دوره پانزدهم مجلس شورای ملی

دوره پانزدهم مجلس شورای ملی در ۲۵ تیر ۱۳۲۶ (۲۸ شعبان ۱۳۶۶ ه. ق) بازگشایی شد و در ۶ مرداد ۱۳۲۸ (۲ شوال ۱۳۶۸ ه. ق) به پایان رسید. نخستین جلسهٔ رسمی این دورهٔ مجلس نیز در روز ۶ مرداد ۱۳۲۶ برگزار شد.

ریاست مجلس پانزدهم در دست رضا حکمت بود. ۱۳۴ نماینده به مجلس راه یافتند و نمایندگان ارامنه جنوب و مهاباد تعیین نشدند. اعتبارنامه مراد اریه و خسرو قشقایی به تصویب نرسید و اعتبارنامهٔ حسن ارسنجانی در ۲۷ آبان ۱۳۲۶ رد شد. همچنین محمد ساعد به نخست‌وزیری رسید و از مجلس رفت. در این دوره، چهار کابینه برای رأی اعتماد به مجلس معرفی شدند. همچنین حدود ۹۰ قانون در مجلس به تصویب رسید.

رخدادهای مهم

انتخابات و افتتاح مجلس

مجلس چهاردهم قانونی را تصویب کرد که دورهٔ بعدی انتخابات، پس از خروج نیروهای خارجی از ایران برگزار شود. این قانون باعث شد که میان دوره‌های چهاردهم و پانزدهم، فترتی ۱۶ ماهه ایجاد شود.[1] دوره پانزدهم مجلس در ۲۵ تیر ۱۳۲۶ با سخنرانی شاه افتتاح شد. رضا حکمت به ریاست مجلس رسید و دولت قوام استعفا کرد تا دولت جدید به مجلس معرفی شود.[2]

مجلس مؤسسان

پیشنهاد تشکیل مجلس مؤسسان پس از ترور نافرجام شاه داده شد و آیین‌نامهٔ انتخابات در ۱۰ اسفند ۱۳۲۷ از سوی دولت به مجلس داده‌شد. انتخابات مجلس مؤسسان در ۱۴ فروردین ۱۳۲۸ برگزار شد و جلسات این مجلس در روزهای ۱ تا ۲۰ اردیبهشت تشکیل شد. طبق اصل جدیدی که در مجلس مؤسسان به قانون اساسی افزوده شد، شاه می‌توانست مجلس شورای ملی و مجلس سنا را منحل کند. همچنین آیین‌نامهٔ انتخابات مجلس سنا به تصویب رسید و نخستین دورهٔ آن در ۲۰ بهمن ۱۳۲۸ فعالیت خود را آغاز کرد.[3]

کابینه

در دورهٔ پانزدهم چهار کابینه به مجلس معرفی شدند.[4] کابینهٔ قوام نتوانست از مجلس رأی اعتماد بگیرد.[5]

سایر رخدادها

فراکسیون‌های مجلس

به گفتهٔ آبراهامیان نمایندگان دورهٔ پانزدهم در ۳ فراکسیون اصلی شکل گرفتند:

  • فراکسیون دموکرات با نزدیک به ۸۰ کرسی که پس از مدتی، به دو فراکسیون تقسیم شد. یک فراکسیون به رهبری ملک الشعرای بهار شامل حدود ۴۵ نماینده و فراکسیون دیگر به رهبری سردار فاخر شامل حدود ۳۰ نفر بودند.
  • فراکسیون اتحاد ملی شامل ۳۵ نماینده
  • فراکسیون ملی شامل ۲۵ نماینده

البته عاقلی از شش فراکسیون نام برده‌است که شامل فراکسیون‌های اتحاد ملی، ملی، آزادی، اتفاق، دموکرات ایران و ترقی بودند.[6]

پانویس
  1. گروه مطالعات بنیادین حکومتی، تاریخ مجالس قانونگذاری ایران، ۲–۳.
  2. گروه مطالعات بنیادین حکومتی، تاریخ مجالس قانونگذاری ایران، ۲۴.
  3. گروه مطالعات بنیادین حکومتی، تاریخ مجالس قانونگذاری ایران، ۳۱–۳۳.
  4. گروه مطالعات بنیادین حکومتی، تاریخ مجالس قانونگذاری ایران، ۳۶.
  5. گروه مطالعات بنیادین حکومتی، تاریخ مجالس قانونگذاری ایران، ۱۸.
  6. گروه مطالعات بنیادین حکومتی، تاریخ مجالس قانونگذاری ایران، ۲۲–۲۴.

منابع
  • گروه مطالعات بنیادین حکومتی (۱۳۸۵). آشنایی با تاریخ مجالس قانونگذاری در ایران (دوره پانزدهم). مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. دریافت‌شده در ۱۶ بهمن ۱۳۹۵.
  • «دوره پانزدهم مجلس شورای ملی». کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. دریافت‌شده در ۱۶ بهمن ۱۳۹۵.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.