فهرست انقلاب‌ها و شورش‌ها
در این صفحه فهرست انقلاب‌ها و شورش‌ها (انگلیسی: List of revolutions and rebellions) که در تاریخ مهم و تأثیرگذار بوده‌اند ثبت شده.
نقاشی آزادی هدایت‌گر مردم از اوژن دولاکروا. این تابلو به عنوان نماد انقلاب‌ها شناخته می‌شود.
پیش از میلاد مسیح
شکست اسپارتاکوس اثر هرمان ووگل (۱۸۸۲)
- ۲۷۳۰ پیش از میلاد: مجموعه شورش‌ها در دوران سلطنت فرعون ست پریبسن در دوران دودمان دوم مصر.[1]
- ۲۶۹۰ پیش از میلاد: فرعون خسه‌خموی آخرین فرعون دودمان دوم مصر علیه شورش‌ها مبارزه کرد و مصر سفلی و مصر علیا را متحد کرد.[2]
- ۲۳۸۰ پیش از میلاد (دوران کوتاه): انقلاب مردمی در شهر لاگاش سومر برای عزل پادشاه لوگالاندا و بازگرداندن پادشاه اوروکاگینا به تخت سلطنت.
- ۸۴۲ پیش از میلاد: پس از تبعید پادشاه لی ژو از دودمان ژو در چین، تا زمان درگذشت وی در تبعید، حکومت در اختیار نایب‌السلطنه بود.
- ۶۱۵ پیش از میلاد: شورش مردم بابل علیه قوانین امپراتوری آشور
- ۵۷۰ پیش از میلاد: یک شورش (یا شاید کودتا) در میان سربازان بومی مصر شکست می‌خورد و فرصت برای به تخت رسیدن فرعون آماسیس دوم فراهم می‌شود.
- ۵۲۲ پیش از میلاد: شورش‌های مختلف علیه حکومت هخامنشیان در آغاز پادشاهی داریوش اول که معروف‌ترین شورش‌ها توسط گئومات صورت گرفت و داریوش همه آنها را سرکوب کرد. شرح کامل در کتیبه بیستون نوشته شده‌است.
- ۵۰۹ پیش از میلاد: به دنبال تجاوز به اشراف‌زاده لوکریشا و سپس خودکشی وی، یک انقلاب سیاسی در روم باستان شکل می‌گیرد که منجر به سرنگونی پادشاهی روم و تشکیل حکومت جمهوری روم می‌گردد.
- ۵۰۷/۸ پیش از میلاد: انقلاب مردم آتن به منظور برقرار نظام دموکراسی بر دولت‌شهر آتن.[3]
- ۴۹۹–۴۹۳ پیش از میلاد: شورش ایونیان. بسیاری از مردم یونان در مناطق آناتولی و قبرس که توسط هخامنشیان فتح شده بودند، علیه حاکمان محلی شورش می‌کنند که منجر به آتش زدن شهر سارد می‌شود.
- ۴۹۴ پیش از میلاد: نخستین قیام پلبین‌ها علیه پاتریسین‌ها که در تپه مونته ساکرو روم به وقوع پیوست.
- ۴۶۴ پیش از میلاد: شورش بردگان هیلوت علیه اربابان اسپارت
- ۴۶۰ پیش از میلاد: شورش ایرانوس علیه هخامنشیان در دوران دودمان بیست و هفتم مصر با کمک متحدان آتنی
- ۲۰۶ پیش از میلاد: امپراتور شیانگ یو آخرین فرمانروای چین از دودمان چه‌این خود را تسلیم لیو بانگ کرد. لیو یانگ که رهبر یک انقلاب مردمی بود، دودمان هان را تأسیس نمود.
- ۱۸۱–۱۷۴ پیش از میلاد: شورش سلتیبریان در اسپانیا که با سرکوب رومیان به پایان رسید.
- ۱۶۷–۱۶۰ پیش از میلاد: شورش یهودیان معروف به شورش مکابی، علیه امپراتوری سلوکیان که منجر به استقلال یهودیه شد.
