بلبل خرما

بلبل خرما قدری از بلبل بزرگ‌تر است و طول بدنش حدوداً ۱۸ سانتی‌متر است. نر و ماده آن هم‌شکل است. سر و گلویش سیاه است و دو لکه بزرگ سفید در دو طرف سر روی گونه‌هایش دارد. سطح پشتی قهوه‌ای روشن، سطح شکمی خاکستری چرک، پوشپرهای زیر دمی زرد نارنجی و دم سیاه با نوک سفید دارد. روی سر اثری از کاکل دارد.[1] نوک دم این پرنده سفید و سر پرندهٔ جوان قهوه‌ای رنگتر از پرندهٔ بالغ است.

بلبل خرما معمولاً جفت جفت یا به صورت دسته‌های کوچک دیده می‌شود.بلبل نر جثه بزرگتری نسبت به ماده داردبلبل دره پهن جثه بزرگی دارد[2]

بلبل‌ها به خوش صدایی معروف‌اند. بلبل خرما هم با آنکه با بلبل معمولی تفاوت ظاهری دارد، صدای خوشی سر می‌دهد. بلبل‌ها بیش‌تر شب‌ها می‌خوانند؛ اما بلبل‌های خرما روزها به خواندن می‌پردازند.

محل زیست آن اغلب باغات و نخلستان‌ها و جاهای پر درخت است گاهی هم در نقاط کم درخت دیده می‌شود. غذای اصلی آن همچنان که از نامش بر می‌آید بیشتر میوه درخت خرما و البته سایر میوه هاست، به گونه‌ایی که مثلاً در بهبهان باغ‌های زردآلو زیستگاه مورد علاقه این گونه بلبل هستند؛ و همچنین در بلوچستان در میان نخلستان‌های مومان هم زیاد دیده می‌شوند. لانه‌اش را اغلب بر روی شاخه درختان موجود می‌سازد.

بلبل خرما از جمله آفات درخت خرما محسوب می‌شود زیرا شهد خرماهای رسیده را می‌خورد و در نتیجه آن خرماها یا می‌ریزد یا حشرات در آن تخم می‌گذارند. وقوع این امر موجب خسارت عمده‌ای می‌شود. بلبل خرما را بعضاً به جهت آواز خوانی و انس گرفتن سریع با محیط خانه و انسان، دست آموز و نگهداری می‌کنند. این پرنده چنانچه محیط امنی برایش فراهم شود می‌تواند در خانه لانه‌سازی و تولید مثل نماید.[1][2]

بلبل گوش‌سفید وحشی در بهبهان

پراکندگی زیستگاهی آن در شمال عراق، جنوب ایران، افغانستان، پاکستان، شمال غرب هندوستان و شبه جزیرهٔ عربستان می‌باشد.[3]

بلبل خرما٫ که در زبان محلی بلبلی نامیده می‌شود از جمله پرندگان شاخه‌نشین بومی مناطق جنوبی ایران بخصوص نقاط گرمسیری جنوب است. پراکندگی آن از بلوچستان تا کرمان، هرمزگان، بوشهر، خوزستان، فارس و تا حدودی به مناطق معتدل‌تر نیز ادامه دارد. طی چند سال اخیر تعداد بلبل خرما در تهران افزایش یافته است[4] این در حالی است که این پرنده، پرنده خاص جنوب است.[5]

در سال‌های اخیر بعلت مهاجرت زیاد این پرنده از پاکستان و هندوستان به سمت نخل‌زارهای بوشهر و خوزستان و افزایش جمعیت آن در این نواحی، تعدادی از آن‌ها به تهران و دیگر شهرها رسیده و زادآوری کرده‌اند و ازدیاد یافته‌اند.[4]

بلبل‌خرما همه‌چیزخوار است؛ شهد خرماهای رسیده، میوه‌های شیرین، حشرات، ملخ‌ها و کرم‌ها را می‌خورد.

تولید مثل بلبل‌خرما در اواسط ماه‌های اردیبهشت و خرداد صورت می‌گیرد. بلبل ماده پس از اتمام کار لانه‌سازی سه تا پنج عدد تخم می‌گذارد و پرنده نر و ماده به نوبت ۱۴ تا ۱۵ روز روی تخم می‌خوابند. بعد از بیرون آمدن جوجه‌ها از تخم، والدین جوجه‌ها را با کرم تغذیه می‌کنند (بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ کرم در روز برای دو جوجه می‌آورند). بعد از ۱۵ روز جوجه‌ها آشیانه را ترک می‌کنند. تغذیه جوجه‌ها تا زمان پرواز که یک ماهی به طول می‌انجامد بر عهده والدین است.[2]

در سال‌های اخیر تعدادی از آن‌ها به تهران و دیگر شهرها نیز رسیده و زادآوری کرده‌اند. بلبل خرما پرنده‌ای تک همسر است. بلبل نر در نمایش جفت‌خواهی، در حالی که دو بال خود را بالا می‌گیرد، به‌طور مرتب به جلو و عقب خم می‌شود و این رفتار را تا ۱۰ ثانیه ادامه می‌دهد. سپس می‌ایستد و آواز می‌خواند. در همین حال پرهای بدنش را باد می‌کند و بال‌هایش را به آهستگی حرکت می‌دهد. این کار را به مدت ۳۰ ثانیه تکرار می‌کند و سپس نمایش خود را از سر می‌گیرد.[6]