آن‌ها در همان ارگ مانده‌اند.[17] بنای این شهر قدیمی را در اساطیر ایرانی به بهمن ابن اسفندیار نسبت می‌دهند.[18]

باستناد داستان هفتواد در شاهنامه و کتاب کارنامک اردشیر بابکان می‌توان دریافت که شهری با نام کجاران که اکنون محله‌ای به نام کوزران در شمال غربی بم دارای شباهت اسمی به آن دارد به‌طور حدس و گمان ممکن است شهر بم باشد. در روزگار ساسانیان هفتواد مردی فقیر ساکن در شهر کجاران که شهری پرجمعیت در منطقه ای سردسیر که در آن باغات سیب وجود داشته در نزدیکی کوهی زندگی می کرده‌است و حاکم را از میان برمی‌دارد و برای خود برج و باروئی بر بالای کوهی بزرگ می‌سازد که شاید ارگ کنونی بم باشد. بنابراین هفتواد شهر را توسعه داد، و محل حکومت خود را به دژی بر بلندای کوه انتقال داد. سکونتگاهی را تغییر داد.[19] بم در گذشته یکی از پنج کورهٔ ایالت فارس بود. ابن حوقل مؤلف کتاب صورةالارض در قرن چهارم هجری از بم به نام شهری که از جهرم بزرگ‌تر و هوایش از آن سالم‌تر و دارای نخلستان‌های زیاد بوده، یاد کرده‌است. همچنین از سه مسجد بم به نام‌های مسجد خوارج و مسجد هزاران و مسجد قلعه نام برده و به تفصیل پارچه‌های مرغوب و زیبایی را که در آن جا بافته می‌شد، ذکر کرده‌است. بنا به گفته مقدسی در کتاب احسن‌التقاسیم، باروی شهر بم چهار دروازه به نام‌های نرماشیر، کوسکان، آسبیکان و کورجین داشته‌است. طبق گفتهٔ وی بیشتر بازارهای بم در خارج شهر و تعدادی هم در داخل شهر قرار داشته‌اند. بم در مسیر جاده‌هایی که جنوب خاوری ایران را با سیستان، افغانستان و بلوچستان مرتبط می‌کند قرار دارد. به همین جهت این شهر از دوره ساسانیان اهمیت نظامی و بازرگانی زیادی داشته‌است. شهر بم در سال ۱۱۳۱ ه‍. ق به تصرف محمود افغان درآمد، ولی به علت شورشی که در قندهار روی داد آنجا را رها کرده عازم قندهار شد؛ ولی بار دیگر در سال ۱۱۳۴ ه‍. ق بر بم استیلا یافت و این وضع تا سال ۱۱۴۳ ه‍. ق که نادر، اشرف افغان را شکست داد، ادامه داشت. در سال ۱۲۰۹ ه‍. ق، لطفعلی‌خان زند، در همین شهر توسط عمال آقا محمد خان قاجار دستگیر شد. خان قاجار به یادگار این موفقیت مناره‌ای از سرهای ۶۰۰ تن از مخالفین خود در بم برافراشت.[20]

آب و هوای بم گرم و خشک است اما به علت مجاورت با کویر آب و هوای متغیری دارد، به‌طوری‌که گاهی اوقات در تابستان‌ها گرم‌ترین و در زمستان‌ها سردترین نقطه کشور گزارش شده‌است. میزان بارندگی سالانه در بم به‌طور متوسط ۶۸ میلی‌متر است.[21]

یکی از جاذبه‌های بی‌نظیر بم بخش خوش آب و هوا و توریستی گردشگری دهبکری است. دهبکری زیباترین منطقهٔ سرسبز و چشم‌نواز است که در شهرستان کویری بم خود نمایی می‌کند و به همین دلیل نزد مردم بم بسیار محبوبیت دارد.[22] علاوه بر مردم بم در همهٔ فصول سال دهبکری پذیرای مسافران بیشماری است. دهبکری دارای ارتفاعات بکر و دست نخوردهٔ بسیاری است به‌طوری‌که همه ساله گروه‌های کوه‌نوردی و گردشگری بسیاری در استان کرمان به ارتفاعات دهبکری قدم می‌گذارند. از جمله این ارتفاعات می‌توان به کوه شیر و منطقهٔ زیبای مرغک اشاره کرد.[23]