- ۱۵۴ پیش از میلاد: شورش هفت ایالت چین توسط افراد خاندان سلطنی دودمان هان در چین
- ۱۵۳–۱۳۳ پیش از میلاد: شورشی دیگر توسط سلتیبریان که تا زمان غلبه بر شهر نومانسیا ادامه یافت.
- ۱۴۷–۱۳۹ پیش از میلاد: شورش لوسیتانیان (امروزه بخشی از پرتغال می‌باشد) علیه روم در منطقه هیسپانیا به رهبری ویریاتوس.
- ۱۳۵–۱۳۲ پیش از میلاد: شورش نخست بردگان در شهر انا سیسیل روم توسط برده‌ها و گلادیاتورها به فرماندهی یونس برای رسیدن به آزادی که با رسیدن سپاه روم به شکست منجر شد.
- ۷۳–۷۱ پیش از میلاد: قیام گلادیاتورهای رومی به رهبری اسپارتاکوس و سرکوب آنها به فرماندهی کراسوس
- ۵۲–۵۱ پیش از میلاد: شورش و قیام سلتیک‌های گل به فرماندهی ورسینگتوریکس و شکست از ژولیوس سزار
- ۴۹–۴۵ پیش از میلاد: ژولیوس سزار توسط ارتش روم از رود روبیکن عبور کرد و پس از یک راه‌پیمایی حکومت امپراتور پومپه را سرنگون نمود، به دنبال آن پومپه به مصر فرار کرد. سزار پس از این کار اعلام کرد «دیکتاتوری تا ابد»
هزاره اول میلادی
- ۶–۹: قیام بزرگ قبایل ایلیریایی علیه امپراتوری روم
- ۹: قیام آرمینیوس که با متحد کردن قبایل ژرمن در جنگ توتبورگ توانست بر لشکر روم پیروز شود.
- ۱۸–۲۵: شورش ابرو سرخ‌ها علیه دودمان شین که منجر به احیای دودمان هان شد
- ۴۰–۴۳: قیام خواهران ترانگ در ویتنام علیه سلطه چین
- ۶۰–۶۱: قیام بودیکا، ملکه آی سینی علیه امپراتوری روم در بریتانیا
- ۶۶–۷۰:شورش بزرگ یهودیان بر علیه امپراتوری روم که منجر به اولین نبرد یهودیان و رومیان شد
- ۱۱۵–۱۱۷: مجموعه شورش‌های یهودیان افراطی که به نبرد کیتوس معروف شد با امپراتوری روم، دومین نبرد یهودیان و رومیان
- ۱۳۲–۱۳۵: شورش بارکوخبا، سومین و آخرین نبرد یهودیان و رومیان که منجر به جلوگیری از ورود یهودیان به شهر اورشلیم شد.
- ۱۸۴: شورش بزرگ در چین علیه دودمان هان موسوم به شورش دستار زردها
- ۲۴۸: خیزش بانو تریو در ویتنام علیه سلطه چین
- ۲۸۶: شورش باگودا توسط گل‌ها علیه امپراتوری روم که توسط امپراتور ماکسیمیان سرکوب شد.
- ۲۵۱، ۲۵۵، ۲۵۷–۲۵۸:سه شوروش ناموفق در شوشن برای حذف خاندان سیما از دودمان وی در دوره سه امپراطوری چین
- ۲۹۱–۳۰۶: نبرد هشت شاهزاده در دودمان جین
- ۳۵۱–۳۵۲:شورش یهودیان علیه امپراتوری روم در زمان امپراتور کنتستانتیوس دوم
- ۴۸۴–۵۷۲:شورش سامری‌ها علیه امپراطوری روم
- ۴۹۶: پیدایش نهضت مزدک در دوره ساسانی که توسط پادشاه قباد یکم سرنگون شد.
