مهدی کوزه‌کنانی
مهدی کوزه کنانی معروف به حاج مهدی کوزه کنانی (ابوالملّه) از تجار و بازاریان معتبر و موجه تبریز بود. وی متولد کوزه‌کنان در شهرستان شبستر بود و با شروع جنبش مشروطیت با وجود سن بالا به جنبش پیوست و از بنیان‌گذاران انجمن عدالت طلبان تبریز بود که بعداً به انجمن ایالتی تبریز تغییر نام داد.
در قضیه مقاومت محمد علی میرزا ولیعهد و در نتیجه تحصن تبریزیان در مسجد صمصام و کنسولگری انگلیس در سال ۱۲۸۵ خورشیدی که با سخنرانی‌های آتشین میرزا جواد ناطق و میرزا حسین واعظ همراه بود، وی کمک مالی فراوانی به متحصنین می‌نمود. وی مُهردار انجمن بود و جلسات انجمن در خانه او برگزار می‌گردید. به علت سن بالا و محبوبیت نزد مردم به او لقب ابوالملّه (پدر ملت) داده بودند. در مبارزه بین مستبدین و مشروطه طلبان، چندین بار نقشه ترور وی کشیده شده و یکبار در خانه وی را آتش زدند. خانه وی از سوی سازمان میراث فرهنگی آذربایجان شرقی به موزه مشروطیت تبدیل شده‌است.[1]
وقتی یکی از علمای تبریز از وقوع بعضی هرج و مرج‌ها در رابطه با مشروطه، به وی خرده گرفت، او این شعر را خواند:
اما، داریخما، چون کی آریتماق خیالی وار
(ترجمه: چون غربال به حرکت بیاید هرج ومرج می‌شود. اما حوصله کن چون در پی جداسازی است)
حاج مهدی کوزه کنانی در زمان اشغال تبریز (۱۲۹۰) زنده بود ولی چندی بعد درگذشت.[2]
منابع
- کسروی، احمد (۱۳۵۶). تاریخ مشروطه ایران. انتشارات امیرکبیر.
- مجتهدی، مهدی. رجال آذربایجان. انتشارات زرین.
