انتخابات مجلس شورای ملی (۱۳۰۵)
انتخابات مجلس ششم شورای ملی و در ۵ تیر ماه سال ۱۳۰۵ به پایان رسید. این انتخابات اولین انتخاباتی بود که در زمان سلطنت رضاشاه به عنوان شاه ایران صورت پذیرفت و سرآغاز دورانی (مجالس ششم تا سیزدهم) بود که مجلس به نهادی تشریفاتی تبدیل گشت.[1]
| |||||||
| |||||||
| |||||||
|
انتخابات
شاه برای اینکه از تحت کنترل نگه داشتن نمایندگان اطمینان حاصل شود، مصونیت پارلمانی آنان را لغو کرد و همه احزاب سیاسی را ممنوع کرد.[2] این تنها انتخاباتی بود که به کاملاً دستکاری نشده بود و توانست تا حدودی اعتبارش را حفظ کند که تا زمان انتخابات قانونی سال ۱۳۲۲ تکرار نشد. چند تن از منتقدان رضا شاه از جمله حسن مدرس با بالاترین تعداد آرا، محمد مصدق، حسن موستوفی و حسین پیرنیا موفق به کسب کرسی مجلس در تهران شدند.[3][4]
با توجه به گزارش وزیر مختار انگلیس مورخ اوایل سال ۱۹۲۶ «مجلس شورای ملی ایران را نمیتوان جدی گرفت. نمایندگان آن آزاد نیستند؛ زمانی که شاه چیزی میخواهد به سرعت تصویب میشود، زمانی که او مخالف است از آن بحث خارج میشوند و هنگامی که او بیتفاوت است بحثها و گفتگوهای زیاد و بی هدفی صورت میگیرد.»[5]
منابع
- آشنایی با تاریخ مجالس قانونگذاری در ایران دوره اول تا دوره شانزدهم [History of Legislatures in Iran (1285–1328)] (به Persian). Majlis Research Center. 2005 [1384]. p. 125.
- Abrahamian, Ervand (2008). A History of Modern Iran. Cambridge, U.K.: Cambridge University Press. p. 73. ISBN 978-0-521-52891-7.
- Azimi, Fakhreddin (2008). Quest for Democracy in Iran: A Century of Struggle Against Authoritarian Rule. Harvard University Press. p. 56. ISBN 0-674-02778-7.
- Azimi, Fakhreddin (December 13, 2011) [December 15, 1998]. "ELECTIONS i. UNDER THE QAJAR AND PAHLAVI MONARCHIES, 1906-79". In Yarshater, Ehsan. Encyclopædia Iranica. 4. VIII. New York City: Bibliotheca Persica Press. pp. 345–355. Retrieved March 15, 2016.
- Abrahamian, Ervand (1982). Iran Between Two Revolutions. Princeton University Press. pp. 138. ISBN 0-691-10134-5.