- ۵۳۲: شورش نیکا در شهر قسطنطنیه
- ۵۴۱: خیزش لی‌نام‌د در ویتنام علیه سلطه چین
- ۶۱۳: شورشی در چین به فرماندهی یانگ ژوانگان که توسط دودمان سویی سرکوب شد
- ۶۱۴–۶۲۵: قیام یهودیان علیه هراکلیوس فرماندار امپراتوری بیزانس
- ۶۲۳: خیزش اسلاوها به رهبری سامو علیه آوارها
- ۶۵۶: شورش مصریان علیه عثمان خلیفه سوم در مدینه که منجر به قتل او شد.
- ۶۸۰: قیام حسین ابن علی امام سوم شیعیان به دعوت مردم کوفه که در منطقه نینوا و کربلا به دستور خلیفه اموی یزید بن معاویه سرکوب شد. این رویداد در تاریخ ۱۰ اکتبر ۶۸۰ میلادی برابر با ۲۰ مهر ۵۹ خورشیدی و ۱۰ محرم ۶۱ هجری که به روز عاشورا معروف است رخ داد.
- ۶۸۵–۶۹۹: شورش خوارج ازارقه علیه حکومت بنی امیه در مناطق مرزی ایران و عراق امروزی.
- ۶۸۵:قیام مختار بن ابوعبید ثقفی به خونخواهی حسین بن علی در کوفه بر علیه امویان
- ۷۱۳: خیزش مای هاک لوآن در ویتنام علیه سلطه چین
- ۷۳۴–۷۳۶:انقلاب خراسان به رهبری حارث بن سریج علیه خلافت اموی
- ۷۴۰: قیام زیدیان به رهبری زید ابن علی علیه خلافت امویان
- ۷۴۰–۷۴۳:قیام بزرگ بربرها در مراکش علیه خلافت اموی که منجر به جدایی آنها از خلافت اموی شد
- ۷۴۴–۷۴۶/۷: قیام‌های علویان علیه عبدلله بن معاویه
- ۷۴۷–۷۵۰:جنبش سیاه‌جامگان علیه خلافت اموی که منجر به سقوط آن و جایگزینی خلافت عباسی شد
- ۷۵۴:عبدالله بن علی بعد از مرگ سفاح رای بر علیه خلافت برادر سفاح یعنی منصور داد که توسط ابومسلم خراسانی شکست خورد و کشته شد
- ۷۵۵:عبدالرحمان داخل در اسپانیا خلافت اموی اندلس را تشکیل داد و اولین خلیفه آن شد
- ۷۵۵–۷۶۳:شورش ان لوشان در چین علیه دودمان تانگ به فرماندهی ژنرال ان لوشان
- ۷۶۲:قیام علویان به فرماندهی محمد بن عبدالله در مدینه و برادرش ابراهیم در بصره علیه خلیفه المنصور
- ۷۸۲–۷۸۵: قیام ساکسون‌ها علیه شارلمانی. این قیام بخشی از نبردهای ساکسون بود
- ۷۹۱: خیزش فونگ هونگ در ویتنام علیه سلطه چین
- ۸۱۱–۸۲۵:شورش نصر بن شبث عقیلی در میانرودان بر علیه مأمون عباسی
- ۸۱۴:حکم یکم قیام مسلمانان ایبری به فرماندهی روحانیون را در جنوب رود گوادالکیبیر سرکوب کرد
- ۸۱۵: قیام محمد فرزند امام صادق معروف به محمد دیباج علیه خلیفه عباسی، مأمون که با شکست مواجه شد.
- ۸۱۷–۸۳۷: قیام خرمدینیان به فرماندهی بابک خرمدین علیه حکومت عباسی که توسط خلیفه وقت معتصم سرکوب شد.
- ۸۲۱–۸۲۳:شورش توماس اسلاونیایی علیه میخاییل دوم امپراتور بیزانس
- ۸۲۴–۸۳۶: قیام نیروهای عرب در تونس علیه حکومت بنی اغلب به کمک بربرها
- ۸۲۸: قیام کیم هونگ چانگ علیه دودمان شیلا در شبه جزیره کره که سرنگون شد.
