بخش ماهیدشت

تنگه مرصاد

این تنگه در ضلع غربی شهر ماهیدشت قرار گرفته‌است که عملیات مرصاد یا عملیات فروغ جاویدان در سال ۱۳۶۷ در این منطقه اتفاق افتاد[persian-alpha 1].

منطقه شاه پسند

در افسانه‌ها آمده‌است که این منطقه در زمان‌های قدیم به دلیل آب و هوای خوش، تفرج گاه پادشاهان بوده‌است.

روستاها

روستاهای بخش مرکزی شهرستان کرمانشاه:[7]

• روستای بانگنجاب (بان گنجاب یا گنجاو): این روستا در فاصله ۱۳ کیلومتری جاده ماهیدشت به سمت اسلام‌آباد غرب و در ۷ کیلومتری جاده منتهی به جوانرود واقع شده‌است و دارای بالغ بر ۶۰ خانوار و نزدیک به ۳۰۰ نفر جمعیت است. زبان رسمی این منطقه کوردی کلهری می‌باشد و وابستگی قومیتی و فرهنگی زیادی با شهرهای گیلانغرب، قصرشیرین و اسلام‌آباد غرب و همچنین خانقین در کشور عراق را دارند. این روستا به دلیل موقعت خاص جغرافیایی، مرکزیت روستاهای اطراف بوده و دارای پست بانک، خانه بهداشت،[8]. شغل غالب مردم این روستا کشاورزی، دامداری و خدمات می‌باشد و از دیرباز در طول تاریخ مهد توجه مردم بوده‌است. این روستا دروازه ای به سمت جاذبه‌های توریستی و تفریجی منطقه از جمله سراب کاشنبه، سراب مها و کوه‌های باگوله، باریکه و کورکور می‌باشد.

• کاشنبه چهاردانگی :این ده از دهستان‌های چقانرگس، بخش ماهیدشت و در ۳۵ کیلومتری شمال خاوری اسلام‌آباد شهرستان کرمانشاه، استان کرمانشاه است. رودخانه سراب کاشنبه از میان آبادی می‌گذرد. کوه باریکه و کوه باقلا در ۲ کیلومتری جنوب باختری آبادی است[9]و در این ده ۳۵ خانوار زندگی می‌کنند که شغل کشاوری، دامداری و کارگری است. رستنی‌های روستا شامل گل گاوزبان، شیرین بیان، ریواس و گون که کاربرد دارویی و صنعتی دارند و جانوران روستا شامل شغال، گرگ، روباه، خرگوش و کبک هست. مردم آبادی از شرکت تعاونی روستائی، خانه بهداشت بان گنجاب و کلیه تسهیلات کرمانشاه و اسلام‌آباد غرب بهره می‌گیرند[10].

جغرافیای منطقه

ماهیدشت قلعه و شهری است از نواحی شهر کرمانشاه. ولایتی است قریب پنجاه پاره دیه بود و در صحرایی واقع است که متصل میدان بزرگ است و علفزارهای در غایت خوب است و هوایی معتدل دارد و آبش از کوه‌هایی که در آن حدود است برمی‌خیزد. (نزهةالقلوب، جزء ۳ ص ۱۰۸). (یادداشت به خط مرحوم دهخدا. لغت نامه دهخدا)[11].

ماهیدشت و هارون آباد و فیروزآباد از بلوکات کرمانشاهان است. حد شمالی آن روان سر و حد شرقی آن کرمانشاه و حدجنوبی لرستان و حد غربی رود کرند است. اراضی آن حاصلخیز و ییلاق ایل‌های کلهر و سنجابی است[12]. همان است که یاقوت مایدشت می‌گوید یعنی قلعه و بلده‌ای از نواحی خانقین. نام محلی کنار راه کرمانشاه و قصرشیرین میان قمشه و شاه پسند در ۵۹۷ هزارگزی تهران. (یادداشت به خط مرحوم دهخدا). یکی از دهستان‌های بخش مرکزی شهرستان کرمانشاهان و حدود جغرافیایی آن به قرار ذیل است: شمال کوه سفید واقع شده که همه جا حد طبیعی ماهیدشت با دهستان‌های دروفرامان و حومهٔ شهرستان کرمانشاه محسوب می‌گردد. جنوب سلسلهٔ ارتفاعات جنوب ماهیدشت، مشرق دهستان بالاوند زردلان و مغرب بخش سنجابی. دشت ماهیدشت به عرض تقریبی ۶ الی ۱۲ هزار گز و به طول ۸۰ هزار گز (از سامله تا قلعهٔ داراب خان) بین دو رشته کوهستان واقع شده و رودخانهٔ مرک از وسط این دشت می‌گذرد که مهم‌ترین رودخانهٔ ماهیدشت است و اکثر قریه‌های مهم این دهستان در طول و طرفین این رودخانه واقع شده‌است. محصول عمدهٔ ماهیدشت غلات است که به صورت دیم بعمل می‌آید و این دشت حاصلخیزترین نقاط شهرستان کرمانشاه محسوب می‌شود. ماهیدشت از نظر آمار به دو حوزه تقسیم شده‌است. ۱- حوزهٔ ۴ یعنی قسمت علیا از ۹۷ آبادی تشکیل شده و جمعیت آن در حدود ۱۴ هزار نفر و قرای مهم آن به شرح ذیل است: سرونو، قیماس، فیروزآباد، باغ طیقون، طاویران. ۲- حوزهٔ ۵ یعنی ماهیدشت پایین که در مغرب و قسمت سفلی دشت واقع شده و از ۶۱ آبادی تشکیل شده‌است و ۱۸ هزارتن سکنه دارد. مرکز دهستان قصبهٔ رباط و قریه‌های مهم آن به شرح ذیل است: قلعه داراب خان، قمشه‌ها، سامره، ریگل (ریخل)، قلعه نجفعلی خان، جاشوران، چقابلک علی رضا و قلعه[13].[14].

توضیحات

جستارهای وابسته

• فهرست بخش‌های ایران
• استان کرمانشاه
• شهرستان کرمانشاه

منابع