سالار فاتح
میرزا علی خان دیوسالار یا علی دیوسالار کُجوری (زاده ۱۲۴۵ - درگذشت ۱۳۲۶) ملقب به سالار فاتح از مبارزان و ملاکان و متنفذان مازندران و از مردم شهرستان نور وکجور میباشد. پدرش محمدرضا از اهالی روستای کالج و مادرش گوهرخانم برادرزاده میرزا محمدرضاخان صدیقالدوله بود. وی تحصیلاتش را در تبریز نزد دایی اش میرزا حسنخان احسنالملک که در آنجا برای دربار قاجار کار میکرد به پایان رساند. در سال ۱۳۰۶ قمری داییاش او را به عنوان سرپست خالصجات سلماس و بعد سرپرست ارامنه گمارد. پس از آن برای مدتی نایبالحکومه چهریق، دهخوارقان، ممقان، گوگان و اسکو بود. بعدها به درجه سرهگنی نایل گردید و در انقلابهای اوائل مشروطیت و در فتح قزوین و تهران نقش مهمی داشت؛ پس از فتح تهران به دست مشروطه خواهان او به کفالت نظمیه تهران برگزیده شد و از طرف مجلس ملیون ایران در رجب ۱۳۲۷ ه.ق. لقب سالار فاتح یافت. او در دوران مبارزات چهار کتاب نوشت و به تفنن شعر میگفت. دیوان شعر سالار فاتح برای اولین بار در سال ۱۳۹۴ به چاپ رسید. همچنین کتابهای خاطرات سالار فاتح، جغرافیای سیاسی مشهد و شهبال اسپیدبال از وی به چاپ رسیده است. او اولین کتاب خود را که جغرافیای سیاسی مشهد بود در سن ۳۱ سالگی نوشت.
فعالیتها و مبارزات سالار فاتح،
- بعد از پایان تحصیلات در تبریز به درجه سرهنگی نایل گردید.
- حکمران گیلان برای ۳ سال
- حکمران کرمانشاه برای ۲ سال
- حکمران مشهد برای ۲ سال
- تشکیل نیروی نظامی در شهرستان نور
- تصرف مازندران و ساری و تشکیل انجمن حقیقت (جمهوری)
- ساخت اولین مدرسه در ساری و تحصیل ۱۰۰ دانش آموز، و اولین پارک شهر ساری برای تفریح و مطالعه دانش آموزان
- بعد از به توپ بستن مجلس توسط محمد علی شاه. با نیروهایش به مجاهدین دیگر شمال ملحق شد.
- رشادت زیاد در فتح قزوین و تهران و نایل شدن به لقب سالار فاتح با اولین حکم صادر شده توسط مجلس ملیون ایران.
- رئیس نظمیه تهران
جمله معروف او خطاب به همسرش: بزرگترین دشمن مردم ایران بیسوادی و جهل و نادانی شان است.
منابع
- http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-d84507c904ab4eb998193c3b2376a64f-fa.html بایگانیشده در ۹ مارس ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
- https://web.archive.org/web/20130915034606/http://shomaliha.com/divsalar.html
- http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/5501/69/text
- فراهانی، حسن. روزشمار تاریخ معاصر ایران. جلد اول، صفحه ۶۷