- ۸۴۱:شورش نافرجام امویان به فرماندهی تمیم لخمی یمانی در فلسطین علیه خلافت عباسی
- ۸۴۵:شورش اشراف و درباریان پادشاهی شیلا علیه فرمانده نیروی دریایی قدرتمند این دودمان، جانگ بوگو که با ترور او به اتمام رسید
- ۸۶۱:قیام مردم سیستان به فرماندهی یعقوب لیث صفاری علیه خلافت عباسی که موجب تشکیل سلسله صفاریان در ایران شد
- ۸۶۴:قیام نافرجام یحیی بن عمر در کوفه علیه مستعین خلیفه عباسی
- ۸۶۹–۸۸۳:قیام زنگیان به فرماندهی علی بن محمد در عراق بر علیه خلافت عباسی
- ۸۷۵–۸۸۴:شورش هوانگ چائو در چین علیه دودمان تانگ که بعدها سرکوب شد
- ۸۸۴: قیام ضد اموی به رهبری عمر بن حفصون در منطقه آندلس (جنوب اسپانیا)
- ۸۹۹–۹۰۶:قرمطیان در شرق عربستان متمرکز شده و بر علیه خلافت عباسی شورشی را تشکیل دادند
- ۹۲۳:شورش علیه بلغارستان در منطقه مرزی بلغارستان و صربستان که توسط شاهزاده زهاریا از صربستان آغاز شد.
- ۹۴۳–۹۴۷:شورش بزرگ ابویزید، خوارج و بربر قدرتمند بر علیه خلافت فاطمی
- ۹۷۰:سرکوب شورش نیکه‌فوروس دوم به دنبال تصاحب تاج و تخت توسط ژان یکم
- ۹۷۶–۹۷۹:شورش بارداس اسکلروس بر علیه باسیل دوم امپراتور بیزانس
- ۹۸۲: انقلاب بزرگ اسلاوهای پولابیون در پایین رود البه علیه امپراتوری مقدس روم
- ۹۸۷–۹۸۹:شورش بارداس فوکاس جوان ژنرال برجسته بیزانس بر علیه باسیل دوم
سال ۱۰۰۰ تا ۱۴۹۹
- ۱۱۸۵: قیام آسن و پیتر علیه امپراتوری بیزانس
- ۱۰۹۰: تسخیر قلعه الموت توسط حسن صباح برای حشاشین
- ۱۳۴۹: قیام سربداران علیه صد و بیست سال حکومت قوم مغول و تاتار بر ایران
- ۱۳۶۸:شورش دستار سرخ‌ها به فرماندهی هونگ‌وو بر علیه دودمان مغولی یوآن در چین که منجر به سقوط دودمان یوآن و تشکیل دودمان مینگ شد.
سال ۱۵۰۰ تا ۱۶۹۹
- ۱۵۹۴: سرکوب قیام صرب‌ها علیه عثمانی که به شورش بنات معروف است.
- ۱۶۵۸: شورش آبازه حسن پاشا در امپراتوری عثمانی
- ۱۶۸۹: شورش مسیحیان کارپوش علیه امپراتوری عثمانی
سال ۱۷۰۰ تا ۱۷۹۹
- ۱۷۸۹: انقلاب کبیر فرانسه
سال ۱۸۰۰ تا ۱۸۴۹
- پیش از ۱۸۰۰: انقلاب فیلیپین علیه اسپانیا برای رسیدن به استقلال که تا سال ۱۸۷۲ ادامه یافت.
دهه ۱۹۰۰
- ۱۹۰۵: آغاز جنبش مشروطه ایران در دوراه پادشاهی مظفرالدین شاه قاجار
دهه ۱۹۱۰
- ۱۹۱۰: شروع انقلاب مکزیک علیه دیکتاتور پورفیریو دیاس به رهبری فرانسیسکو مادرو، ونوستیانو کارآنسا، امیلیانو زاپاتا و پانچو وییا که در سال ۱۹۲۰ به پیروزی رسید.