ارگ بم

یکی دیگر از جاذبه‌های زیبا و دست نخوردهٔ بم منطقهٔ مرغک از توابع دهبکری است که همهٔ این مناطق دارای جنگل‌های پسته وحشی-بادام وحشی و سرسبزی بسیاری است. در مرغک نیز در گذشته موسیقی سنتی ایرانی اصیلی رواج داشته. از منطقهٔ دهبکری از گذشت‌های دور در نوشته‌های نویسندگان و ادیبان به عنوان بهشت میان دو جهنم یاد شده‌است و همه در وصف سر سبزی آن سخن رانده‌اند. یکی از مسائل گردشگری و مدرن مورد بحث دربارهٔ دهبکری ساختن تله کابین در دهبکری است که البته این طرح همواره با بی‌توجهی مسئولین همراه بوده‌است. همچنین دریجان و روستاهای تابعه از دیگر مناطق خوش آب و هوای کوهستانی اطراف بم به‌شمار می‌آیند.

• داریوش رفیعی ، خواننده
• کورس سرهنگ زاده ، خواننده
• ایرج بسطامی ، خواننده
• محمدعلی علومی ، نویسنده و پژوهشگر
• شهرام ابوعامری ، نوازنده ویلن
• اهورا ایمان ، ترانه سرا
• روح انگیز سامی نژاد ، بازیگر
• داوود سلطانی نژاد ، خواننده
• مهدی بهزاد پور ، خواننده
• حامد عسکری،شاعر و ترانه سرا

• هتل ۴ ستاره پارسیان آزادی
• هتل ۴ ستاره ارگ جدید
• هتل ۳ ستاره ارم
• هتل ۳ ستاره کورش
• هتل ۲ ستاره جهانگردی
• هتل ۵ ستاره ارگ (در حال ساخت)
• مهمانپذیر ۱ ستاره جهانگرد
• مهمانپذیر گل گندم
• مهمانپذیر شبستر
• مهمانپذیر بهشت

قلعه بعد از زلزله

تصویر ماهواره‌ای بم

زمین‌لرزه بم، زمین‌لرزه‌ای بود به شدت ۶/۶ ریشتر که در ساعت ۵:۲۶ بامداد روز جمعه ۵ دی ۱۳۸۲ شهر بم را به مدت سیزده ثانیه لرزاند. قربانیان این زمین‌لرزه در آمارهای مختلف، بین ۳۰،۰۰۰ تا بیش از ۵۰،۰۰۰ نفر بیان شده‌اند. (در آمار رسمی، ۳۰،۰۰۰ کشته و ۴۰،۰۰۰ هزار مجروح و بیش از ده ها هزار نفر بی‌خانمان) همچنین در این زمین‌لرزهٔ ویرانگر، ارگ تاریخی بم تا حدود ۹۰% تخریب شد.

• منطقه گردشگری آدوری
• منطقه نمونه گردشگری دهبکری
• پیست آفرود کبود
• ارگ جدید
• منطقه داردین
• آبگرم آباد سید
• سد نساء
• منطقه تپه یلان
• گنبکی که باغاتی سرشار از مرکبات (لیمو پرتقال نارنگی تامسون و گریپ فروت)دارد
• منطقه گردشگری تپه های شنی ریگان.بزرگترین تپه های شنی جهان
• منطقه آب یلان در شمال شرقی شهر
• دهستانی بم به نام مومن آباد وجود دارد که همه افراد آن سید و از نسل فاطمه الزهرا سلام الله علیها هستند

بم شهری دانشگاهی است.

• نیشابور، ایران[33]
• منتووا، ایتالیا[34]
• یزد، ایران[35]
• همدان، ایران[36]

• خرمای مضافتی بم
• پده (بم)
• پرتقال بم

• بختیاری، سعید (۱۳۸۳ خورشیدی)، اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، شابک شابک: &#۸۲۰۶;ISBN ۹۶۴-۳۴۲-۱۶۵-۱&#۸۲۰۷; مقدار |شابک= را بررسی کنید: invalid character (کمک) تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)

توحیدی، محمود (۱۳۸۹). مشاهیر بم. مرکز کرمان شناسی.