- ۱۹۱۱: شکست جنبش مشروطه ایران و آغاز دوره استبداد صغیر
۱۹۱۷: پیروزی انقلاب اکتبر به رهبری لنین و تاسیس اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
دهه ۱۹۲۰
- ۱۹۲۳: تأسیس کشور جمهوری ترکیه. فروپاشی امپراتوری عثمانی و به دنبال آن آغاز اصلاحات آتاترک
- ۱۹۲۵: شورش کردهای ترکیه به رهبری شیخ سعید پیران که توسط نیروهای ترکیه به رهبری آتاترک سرکوب شد.
- ۱۹۲۷: شورش کردهای آرارات به رهبری احسان نوری پاشا که در سال ۱۹۳۰ توسط دولت ترکیه سرکوب شد.
دهه ۱۹۳۰
- ۱۹۳۶: شورش عرب‌های فلسطین علیه بریتانیا که تا سال ۱۹۳۹ ادامه یافت و در نهایت سرکوب شد.
دهه ۱۹۴۰
- ۱۹۴۳: شورش گتو یهودیان در ورشو لهستان که توسط سربازان نازی سرکوب شد.
- ۱۹۴۴: قیام ورشو توسط جنبش مقاومت ورشو علیه آلمان نازی شکل گرفت که در نهایت سرکوب شد.
- ۱۹۴۶: آغاز جنگ داخلی یونان که در نهایت در سال ۱۹۴۹ با پیروزی نیروهای وفادار به پادشاهی یونان به پایان رسید.
سنگربندی خیابانی در الجزایر بر روی بانر نوشته زنده باد ماسو. (ژانویه۱۹۶۰)
رائول کاسترو (چپ تصویر), در کنار جانشین فرمانده، ارنستو چگوارا، در مناطق کوهستانی سیرا د کریستال در استان اورینته کوبا، ۱۹۵۸.
دهه ۱۹۵۰
- ۱۹۵۶: شروع انقلاب کوبا به رهبری فیدل کاسترو که در سال ۱۹۵۹ به پیروزی رسید.
دهه ۱۹۶۰
- ۱۹۶۱: شورش بارزانی یا شورش ایلول در عراق که پس از ۹ سال مبارزه بین نیروهای کرد عراق با دولت مرکزی عراق به بن‌بست رسید.
- ۱۹۶۳: انقلاب سفید در دوران سلطنت محمدرضا شاه پهلوی در ایرانیان
- ۱۹۶۳: تظاهرات ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ علیه دولت اسدالله علم در ایران.
- ۱۹۶۳: کودتای ۱۹۶۳ ارتش سوریه که منجر به پیروزی حزب بعث در سوریه شد.
- ۱۹۶۸: جنبش کارگری دانشجویی معروف به می ۱۹۶۸ فرانسه
دهه ۱۹۷۰
- ۱۹۷۸: پیروزی حزب دموکراتیک خلق افغانستان و پایان کار محمد داوود خان نخستین رئیس جمهور افغانستان که از آن به انقلاب ۷ثور یاد می شود.
- 1979 : پیروزی انقلاب اسلامی بر حکومت شاهنشاهی در ایران
دهه ۱۹۸۰
- ۱۹۸۷: شروع انتفاضه اول مردم فلسطین علیه نیروهای اسرائیلی که به انقلاب سنگ معروف شد و تا ۱۹۹۳ ادامه داشت.
- ۱۹۸۸: جنبش خلق ارمنستان به منظور جدایی ارمنستان از شوروی که در سال ۱۹۹۱ به پیروزی رسید.
دهه ۱۹۹۰
- ۱۹۹۱: قیام شیعیان کربلا که توسط دولت عراق سرکوب شد.
- ۱۹۹۲: جنگ بوسنی تا سال ۱۹۹۵
- ۱۹۹۶: جنگ اول کنگو
دهه ۲۰۰۰
- ۲۰۰۰: انتفاضه دوم مردم فلسطین علیه اسراییل که پس از مذاکرات کمپ دیوید آشکار شد و در سال ۲۰۰۵ به پایان رسید.
دهه ۲۰۱۰
کاریکاتوری از سقوط دولت‌های عربی پس از تونس
- ۲۰۱۰: انقلاب سال ۲۰۱۰ قرقیزستان
- ۲۰۱۰: آغاز جنبش بهار عربی که با خودسوزی محمد بوعزیزی کارگر تونسی آغاز شد.تا به امروز ادامه دارد
- قیام مردم تونس که به براندازی حکومت زین‌العابدین بن‌علی منجر شد.
- انقلاب مردم مصر که به استعفای حسنی مبارک و برگزاری انتخابات و ریاست جمهوری محمد مرسی منجر شد.
- انقلاب ۱۷ فوریه لیبی که به جنگ داخلی و سپس سرنگونی معمر قذافی منجر شد.
- جنگ داخلی سوریهتا به امروز ادامه دارد که یکی از نتایج آن ظهور داعش بود.
- قیام مردم بحرین که سرکوب شد.
- انقلاب یمن که منجر به مداخله نظامی عربستان سعودی در یمن شد.
- ۲۰۱۴: تظاهرات سراسری در ونزوئلا علیه سیاست‌های اقتصادی نیکلاس مادورو تا به امروز ادامه دارد
- ۲۰۱۴: جنگ داخلی در عراق که با ظهور داعش شدت آن تشدید شد.
- ۲۰۱۴: جنگ داخلی لیبی (۲۰۱۴–اکنون)
- ۲۰۱۵ -کنون: جنگ داخلی یمن (۲۰۱۵–تاکنون)
- ۲۰۱۵ -کنون: منازعه ترکیه با کردها (۲۰۱۵ -کنون)
- ۲۰۱۶: اعتراضات ۲۰۱۶ اتیوپی
- ۲۰۱۶: کودتای نافرجام ۲۰۱۶ ترکیه
- 2016: ناآرامی‌های ۲۰۱۶ کشمیر
- ۲۰۱۸–۲۰۱۷: بحران قانون اساسی اسپانیا (۲۰۱۷)
- ۲۰۱۹–۲۰۱۷: اعتراضات ۲۰۱۹–۲۰۱۷ رومانی
- ۲۰۱۸: انقلاب ارمنستان که منجر به انتخابات زودهنگام و تغییر نخست‌وزیر شد.
- ۲۰۱۸: تظاهرات جلیقه زردها در فرانسه علیه دولت مکرون
- ۲۰۱۹: قیام ۲۰۱۹ ونزوئلا
- ۲۰۱۹: اعتراضات ۲۰۱۹ اتیوپی
- 2018-2019: اعتراضات ۲۰۱۹–۲۰۱۸ مرز غزه
- ۲۰۱۹-2020: تظاهرات علیه لایحه استرداد ۲۰۱۹ هنگ کنگ
- ۲۰۱۹-2020: اعتراضات آبان ۱۳۹۸ ایران
- ۲۰۱۹-2020: اعتراضات به اصلاحیه قانون شهروندی
- ۲۰۱۹-2020: اعتراضات ۲۰۱۹ شیلی
دهه ۲۰۲۰
- ۲۰۲۰: اعتراضات در آمریکا علیه نژادپرستی
- ۲۰۲۰-اکنون: اعتراضات بلاروس - اعتراض علیه زیرپا گذاشتن قانون اساسی و انتخاب شدن مجدد لوکاشنکو برای ریاست جمهوری و نبودن مردم سالاری
- ۲۰۲۰-اکنون: اعتراضات ۲۰۲۰–۲۰۱۹ لبنان
جستارهای وابسته
منابع
- P.E. Newberry, The Seth rebellion of the 2nd Dynasty, in: Ancient Egypt. , no. 7. 1922. pp. 40–46.
- Jimmy Dunn, "Khasekhem/Khasekhemwy of Egypt's 2nd Dynasty", Tour Egypt
- Ober, Josiah (1996). The Athenian Revolution. Princeton University Press. pp. 32–52.
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «List of revolutions and rebellions». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۱ ژوئن ۲۰۱۶.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.